اقتصاد سبز آفریقا گرفتار شکاف مالی شد

به گزارش تیتر کوتاه – رهبران آفریقا در آدیس‌آبابا گرد هم آمده‌اند تا در آستانه کنفرانس جهانی COP30، بر ضرورت حمایت کشورهای ثروتمند از مسیر گذار سبز این قاره تأکید کنند. افزایش واردات پنل‌های خورشیدی و سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر، نشانه‌هایی از شکوفایی اقتصاد سبز در آفریقا به همراه داشته، اما کارشناسان هشدار می‌دهند بدون تأمین مالی پایدار، این روند شکننده باقی خواهد ماند.

بر اساس داده‌های اندیشکده Ember، واردات تجهیزات فتوولتاییک از چین در سال گذشته ۶۰ درصد افزایش یافته و ظرفیت انرژی خورشیدی از ۹ به ۱۵ مگاوات رسیده است. با این حال، سهم آفریقا از تولید جهانی برق خورشیدی تنها ۴ درصد است؛ در حالی که این قاره بیشترین پتانسیل انرژی خورشیدی جهان را در اختیار دارد.

به نقل از روزنامه گاردین ، ریچارد مویونگی، مشاور اقلیمی رئیس‌جمهور تانزانیا، در این نشست تأکید کرد: «آفریقا آماده است بخشی از راه‌حل جهانی باشد، به شرط آنکه منابع مالی، فناوری و ظرفیت‌سازی لازم فراهم شود.» او هشدار داد که بدون حمایت کافی، سرمایه‌گذاری‌های کنونی «روشنی کوچکی» بیش نیست.

چالش دسترسی به انرژی همچنان گسترده است. حدود ۶۰۰ میلیون نفر در آفریقا برق ندارند و نزدیک به یک میلیارد نفر تنها از هیزم و سوخت‌های آلاینده برای پخت‌وپز استفاده می‌کنند؛ موضوعی که زنان و دختران بیش از دیگران از آن آسیب می‌بینند.

ملکو ییرگا، مدیر منطقه‌ای سازمان «مرسی کور»، گفت: «انرژی تجدیدپذیر برای آفریقا نه تنها فرصت بلکه ضرورتی فوری است؛ زیرا امکان اجرای طرح‌هایی در حوزه کشاورزی، ذخیره مواد غذایی و بهداشت را فراهم می‌کند.» او افزود: بخش خصوصی به تنهایی توان رفع نیازها را ندارد و کمک‌های خارجی همچنان حیاتی است.

در همین حال، کاهش کمک‌های کشورهای ثروتمند نگرانی رهبران آفریقایی را افزایش داده است. مکی سال، رئیس‌جمهور پیشین سنگال، تصریح کرد: «ما علت بحران اقلیمی نیستیم، اما بیشترین هزینه آن را می‌پردازیم. کاهش کمک‌های بین‌المللی این فشار را دوچندان می‌کند.»

طبق گزارشی که در نشست آدیس‌آبابا منتشر شد، آفریقا برای سازگاری با آثار تغییرات اقلیمی سالانه به ۷۰ میلیارد دلار نیاز دارد، اما در سال گذشته تنها ۱۵ میلیارد دلار تأمین شد. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد در صورت جبران نشدن این شکاف، تا سال ۲۰۵۰ یک‌پنجم تولید ناخالص داخلی قاره از بین خواهد رفت.

در کنار چالش‌ها، آفریقا منابع ارزشمندی در اختیار دارد. ذخایر عظیم مواد معدنی حیاتی مانند کبالت، لیتیوم و عناصر نادر خاکی این قاره، رقابت جهانی برای سرمایه‌گذاری را افزایش داده است. با این حال، سوءاستفاده از نیروی کار و نقض حقوق بشر در برخی معادن، نگرانی‌های تازه‌ای ایجاد کرده است.

کارشناسان تأکید می‌کنند که بحران اقلیمی در آفریقا تنها مسئله‌ای منطقه‌ای نیست. آبای ییمِره، پژوهشگر دانشگاه تافتس آمریکا، هشدار داد: «اگر بحران اقلیمی در آفریقا مدیریت نشود، موج‌های مهاجرت و ناپایداری اجتماعی به سرعت به دیگر نقاط جهان سرایت خواهد کرد.»

به گفته ناظران، آفریقا همزمان هم بزرگ‌ترین قربانی بحران اقلیمی و هم بخشی حیاتی از راه‌حل جهانی است. آینده اقتصاد سبز این قاره، بیش از هر چیز، به میزان تعهد کشورهای ثروتمند برای حمایت مالی و فناوری وابسته است.