کشف تازه؛ ستارگان مرده کهکشان همچنان حیات می‌بخشند

باشگاه خبرنگاران جوان؛ فاطمه کربلایی– کوتوله‌های سفید، آخرین مرحله زندگی بیشتر ستاره‌ها هستند. وقتی یک ستاره شبیه خورشید سوختش تمام می‌شود، فرو می‌ریزد و به جرمی کوچک و بسیار متراکم تبدیل می‌شود که دیگر انرژی هسته‌ای تولید نمی‌کند. به همین دلیل به آن «ستاره مرده» هم می‌گویند. این ستاره‌ها به مرور زمان سرد و کم‌نور می‌شوند، بنابراین مدت‌ها تصور می‌شد برای وجود حیات بسیار نامناسب‌اند.

اما پژوهش جدیدی از دانشگاه اوکلاهما نشان می‌دهد که برخی کوتوله‌های سفید می‌توانند روند خنک‌شدن خود را بسیار طولانی کنند، حتی تا ۱۰ میلیارد سال. این یعنی سیاراتی که به دور آنها می‌چرخند، ممکن است برای مدت‌های بسیار طولانی قابل‌زیست بمانند. این مطالعه در پایگاه علمی arXiv منتشر شده است.

راز این موضوع در عنصر «نئون-۲۲» است که پس از کربن و اکسیژن، سومین عنصر فراوان در اعماق این ستارگان به شمار می‌رود. اگر سهم این ایزوتوپ به حدود ۲/۵ درصد جرم ستاره برسد، فرآیندی به نام «تقطیر» آغاز می‌شود. در این فرآیند، نواحی که نئون کمتری دارند، سبک‌تر شده، به سمت بالا حرکت می‌کنند و دوباره ذوب می‌شوند. این جابه‌جایی مقدار زیادی انرژی گرانشی آزاد می‌کند و مانع سرد شدن سریع ستاره می‌شود.

برای بررسی این فرضیه، پژوهشگران تکامل حدود ۴ هزار ستاره را شبیه‌سازی کرده و داده‌ها را با مشاهدات تلسکوپ فضایی Gaia مقایسه کردند. آنها دریافتند که حدود ۶ درصد از کوتوله‌های سفید پرجرم، واقعاً روند خنک‌شدن را کند می‌کنند و روی نمودار‌های درخشندگی یک خوشه مشخص به نام «شاخه Q» تشکیل می‌دهند.

به گفته دانشمندان، این نوع کوتوله‌های سفید بیشتر در مرکز کهکشان دیده می‌شوند؛ جایی که ستارگان فلزی‌تر هستند و احتمال تجمع نئون-۲۲ بیشتر است. در حاشیه راه شیری، چنین ستارگانی تقریباً هشت برابر کمتر وجود دارند.

این یافته‌ها نشان می‌دهد کوتوله‌های سفید می‌توانند بهترین گزینه برای جستجوی حیات باشند، زیرا مناطق قابل‌زیست اطراف آنها پایدار و طولانی‌مدت است و مدار سیارات احتمالی نیز دورتر از ستاره قرار دارد که اثرات مخرب کشندی را کاهش می‌دهد.

یکی از پژوهشگران می‌گوید: «ما همیشه کوتوله‌های سفید را بقایای مرده ستارگان تصور می‌کردیم، اما حالا می‌دانیم همین اجرام می‌توانند امن‌ترین و بادوام‌ترین شرایط برای زندگی را فراهم کنند.»

منبع: gazeta.ru