سفر در زمان؛ روزی که نام‌خانوادگی برای ایرانی‌ها اجباری شد؛ وقتی «رضا شاه» فامیلی نداشت

حالا ۹۱ سال است که در ایران نام خانوادگی داریم.
موضوع نام‌خانوادگی در ایران ابتدا با مقاومت‌هایی همراه بود، اما با تصویب قانون سال ۱۳۱۳ (مصوب ۱۳۳۵ هجری قمری) داشتن نام‌خانوادگی برای همه ایرانیان الزامی شد.

ماموران ثبت احوال برای اجرای این قانون به شهرها و روستاها اعزام شدند و بر روند انتخاب نام‌ها نظارت داشتند. در بسیاری موارد، شغل نیاکان، محل سکونت یا ویژگی‌های خانوادگی مبنای انتخاب نام خانوادگی قرار گرفت.

در سال ۱۳۱۳ به کار بردن و استفاده از القاب گذشته و منسوخ در قالب قانونی جدید، فسخ شد و مطابق ماده ۹۹۷ قانون مدنی انتخاب نام خانوادگی برای همه شهروندان ایرانی اجباری شد.

ماموران اداره ثبت احوال برای اجرای قانون به شهرها و روستاهای دور و نزدیک اعزام شدند تا بر انتخاب نام خانوادگی توسط اعضای اقوام و طوایف مختلف نظارت کنند و انتخاب نام‌فامیل تحت نظارت مرجع قانونی انجام شود.

جالب است که رضا شاه در سال ۱۳۰۴ خود فاقد نام‌خانوادگی بود و به پیشنهاد نخست‌وزیرش، محمدعلی فروغی، نام «پهلوی» را برای خود برگزید.