پهپاد Vectis؛ سلاح هوشمند و مرگبار برای میدان‌های نبرد مدرن+ تصاویر

به گزارش پارسینه و به نقل از twz، شرکت Skunk Works، واحد پروژه‌های پیشرفته لاکهید مارتین، از پهپاد رزمی جدیدی به نام Vectis رونمایی کرده که تمرکز ویژه‌ای بر پنهان‌کاری و بقاپذیری دارد. این پهپاد که در دسته هواپیماهای رزمی مشارکتی (CCA) قرار می‌گیرد، قرار است ظرف دو سال آینده به پرواز درآید و نسبت به نمونه‌های انتخاب‌شده توسط نیروی هوایی آمریکا، رویکردی پیشرفته‌تر را ارائه دهد.

Vectis بر پایه فلسفه‌ای به نام «چارچوب پهپاد چابک» طراحی شده که اولویت را به ماژولار بودن، سیستم‌های مأموریتی باز و قابلیت همکاری در معماری‌های فرماندهی و کنترل می‌دهد. نام لاتین آن به معنای «اهرم» است و نمادی از نقشی است که این پهپاد در میدان نبرد ایفا خواهد کرد.

او. جی. سانچز، معاون رئیس لاکهید مارتین و مدیر کل Skunk Works، این پهپاد را یک سامانه گروه ۵ توصیف کرده که بقاپذیر، کشنده و قابل استفاده مجدد است و می‌تواند در مأموریت‌های هوا به هوا، هوا به سطح و اطلاعاتی-شناسایی (ISR) نقش‌آفرینی کند. این پهپاد از نظر اندازه بین جنگنده F-16 و پهپادهای کوچک‌تر شرکت قرار دارد.

طراحی Vectis شامل بال لامبدا، ورودی هوای بالایی، و ویژگی‌هایی برای کاهش سطح مقطع راداری و رد حرارتی است. در ویدیوهای تبلیغاتی، مجرای S شکل و جزئیات طراحی پنهان‌کارانه آن به نمایش گذاشته شده‌اند. این پهپاد فعلاً برای عملیات به باند فرود وابسته است و جزئیات ارابه فرود آن هنوز منتشر نشده‌اند.

ظاهر کلی Vectis شباهت‌هایی به طرح‌های مفهومی قبلی Skunk Works دارد، از جمله تانکر سوخت‌رسانی پنهان‌کار و جت‌های نسل آینده. در سال‌های اخیر، طراحی‌های لامبدا در پهپادها و جنگنده‌های جدید، از چین گرفته تا اروپا، به‌طور چشمگیری افزایش یافته‌اند.

با وجود رونمایی رسمی، اطلاعات دقیقی درباره موتور، عملکرد و نوع تسلیحات قابل حمل Vectis منتشر نشده است. سانچز تنها به «محموله‌های قابل استفاده مجدد یا انعطاف‌پذیر» اشاره کرده و از ارائه جزئیات بیشتر خودداری کرده است. در ویدیوهای تبلیغاتی، این پهپاد در کنار جنگنده‌های F-22 دیده می‌شود که با استفاده از حسگرهای پیشرفته، تهدیدات هوایی را شناسایی کرده و با موشک‌های هوا به هوا مقابله می‌کند.

Vectis همچنین برای مأموریت‌های هوا به زمین و عملیات ISR قابل تنظیم است. در یکی از ویدیوها، این پهپاد در حال شلیک موشک‌های هوا به سطح به سمت یک سایت دفاعی دشمن نمایش داده می‌شود. احتمالاً مجموعه‌های جنگ الکترونیک و رله سیگنال نیز از جمله گزینه‌های محموله برای این پهپاد خواهند بود.

طبق اعلام رسمی، Vectis برای عملیات در مناطق هند-اقیانوسیه، اروپا و فرماندهی مرکزی ایالات متحده (CENTCOM) طراحی شده، هرچند جزئیات بیشتری در این زمینه ارائه نشده است.

سانچز تأکید کرده که طراحی این پهپاد به‌گونه‌ای است که به‌سرعت قابل ارتقا و تطبیق با محیط‌های تهدیدآمیز متغیر است و با هواپیماهای نسل پنجم و بعدی کاملاً هماهنگ عمل می‌کند. او همچنین از انجام تحلیل‌های طبقه‌بندی‌شده در محیط‌های شبیه‌سازی‌شده خبر داده که در آن Vectis با جنگنده‌های F-22 و F-35 ترکیب شده و نتایج چشمگیری حاصل شده است.

در حال حاضر، لاکهید مارتین به‌خاطر فعالیت‌های گسترده‌اش در زمینه همکاری بین سامانه‌های سرنشین‌دار و بدون سرنشین، چه در محیط‌های دیجیتال و چه در آزمایش‌های واقعی، شناخته شده است. این شرکت همچنین قراردادی با نیروی دریایی ایالات متحده دارد تا معماری فرماندهی و کنترل مشترکی برای پهپادهای آینده ارائه دهد؛ معماری‌ای که بر پایه سیستم نرم‌افزاری MDCX توسعه یافته و در مراکز کنترل پهپادهای ناوهای هواپیمابر آمریکا ادغام شده است.

در پاسخ به پرسشی درباره سطح خودمختاری Vectis، سانچز گفت که این پهپاد بر اساس معماری مرجع دولت ایالات متحده طراحی شده و با سیستم‌های مأموریتی باز سازگار است. او افزود که Skunk Works آماده همکاری با سایر شرکت‌هاست و چارچوب طراحی آن به‌گونه‌ای است که امکان همسویی با پروژه‌های دیگر را نیز فراهم می‌کند.

