هفتاد درصد جمعیت تهران مازاد و نتیجه مهاجرت اقلیمی است

همشهری آنلاین_فاطمه عسگری نیا: البته قصه تغییر اقلیم و مهاجرت ها قصه امروز و دیروز نیست و از دهه ها ی گذشته شاهد این مهاجرت های اجباری اقلیمی برای مردم بوده ایم. اما امسال اوضاع کمی متفاوت تر شده چرا که در کنار گرمای هوا این روزها دغدغه بی آبی و مشکلات انرژی هم به

همشهری آنلاین_فاطمه عسگری نیا: البته قصه تغییر اقلیم و مهاجرت ها قصه امروز و دیروز نیست و از دهه ها ی گذشته شاهد این مهاجرت های اجباری اقلیمی برای مردم بوده ایم. اما امسال اوضاع کمی متفاوت تر شده چرا که در کنار گرمای هوا این روزها دغدغه بی آبی و مشکلات انرژی هم به گرمای هوا اضافه شده است. اساتید پژوهشکده سوانح طبیعی و کرسی یونسکو در مدیریت سوانح طبیعی چندی پیش صد و یکیمین نشست از سلسله نشست های تخصصی ویژه تغییر اقلیم را با موضوع تغییر اقلیم جابجایی جمعیت و مهاجرت با حضور کارشناسان برگزار کردند. دکتر “علی اکبر شمسی پور” دانشیار اقلیم شناسی دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران در این وبینار ضمن ارائه گزارشی از وضعیت و تاثیر مهاجرت های اقلیمی بر شهرهای مهاجر پذیری چون تهران گفت: «مهاجرت های اقلیمی زنگ خطری جدی برای امنیت انسانی، ثبات اجتاعی و توسعه پایدار است.» برش هایی از مهمترین بخش های ارائه در این وبینار پیش چشم شماست.

یک درجه گرما، ۱۴ میلیارد متر مکعب آب

میانگین دمای هوای کشور با اهنگ افزایشی ۰.۴ درجه سلسیوس در هر درجه طی یک دهه گذشته بوده است. این هشدار دکتر علی اکبر شمسی پور را بخوانید : «درواقع افزایش یک درجه دما موجب تلفات ۱۴ میلیارد متر مکعب آب، به خاطر تبخیر شدید می شود. همه این شرایط دست به دست هم می دهند تا امروز شاهد تغییر ناحیه بندی های اقلیمی در ایران باشیم به طوریکه نواحی بسیار گرم و خشک با بارشهای بسیار کم از همه جا بیشتر است.»

هفتاد درصد جمعیت تهران مازاد و نتیجه مهاجرت اقلیمی است

بحران آب در ۳۰ استان کشور

امسال بحران آب در کشور در همه استانهای کشور به جز یک استان وجود داشته و همین مسئله باعث شده از شرق تا غرب و از جنوب تا شمال راکه بررسی کنیم، بحران، آب خودنمایی کند. به گفته شمسی پور این بحران آبی باعث شده تا ما شاهد خشک شدن چاه های آبی در کشور در کنار خشک شدن دریاچه ارومیه و… و. باشیم. : «مطابق با آمار درگاه رسمی مرکز آمار ایران در بازه زمانی ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ در حدود ۵ میلیون نفر در داخل کشور مهاجرت کرده اند. این رقم معادل ۷ درصد از جمعیت کشور است.»شمسی پور یادآور می شود که ۴۰ درصد این مهاجرت ها داخل استانی، ۶۰ درصد خاج استانی، ۸۰ درصد از مناطق روستایی به مناطق شهری و ۲۰ درصد به مناطق روستایی بوده است.

مهاجران بیشتر کجاها می روند؟

تهران، البرز و یزد سه استان مهاجر پذیر کشور هستند. البته در کنار این شهرها مشهد، اصفهان و اراک هم به واسطه غلبه قطب صنعتی و امید به اشتغال همواره پذیرای مهاجران زیادی بوده اند. به گفته علی اکبر شمسی پور اغلب این مهاجرت ها به خاطر تغییر اقلیم و تعطیلی فعالیت های کشاورزی در سایه تغییرات اقلیمی اتفاق افتاده است. برای مثال ما در دهه ۷۰ با شروع خشک شدن هامون و خشکسالی های منطقه شاهد مهاجرت مردم از جنوب شرق کشور به شمال شرق و شهرهایی مثل گنبد کاووس بودیم. در دهه ۸۰ گرد و غبارها در جنوب شرق و جنوب غرب مهاجرین این مناطق را به سمت لرستان رهسپار کرد و در دهه ۹۰ خشکسالی های ممتد و کم آبی های شدید در جنوب، مردم مهاجر را به امید زندگی بهتر راهی گیلان و مازندران کرد.

یک هشدار جدی

ایران در یک دهه آینده به شدت درگیر مهاجرت های اقلیمی خواهد شد و این زنگ خطری است که مسئولان باید به آن توجه کنند. این هشداری است که دکتر علی اکبر شمسی پور دانشیار اقلیم شناسی دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران می دهد : «ما امروز در شهرهای مهاجر پذیرمان با چالشهای بسیاری روبرو هستم از فشار بر منابع حیاتی مثل اب و برق و گاز گرفته تا زمین و مسکن، حمل و نقل و ترافیک و انفجار مراکز بهداشتی و درمانی.»

البته او معتقد است چالشهای اجتماعی ناشی از مهاجرت های افسار گسیخته کیفیت زندگی مردم را هم تحت تاثیر قرار داده است: «فقر و حاشیه نشینی شهری، بازار کار، انزوای اجتماعی مهاجران، تنش های محلی و نا امنی اجتماعی و همه از دغدغه های امروز جوامع مهاجر پذیر است مهاجرینی که عمدتا از ۱۰۴ هزار روستای کشور در ۶۰ سال به سمت شهرها مهاجرت کرده اند و ما در این مدت شاهد تخلیه ۳۴ هزار روستا به خاطر نبود اب بوده ایم.» البته بر اساس آمار و ارقامی که این استاد دانشگاه ارائه می کند استانهای تهران، البرز، همدان، خراسان رضوی، سیستان و بلوچستان و گلستان جزء استانهای مطرح در حوزه حاشیه نشینی هستند و رشد ۴۰۰ درصدی حاشیه نشینی در استاان گلستان طی ده سال اخیر بیانگر این موضوع است.

۷۰ درصد جمعیت تهران مازاد است

۷۰ درصد جمعیت تهران مازاد است. این نتیجه تحقیات و مطالعات علمی است که به گفته دکتر شمسی پور باید خیلی جدی به آن توجه کرد چرا که با توجه به این مسئله تهران روز به روز هم در منابع اکولوژیک دچار مشکل می شود و هم ناترازی های انرژی در آن به چالش حیاتی تبدیل خواهد شد : «البته در کنار تهران شهرهایی مانند اصفهان، مشهد، اراک، تبریز و مشهد هم همین وضعیت را دارند.»

هفتاد درصد جمعیت تهران مازاد و نتیجه مهاجرت اقلیمی است

جای خالی قانون

این استاد دانشگاه البته ریشه همه این مشکلات را در این می بیند که تا به حال در کشور کسی به موضوع تغییر اقلیم وجهه قانونی نداده است و مجلس و مجمع تشخیص مصلحت و دولت چندان اهمیتی برای این موضوع قائل نبوده اند.