همشهری‌آنلاین – پروانه بندپی: بسیاری از دانش‌آموزان ابتدایی تقریبا هر روز بدون خوردن صبحانه راهی مدرسه می‌شوند یا به جای آن کیک، کلوچه، ژامبون و خوراکی‌های بی‌ارزش مصرف می‌کنند؛ عادتی که متخصصان تغذیه هشدار می‌دهند می‌تواند تمرکز، انرژی، خلق و خو و حتی روابط اجتماعی کودکان را تحت تأثیر قرار دهد.
کارشناسان تغذیه تاکید دارند والدین به‌ویژه برای دانش‌آموزان خردسال، صبحانه و میان‌وعده‌هایی انتخاب کنند که ارزش غذایی کافی داشته باشند و همه گروه‌های غذایی را شامل شوند.
صبحانه؛ مهم‌ترین سوخت مغز
صبحانه اولین و مهم‌ترین سوخت مغز است. پژوهش‌ها نشان داده‌اند کودکانی که صبحانه نمی‌خورند، در یادگیری حروف و اعداد کندترند، زودتر خسته می‌شوند و حتی در زنگ‌های آخر کلاس بی‌قرار یا بداخلاق و پرخاشگر می‌شوند.
کارشناسان هشدار می‌دهند حذف صبحانه یا جایگزینی آن با خوراکی‌های ناسالم، علاوه بر افت تحصیلی، خطر چاقی، دیابت نوع ۲، مشکلات گوارشی و پوسیدگی دندان را افزایش می‌دهد. افت قند خون در طول روز می‌تواند به بی‌حوصلگی، اضطراب یا حتی رفتارهای پرخاشگرانه منجر شود.
یک صبحانه کامل می‌تواند ساده اما مقوی باشد؛ نان سبوس‌دار یا غلات صبحانه همراه با شیر یا پنیر، تخم‌مرغ آب‌پز، مغزها، یک میوه تازه، چند برش سبزیجات (مثل خیار، گوجه‌فرنگی، هویج). این ترکیب، قند خون کودک را پایدار نگه می‌دارد و از افت ناگهانی انرژی او جلوگیری می‌کند.
میان‌وعده سالم
زنگ تفریح بدون میان‌وعده سالم مثل توپ‌بازی بدون توپ است. میان‌وعده باید سبک، مغذی و آماده مصرف باشد: برش‌های سیب یا هویج، مغزها شامل مغز گردو یا مغز بادام، پسته و بادام هندی در اندازه کم، بیسکویت سبوس‌دار یا یک ساندویچ کوچک خانگی (مثل پنیر و گردو یا مرغ و سبزیجات) انتخاب‌های مطمئن هستند.
خوراکی‌های صنعتی پرنمک یا شیرین مثل چیپس و پفک، نوشابه‌ها و آبمیوه‌های رنگی، کیک، کلوچه و بیسکوییت‌ها قند بالایی دارند و اگر هر روز به کودک داده شود یا اگر جایگزین صبحانه کودک شود، می‌تواند باعث اضافه‌وزن، پوسیدگی دندان و بی‌حوصلگی شوند.
نیازهای بدن کودک در سال‌های رشد
همه دانش‌آموزان نیاز به تغذیه مناسب و درست دارند تا هم انرژی بالایی در طول روز داشته باشند و هم یادگیری‌شان در کلاس‌های مختلف افت نکند اما دانش‌آموزان خردسال – مثلا کلاس‌اولی‌ها و کلاس‌دومی‌ها – در اوج رشد هستند و بدن‌شان به ترکیبی از مواد مغذی نیاز دارد. درضمن این کودکان هنوز یاد نگرفته‌اند که مراقب سلامت و تغذیه خود باشند و والدین موظفند که این مسئولیت را برای آنها به خوبی و به درستی انجام دهند. یک تغذیه مناسب برای دانش‌آموز خردسال باید حتما شامل موارد زیر باشد؛
*پروتئین برای رشد عضلات و ترمیم بافت‌ها (تخم‌مرغ، حبوبات، گوشت کم‌چرب).
*کلسیم و ویتامین D برای استحکام استخوان‌ها و دندان‌ها (شیر، ماست، پنیر).
*آهن برای پیشگیری از کم‌خونی و خستگی (گوشت قرمز، عدس، سبزیجات سبز).
*فیبر و ویتامین‌ها برای گوارش و ایمنی بهتر (میوه‌ها، سبزیجات، نان سبوس‌دار).
*کودکان مخصوصا کلاس‌اولی‌ها اغلب فراموش می‌کنند آب بنوشند. بنابراین هر روز یک قمقمه آب در کیف‌شان بگذارید و هر روز به آنها یادآوری کنید که حتما در مدرسه این آب را کامل بخورند.
کارشناسان تغذیه تاکید می‌کنند که هر روز به کودک مدرسه‌ای خود وعده‌های تکراری ندهید تا دلزده و بی‌اشتها نشود. وعده‌های متنوع، اشتهای کودک را بیشتر می‌کند و او را از تکرار و دلزدگی دور نگه می‌دارد.
