ساختمان نوژان شیراز تافته ای جدا بافته در محله ای باریک؛ برنده سوم جایزه معماری ۱۴۰۳

شایانیوز- معماری دنیایی خلاق و پر هیاهوست که با طبع و خواسته هر موقعیت خود را وفق داده و میتواند به گونه های بسیار مختلفی در بیاید. البته که تو خیلی از محله های قدیمی همچنان معماری به سبک کهن است و متریال و طراحی های خاص نتوانستن خود را در آن کوچه پس کوچه ها جای دهند. شکل گیری شهرها اغلب حاصل از کنار هم نشینی تک دانه های ساختمانی است که بافتی یکدست را تشکیل داده اند.

شیراز یکی از زیباترین شهرهای ایرانمونه که آثار تاریخی فراوانی در دل خود جای داده. در اینجا با یکی از ساختمان های جذاب این شهر آشنا خواهیم شد که تافته ای جدا بافته از دیگر ساختمان های مسکونی است.

معمار در توضیح پروژه ساختمان مسکونی نوژان می گوید: تنها با یک نگاه به جداره بیرونی خانه های همسایه میتوان فهمید که قیمت متر به متر خانه های این منطقه ارزشمند هستن و هر خانه از حداکثر امکان تراکم در ساخت استفاده کرده است. مشخص است که دلمون نمیخواست از یه کوچه باریک و عبوس به خانه ای مجلل برسیم.

ویو و متریال

پس خانه و لباسِ آن را یک کل واحد اما متخلخل تصور کردیم و تلاشمون بر این بود تا بنا نسبت به پیش‌ فرض‌های رایج در فرم، متریال و رنگ موضع هتروژن به خود بگیرد. از سویی هم به جای یک الگوی تکراری که تنها منجر به ساخت چهره‌ ای بی روح و بی هویت به شهر شده بود،ما با یک نگاه انتقادی به شهر و بناهای میان‌ بافتی، به شکل عمد با تزریق وید در لایه‌ های مرتبط با شهر از بخشی از تراکم ساختمان صرفِ نظر کردیم. 

توده سازه

حجم کلی این سازه طبق تعاریف شهرسازی موجود از سمت کوچه یک‌ بر و با یک نمای اصلی می باشد. معمار در ادامه میگوید: ما در طراحی بدنه سمت همسایه را که به عنوان نمای جانبی رها می‌ شوند به عنوان بخشی از پروژه در نظر گرفتیم تا ایجاد کنج کنیم و یک جداره مرتبط با کوچه با عرض پنج متر به یک پیکره واحد با طول ۱۵ متر تبدیل شود. 

از طرفی تزریق وید از کناره‌ ها باعث فعال شدن کنج شد، ضمن اینکه ماهیت دو بعدی پروژه به عنصری سه‌ بعدی نیز تبدیل شد. کنج و بالکن‌ ها با عمق و اشکال مختلف باعث می‌ شوند جهت گیری و حضور در فضای بالکن‌ ها تنها معطوف به محور اصلی و مستقیم نباشد و گستره وسیع تری را عرضه نماید.

رنگ شارپ

فراموش نشه که بگیم در این پروژه از عنصر فراموش شده رنگ استفاده شده تا ویدها و فضاهای منفی را ملتهب نماید. استفاده از رنگ جسورانه و شارپ و پر انرژی در تراس‌ ها و در مجاورت فضاهای داخلی باعث شدن تا انعکاس و امتداد رنگ به فضاهای دخلی کشیده شود. ضمن اینکه قاب‌ ها و دید بیرونی هم تاثیر پذیر از این رنگ هستند. ما طیفی از رنگ نارنجی را انتخاب کردیم و آن را در جداره و زیر سقفِ حفره نمای شمالی و جنوبی به علاوه جداره‌ های دسترسی عمودیِ داخلی استفاده کردیم.

سنگ گرانیت

در این پروژه افتی از سنگ، جنس غالب و شیوه پوشش در خانه نارنجی می باشد. در این پروژه از آشغال سنگ‌ هایی از نوع گرانیت از معادن مختلف استفاده کرده ایم و به این نحو که دورریز‌های سنگ‌ های رایج پلاک با اندازه‌ ها و بافت‌ های مختلف روی ضخامت چیده شده اند. این پروسه از همنشینی طیف وسیعی از گونه‌ های سنگ گرانیت، با ابعاد مختلف و با ادغام با هنر دست استاد کار پیش رفته است.

ما عامدانه اجازه دادیم تا خطاهای کوچکی که در فرآیند ساخت به وجود میاد به عنوان یک ویژگی منحصر به فرد محصول نهایی حفظ کنیم. به این ترتیب، هر تکه از سطح نما، علی‌ رغم شباهت‌ هایی که ممکن است داشته باشد، دارای جنبه‌ های منحصر به فردی است که تکرار ناپذیر هستند.

متریال

در واقع در به کارگیری متریال سنگ به دنبال استاندارد گریزی و وارونه کردن ارزش‌ ها بوده ایم. سطح سنگ را پنهان و ضخامت و درون سنگ را عریان کردیم. 

از دستچین کردن سنگ پرهیز و به استقبال تنوع و گوناگونی ذاتی انواع سنگ گرانیت رفتیم. 

نتیجه کار هم ناتمامی و حفظ خطاهای حاصل کار دست استاد کار و یگانگی اثر نهایی در عین تنوع و ناهمسانی ذاتی آن شد و در عمل در بخش استفاده از سرمایه مالی به جای پرداختن به مصالح گران قیمت به استاد کار و نیروی انسانی بها داده شد. ساختار و فرآیند ساخت در اینجا عریان‌ تر و احساس و ارتباط بی واسطه تری با مصالح شکل گرفته است.