تغییرات اقلیمی تهدیدی پنهان برای سلامت دام و امنیت غذایی

شیما قاسمی منش: تغییرات اقلیمی در سال‌های اخیر به یکی از چالش‌های اساسی بخش کشاورزی و دامپروری جهان تبدیل شده است. افزایش میانگین دما، وقوع پدیده‌های غیرمنتظره جوی، خشکسالی‌های مکرر و کاهش منابع آبی، همگی پیامدهایی هستند که به طور مستقیم و غیرمستقیم بر سلامت دام‌ها و هزینه‌های تولید تأثیر می‌گذارند.

کارشناسان دامپزشکی معتقدند افزایش دمای محیط، یکی از مهم‌ترین عوامل استرس‌زا برای دام‌ها محسوب می‌شود. استرس گرمایی می‌تواند باعث کاهش اشتها، کاهش وزن‌گیری، افت تولید شیر و گوشت و همچنین بروز بیماری‌های متابولیک شود. در آبزیان نیز، بالا رفتن دمای آب بیش از ۳۰ تا ۳۵ درجه سانتی‌گراد به بروز «شوک دمایی» منجر می‌شود که تلفات سنگین به همراه دارد.

از سوی دیگر، تغییرات اقلیمی با کاهش بارندگی و افت کیفیت مراتع، تأمین خوراک دام را با مشکل روبه‌رو کرده است. به گفته کارشناسان، کاهش علوفه طبیعی و وابستگی بیشتر به خوراک دامی صنعتی، هزینه تولید را به شکل قابل توجهی افزایش داده و فشار مضاعفی بر دامداران وارد کرده است.

همچنین افزایش هزینه‌ها در بخش دامپروری، خود را در قیمت تمام‌شده محصولات دامی مانند شیر، گوشت و تخم‌مرغ نشان می‌دهد. این مسأله نه تنها امنیت معیشتی دامداران را به خطر می‌اندازد بلکه امنیت غذایی جامعه را نیز تهدید می‌کند. کاهش عرضه و افزایش قیمت فرآورده‌های دامی می‌تواند بر سفره خانوارها و میزان مصرف پروتئین اثر منفی بگذارد.

بر همین اساس، «علیرضا رفیعی‌پور» رئیس سازمان دامپزشکی کشور در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی برنا، با اشاره به پیامدهای تغییرات اقلیمی بر بخش دام و آبزیان اظهار داشت: شوک‌های دمایی تأثیر مستقیم بر تولید دارند و در صورت افزایش دمای آب به حدود ۳۵ درجه سانتی‌گراد، آبزیان دچار شوک دمایی می‌شوند که این امر بر سلامت و تولید آن‌ها اثر منفی می‌گذارد.

وی افزود: این تغییرات اقلیمی نه تنها سلامت دام و آبزیان را تهدید می‌کند بلکه به طور مستقیم باعث افزایش هزینه‌های تولید می‌شود.

رفیعی‌پور تأکید کرد: مدیریت شرایط اقلیمی و برنامه‌ریزی برای کاهش آسیب‌های ناشی از آن، از ضرورت‌های امروز بخش دامپزشکی و تولیدات دامی و آبزیان کشور به شمار می‌رود.

به گزارش برنا، تغییرات اقلیمی در سال‌های اخیر نه تنها به عنوان یک تهدید زیست‌محیطی، بلکه به عنوان یک چالش جدی اقتصادی و اجتماعی شناخته می‌شود. بخش دام و دامپروری به دلیل ماهیت وابسته به شرایط طبیعی، بیش از سایر بخش‌ها در معرض آسیب‌های ناشی از تغییرات آب‌وهوایی قرار دارد.

شرایط اقلیمی متغیر و غیرعادی زمینه‌ساز شیوع بیماری‌های نوپدید و بازپدید دامی است. افزایش رطوبت و گرما می‌تواند چرخه زندگی برخی انگل‌ها و ناقلین بیماری‌ها (مانند کنه‌ها و پشه‌ها) را تسهیل کند. این موضوع تهدیدی جدی برای سلامت دام‌ها محسوب می‌شود و هزینه‌های درمانی و پیشگیری را به شکل قابل توجهی افزایش می‌دهد.

افزایش هزینه تولید در اثر نیاز به خوراک مکمل، مصرف انرژی بیشتر برای تهویه و خنک‌سازی، و هزینه‌های درمانی، قیمت تمام‌شده محصولات دامی را افزایش می‌دهد. این روند نه تنها درآمد دامداران را کاهش می‌دهد بلکه با بالا رفتن قیمت لبنیات و گوشت، امنیت غذایی خانوارها و مصرف پروتئین حیوانی در جامعه را نیز تهدید می‌کند.

تغییرات اقلیمی دیگر یک تهدید بالقوه نیست، بلکه واقعیتی ملموس است که هم‌اکنون بخش دام و دامپروری کشور را تحت تأثیر قرار داده است. در صورت نبود راهکارهای علمی و برنامه‌ریزی‌شده، این روند می‌تواند به کاهش جدی تولیدات دامی و تهدید امنیت غذایی منجر شود. بنابراین، تحلیل شرایط نشان می‌دهد که «مدیریت سازگاری با اقلیم» باید در اولویت سیاست‌های کشاورزی و دامپزشکی کشور قرار گیرد.

انتهای پیام/