ریحانه ملاحسینی، کارشناس ارشد تغذیه به همشهری‌آنلاین می‌گوید: «صبحانه کودک به عنوان اولین وعده اصلی که در روز مصرف می‌شود باید مغذی، متنوع و متعادل باشد. به خصوص در کودکان که در سنین رشد هستند، اهمیت مصرف صبحانه دوبرابر می‌شود.»
به گفته این کارشناس، «یک صبحانه کامل باید حتما شامل دست‌کم دو گروه اصلی غذایی باشد؛ کربوهیدرات‌ها که شامل انواع نان (ترجیحا تیره و سبوس‌دار) است و پروتئین‌ها مثل پنیر، تخم‌مرغ و شیر. ملاحسینی پیشنهاد می‌کند که برای افزایش تنوع جذابیت صبحانه، از مغزها (گردو، بادام و …)، سبزیجات و میوه‌ها هم استفاده شود.»
نقش مهم والدین در سلامت کودک
با توجه به این که کودک دبستانی هنوز مراقبت از خود و تغذیه خود را یاد نگرفته و بلد نیست، والدین وظیفه دارند که مراقبت کامل کودک را بر عهده بگیرند و در آماده کردن صبحانه و میان‌وعده‌های کودک تنبلی نکنند. در ادامه چند توصیه به والدین – به خصوص مادرها داریم تا آگاهانه‌تر به تغذیه کودک خود توجه داشته باشند.
الگوی خوبی باشید: اگر خودتان صبحانه نمی‌خورید یا هر روز میان‌وعده‌های ناسالم مصرف می‌کنید، از کودک انتظار رفتار متفاوت نداشته باشید.
برنامه‌ریزی از شب قبل: میان‌وعده مدرسه کودک از شب قبل را آماده کنید تا صبح‌ها عجله و استرس باعث انتخاب‌های ناسالم نشود.
هماهنگی با مدرسه و مربیان: از معلم یا مربی کودک بخواهید نوشیدن آب و مصرف میان‌وعده سالم را یادآوری کند. مخصوصاً به کلاس‌اولی‌ها. اگر مدرسه کودک از آن دست مدارس است که به دانش‌آموزان صبحانه می‌دهد، حتما با مسئولین مدرسه یا مربی کودک صحبت کنید تا موقع صبحانه مراقب تغذیه کودک‌تان باشد و اجازه ندهد که او صبحانه‌نخورده وارد کلاس شود.
پول توجیبی ندهید: به کودکان خردسال پول توجیبی برای خرید خوراکی‌های ناسالم ندهید و به جای آن با آنها درباره تبلیغات اغواکننده خوراکی‌ها صحبت کنید. به آنها توضیح بدهید که چرا بعضی خوراکی‌ها سالم نیستند و چطور انتخاب درست می‌تواند انرژی و تمرکزشان را در مدرسه بالا ببرد. این کار به کودک کمک می‌کند از همان ابتدا عادت‌های غذایی سالم را یاد بگیرد و رعایت کند.
بیشتر بخوانید؛
والدین بهانه نیاورند
بعضی از والدین، تغذیه کودک را خیلی جدی نمی‌گیرند و تصور می‌کنند مثلا صبحانه فقط برای سیر کردن کودک است. به همین دلیل کیف و کوله او را پر می‌کنند از کیک و کلوچه و کروسان و بیسکوییت‌های مختلف. درحالی‌که صبحانه، اصلی‌ترین و مهم‌ترین وعده روز کودک است که می‌تواند کل روز او را بسازد یا آن را خراب کند. حتی می‌تواند بر رابطه او و دوستانش تاثیر ناگوار بگذارد.
ملاحسینی هشدار می‌دهد: «مصرف خوراکی‌های شیرین کارخانه‌ای مثل کیک و کلوچه و … در ابتدای صبح و به عنوان صبحانه باعث بالا رفتن سریع قندخون و افزایش انسولین و به دنبال آن افت قند خون می‌شود و می‌تواند منجر به بی‌حالی، خستگی و پرخوری در کودکان چاق و در مقابل، کاهش اشتهای کودکان لاغر و بدغذا شود. بنابراین این گروه غذایی در یک برنامه غذایی سالم به خصوص در وعده صبحانه هیچ جایی ندارند.»
این کارشناس و مشاور تغذیه تاکید می‌کند: «مصرف خوراکی‌هایی مثل کیک و بیسکویت و آبمیوه‌ها و پاستیل و … در برخی موارد خاص مثل تولد و مهمانی‌ها اجتناب‌ناپذیر است، اما در مدرسه و به عنوان میان‌وعده اصلا توصیه نمی‌شود و باید کاملا محدود شود.»
متخصصان تغذیه کودکان می‌گویند این که برخی والدین اصرار دارند که کودک‌شان وعده صبحانه یا خوراکی‌های سالم را دوست ندارد، بهانه‌ای بیشتر نیست و نشانه کوتاهی، تنبلی یا ناآگاهی والدین و نتیجه‌ی درک نکردن اهمیت صبحانه است. چراکه هر کودکی با آموزش درست و مستمر توسط والدین، حتما به صبحانه و سایر وعده‌های غذایی و همچنین خوراکی‌های سالم علاقه‌مند می‌شود.
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : 0