جنگ قدرت در واشنگتن، پیامد‌های سنگین برای سرمایه‌گذاران دلاری/کاهش اعتبار دلار با لجبازی های ترامپ

در شرایطی که دولت ایالات متحده به دنبال تاثیرگذاری مستقیم بر تصمیمات بانک مرکزی است؛ سیگنالی به بازار جهانی مخابره می‌شود مبنی بر این‌که سیاست پولی دیگر بر مبنای داده‌های اقتصادی و کنترل تورم نیست، بلکه تحت سیطره اهداف کوتاه‌مدت سیاسی قرار دارد. این تغییر نگاه می‌تواند بنیان دلار به‌عنوان ارز ذخیره جهانی را تضعیف کند.

فشار سیاسی و بازتعریف نقش بانک مرکزی

وقتی دولت‌ها در تلاش برای تحمیل خواسته‌های خود بر بانک مرکزی هستند، عملا استقلال نهادی از بین می‌رود. این پدیده در ادبیات اقتصاد پولی به «سلطه مالی» تعبیر می‌شود؛ وضعیتی که در آن سیاست‌های پولی برای جبران کسری بودجه یا تامین منافع سیاسی کوتاه‌مدت تغییر می‌کند. 
چنین تحولی خطر بازگشت به چرخه‌های تورمی و کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران بین‌المللی را در پی دارد. دلار نه فقط ارز داخلی آمریکا، بلکه ستون فقرات نظام مالی جهانی است. اگر این ستون به واسطه بی‌ثباتی سیاسی ترک بخورد، کل معماری اعتماد بازار‌های مالی جهانی متزلزل خواهد شد.

پیامد‌های ساختاری برای نظام مالی جهانی

تضعیف استقلال فدرال رزرو آثار کوتاه‌مدت مانند تغییر انتظارات نرخ بهره دارد، اما اهمیت اصلی آن در پیامد‌های بلندمدت است. دلار به‌عنوان «ارز ذخیره جهانی» تنها به پشتوانه اقتصاد بزرگ آمریکا تقویت نشده، بلکه این جایگاه نتیجه دهه‌ها ثبات نهادی و اعتماد به بانک مرکزی مستقل است. 
اگر این اعتماد فرسوده شود، کشور‌ها و بلوک‌های اقتصادی بزرگ به سمت استراتژی‌های دِدلاریزه‌سازی (de-dollarization) حرکت می‌کنند. این فرآیند از هم‌اکنون آغاز شده و در قالب افزایش مبادلات با ارز‌های محلی در بلوک‌هایی مانند بریکس و تلاش برای گسترش نقش یورو و یوآن مشهود است.

چنین روندی می‌تواند در بلندمدت به کاهش تقاضا برای اوراق خزانه‌داری آمریکا بینجامد. زمانی که بزرگ‌ترین خریداران جهانی اوراق دلاری، از بانک‌های مرکزی تا صندوق‌های ثروت ملی، اعتماد خود را نسبت به پایداری نهادی ایالات متحده از دست بدهند، هزینه استقراض دولت آمریکا افزایش خواهد یافت. این موضوع نه فقط بر بودجه دولت، بلکه بر کل شبکه مالی جهانی که به دلار متصل است اثر منفی خواهد گذاشت.

تضعیف اعتبار دلار و تغییر الگو‌های سرمایه‌گذاری

کاهش استقلال بانک مرکزی به معنای افزایش ریسک در نگهداری دارایی‌های دلاری است. در چنین شرایطی سرمایه‌گذاران بین‌المللی تمایل بیشتری به تنوع‌بخشی پرتفوی و حرکت به سمت دارایی‌های جایگزین پیدا می‌کنند. طلا، فرانک سوئیس و حتی رمزارز‌ها در چنین سناریویی جذاب‌تر می‌شوند. حرکت سرمایه‌ها به این دارایی‌ها نه تنها نشان‌دهنده کاهش اعتماد به دلار است، بلکه می‌تواند به نوسانات بیشتر در بازار‌های ارز و سرمایه منجر شود.
تجربه تاریخی نیز تایید می‌کند که هر بار استقلال بانک مرکزی‌ها در کشور‌های بزرگ تحت فشار قرار گرفته، بازار‌ها واکنش شدیدی نشان داده‌اند. در مورد آمریکا، این واکنش به دلیل نقش بی‌بدیل دلار، ابعادی جهانی پیدا می‌کند.

اثرات بر انتظارات تورمی و منحنی بازده

وقتی بازار‌ها به این نتیجه برسند که سیاست پولی دیگر تابع منطق کنترل تورم نیست، «انتظارات تورمی تثبیت‌شده» از بین می‌رود. نتیجه چنین وضعیتی افزایش نرخ‌های بلندمدت بهره و تشدید نوسانات منحنی بازده خواهد بود. این دگرگونی‌ها به زبان ساده نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران دیگر به سیاست‌های رسمی فدرال رزرو اعتماد کامل ندارند و خودشان پیش‌بینی‌های بدبینانه‌تری از آینده می‌سازند. همین فرآیند است که می‌تواند به مارپیچ بی‌اعتمادی در بازار‌های مالی جهانی دامن بزند.

آینده دلار در بستر بی‌ثباتی نهادی

دلار ممکن است در کوتاه‌مدت به دلیل جایگاه مسلط خود همچنان نقش اصلی را ایفا کند، اما در افق میان‌مدت و بلندمدت کاهش استقلال فدرال رزرو تهدیدی جدی برای استمرار این جایگاه است. در جهانی که اقتصاد‌های نوظهور به‌دنبال کاهش وابستگی به دلار هستند، کوچک‌ترین نشانه از تضعیف اعتماد می‌تواند روند دِدلاریزه‌سازی را سرعت بخشد.

بازار ارز جهانی بر پایه اعتماد به نظم پولی ایالات متحده بنا شده است. اگر این اعتماد فرسوده شود، موجی از تغییرات ساختاری در جریان خواهد بود: از تغییر الگو‌های ذخایر ارزی بانک‌های مرکزی تا بازتعریف نقش دلار در بازار انرژی و کالا‌های اساسی. چنین تغییراتی به معنای ورود بازار ارز به دوره‌ای از نوسانات بلندمدت و کاهش پیش‌بینی‌پذیری خواهد بود.

تهدیدی برای بنیان‌های نظم مالی

آنچه امروز در آمریکا رخ می‌دهد صرفا یک بحران سیاسی داخلی نیست، بلکه تهدیدی برای بنیان‌های نظم مالی جهانی است. استقلال فدرال رزرو به‌عنوان نماد اعتماد به دلار، ستون اصلی سیستم پولی بین‌المللی محسوب می‌شود. هرگونه خدشه به این استقلال، اعتماد جهانی به دلار را کاهش داده و آینده آن را در معرض تردید قرار می‌دهد. پیامد‌های این تحول نه تنها در قالب جابه‌جایی دارایی‌ها در بازار‌های جهانی، بلکه در بازتعریف نقش دلار در معماری مالی جهان خود را نشان خواهد داد.

اگر این روند ادامه یابد، بازار ارز جهانی باید خود را برای دوره‌ای از بی‌ثباتی ساختاری و نوسانات شدیدتر آماده کند؛ دوره‌ای که در آن دلار دیگر همان جایگاه بلامنازع گذشته را نخواهد داشت.

انتهای پیام/