عاشقان نجوم آماده باشید؛ زحل یکشنبه ۳۰ شهریور به درخشان‌ترین حالت خود می‌رسد

شهریور هنوز ماه هیجان‌انگیزی برای عاشقان آسمان شب است؛ زیرا یک خورشیدگرفتگی جزئی، مقابله زحل و اعتدال پاییزی را درپیش داریم.

شهریور یکی از هیجان‌انگیزترین ماه‌های سال برای علاقه‌مندان به نجوم‌‌‌، به‌ویژه در ایران بود. ما در این ماه، بعد از سال‌ها انتظار یکی از موردانتظارترین رویدادها، یعنی ماه‌گرفتگی کلی را مشاهده کردیم. اما عاشقان نجوم نباید چشمان خود را از آسمان شب بردارند؛ زیرا در این واپسین روزهای ششمین ماه سال، همچنان رویدادهای شگفت‌انگیز دیگری برای هر سلیقه، مکان و توانایی، در راه است.

در چند روز باقی‌مانده از شهریور، یک خورشیدگرفتگی جزئی نسبتاً عجیب در پیش داریم که بیشتر برای حیوانات دریایی و معدود ساکنان مناطق دورافتاده‌ی زمین مناسب است. همچنین اعتدال پاییزی یا سپتامبر در راه است که که آغاز پاییز در نیم‌کره شمالی و بهار در نیم‌کره جنوبی را به همراه دارد. برای عاشقان سیاره‌ها، آسمان شب چند رویداد جالب نیز آماده کرده است.

روز یکشنبه ۳۰ شهریور (۲۱ سپتامبر)، می‌توانید سیاره زحل را در درخشان‌ترین حالتش با چشم غیرمسلح رصد کنید. ارباب حلقه‌های منظومه شمسی در آن روز، در حالت مقابله با زمین قرار می‌گیرد. وقتی یک سیاره به چنین وضعیتی وارد می‌شود، بدین معنی است که زمین بین آن سیاره و خورشید قرار دارد.

مدارهای سیاره‌ها کمی نامتقارن هستند؛ بنابراین در هنگام مقابله، زمین مسیر نور خورشید به سمت آن‌ها را مسدود نمی‌کند. در واقع در این وضعیت، سیاره درست روبه‌روی زمین و در سمت مقابل خورشید قرار می‌گیرد؛ به همین دلیل، بیشترین میزان روشنایی آن قابل مشاهده است و درخشنده‌ترین حالت خود را برایمان به نمایش می‌گذارد.

سیاره‌های غول‌پیکر گازی در منظومه شمسی، بسیار کندتر از زمین به دور خورشید می‌چرخند؛ درنتیجه مقابله تقریباً هر سال اتفاق می‌افتد. برای زحل، این رخداد هر ۳۷۴ روز یک‌بار رخ می‌دهد و از همین‌رو، مقابله‌ی بعدی را می‌توان چهارم اکتبر سال ۲۰۲۶ مشاهده کرد.

سیاره نپتون نیز با وجود فاصله‌ی بسیار زیاد با ما، نزدیک به هر ۳۶۷ روز یک‌بار یا تقریباً هر سال، در وضعیت مقابله قرار می‌گیرد. برای امسال، مقابله در اول مهر (۲۳ سپتامبر) رخ خواهد داد. این دو رویداد با اعتدال پاییزی که دوشنبه ۲۲ سپتامبر ۲۰۲۵ (۳۱ شهریور ۱۴۰۴) در ساعت ۲۱:۵۰ به وقت ایران رخ خواهد داد، همزمان شده‌اند. در لحظه‌ی اعتدال، طول شب و روز تقریباً در سراسر زمین برابر خواهد بود. البته روز کمی طولانی‌تر از شب است؛ زیرا جو زمین نور خورشید را خم می‌کند و موجب می‌شود که پیش از طلوع واقعی خورشید، نورش را ببینیم.

نپتون و زحل در آسمان نسبتاً به هم نزدیک خواهند بود. برای پیداکردن زحل، بعد از غروب خورشید به سمت شرق نگاه کنید. سیاره‌ها را می‌توان در آسمان تشخیص داد؛ زیرا مانند ستاره‌ها چشمک نمی‌زنند. از آنجایی که ستارگان منابع نقطه‌ای نور هستند و آشفتگی جو نورشان را جابجا می‌کند، همواره چشمک‌زن به‌نظر می‌رسند.

زحل با چشم غیرمسلح دیده می‌شود؛ اما برای دیدن نپتون، به تلسکوپ نیاز دارید و اگر تلسکوپ نسبتاً خوبی داشته باشید (مثلاً نمونه‌ای ۷۶ میلی‌متری یا سه اینچی با بزرگ‌نمایی دست‌کم ۲۰۰ برابر)، می‌توانید یک پدیده هیجان‌انگیز دیگر را نیز مشاهده کنید.

در روز شنبه ۲۹ شهریور (۲۰ سپتامبر) سایه تیتان، بزرگ‌ترین قمر زحل، از روی چهره‌ی ارباب حلقه‌ها گذر خواهد کرد. این رویداد از ساعت ۸:۳۹ صبح تا تا ۱۱:۰۴ به وقت ایران رخ می‌دهد؛ درنتیجه بهترین زمان مشاهده آن از قاره آمریکا خواهد بود.

منبع: زومیت