سانچز، مدیر ارشد Skunk Works، در سخنرانی اخیر خود به همکاری تازه‌اعلام‌شده بین لاکهید مارتین و شرکت بریتانیایی فالکون ورکس از BAE Systems اشاره کرد و آن را نمونه‌ای از توانایی شرکت در همکاری‌های بین‌المللی دانست. با این حال، تأکید کرد که این همکاری ارتباط مستقیمی با پروژه Vectis ندارد. او همچنین به پیشرفت‌های دو سال اخیر در زمینه اشتراک‌گذاری امن داده‌های طبقه‌بندی‌شده با اپراتورهای خارجی جنگنده F-35 اشاره کرد و آن را نشانه‌ای از تمرکز فعلی شرکت بر قابلیت همکاری دانست.

سانچز گفت: «ما می‌توانیم سیستم Vectis را با هر پلتفرم، فرد یا سامانه‌ای در میدان نبرد متصل کنیم.»

او به‌طور مستقیم درباره رابط‌های فیزیکی کنترل پهپادها صحبت نکرد؛ موضوعی که در سال‌های اخیر، به‌ویژه در زمینه کنترل پهپادها از کابین خلبان جنگنده‌ها، مورد بحث بوده است. Skunk Works پیش‌تر اعلام کرده بود که تمرکز اصلی‌اش بر استفاده از دستگاه‌های لمسی مانند تبلت است، هرچند احتمال ظهور گزینه‌های جدید در آینده وجود دارد. برخی کارشناسان نیز نگرانی‌هایی درباره بار اضافی این دستگاه‌ها برای خلبانان در طول مأموریت‌ها مطرح کرده‌اند.

در ویدیوی معرفی چارچوب پهپاد چابک، خلبانان F-22 و F-35 با استفاده از نمایشگرهای لمسی بزرگ، پهپادهای Vectis، CMMT و یک پهپاد بال‌پرنده پیشرفته را کنترل می‌کنند. این پهپاد بال‌پرنده، نسخه‌ای توسعه‌یافته از RQ-170 Sentinel و طرح مفهومی Sea Ghost است که لاکهید مارتین پیش‌تر برای برنامه نظارت و حمله هوایی بدون سرنشین نیروی دریایی آمریکا ارائه کرده بود.

سانچز در کنفرانس مطبوعاتی اخیر گفت: «با شکل‌گیری آینده نیروی هوایی، Skunk Works با پروژه Vectis در حال ترسیم مسیر دستیابی به قابلیت‌های یکپارچه جدید با سرعت و هزینه‌ای رقابتی است. Vectis بالاترین سطح بقا را در محدوده قیمتی CCA ارائه می‌دهد.»

او هیچ عدد دقیقی برای هزینه ساخت Vectis ارائه نکرد، اما نیروی هوایی آمریکا پیش‌تر اعلام کرده بود که هدفش ساخت پهپادهایی با هزینه واحد حدود ۲۰ میلیون دلار در فاز اول برنامه CCA است. همچنین گفته شده که در فاز دوم (Increment 2) ممکن است طرح‌های کم‌هزینه‌تر و ساده‌تری دنبال شوند.

جان کلارک، رئیس سابق Skunk Works، سال گذشته گفته بود که پیشنهاد اولیه شرکت برای فاز اول به دلیل تمرکز بر ارزش بلندمدت، سطح پنهان‌کاری بالاتری نسبت به الزامات داشت. او اعتراف کرد که شاید نیروی هوایی در آن زمان به چنین سطحی از بقا نیازی نداشت و شرکت بیش از حد روی ویژگی‌های پیشرفته سرمایه‌گذاری کرده بود.

کلارک همچنین اشاره کرده بود که Skunk Works در حال بررسی طرح‌های قابل تعویض برای پاسخ‌گویی به الزامات فاز دوم برنامه CCA است. او گفته بود: «وقتی تحلیل عملیاتی نشان می‌دهد که ۸۰ درصد یا بیشتر از هواپیماها به پایگاه بازنمی‌گردند، باید بررسی کنیم که آیا هزینه ۱۵ تا ۲۰ میلیون دلاری برای هر هواپیما منطقی است یا نه.»

در آوریل ۲۰۲۴، شرکت‌های جنرال اتومیکس و آندوریل قراردادهایی برای توسعه طرح‌های CCA دریافت کردند که به ترتیب YFQ-42A و YFQ-44A نام‌گذاری شدند. این طرح‌ها در مقایسه با Vectis، تمرکز کمتری بر بقا و بیشتر بر کاهش هزینه دارند. علاوه بر لاکهید مارتین، شرکت‌های بوئینگ و نورثروپ گرومن نیز در فاز اول رقابت داشتند.

در پاسخ به پرسشی درباره تطابق Vectis با دیدگاه‌های گذشته کلارک، سانچز گفت که تحلیل‌های آن زمان مربوط به رقابت خاصی بوده و اکنون با تبادلات طراحی جدید، فرصت ساخت پلتفرمی مقاوم، قابل استفاده مجدد و انعطاف‌پذیر فراهم شده که می‌تواند تأثیرات مأموریتی فراتر از انتظارات ایجاد کند.

او افزود: «ادغام تیم‌های سرنشین‌دار و بدون سرنشین، توانایی حل مسائل پیچیده در میدان نبرد را فراهم می‌کند. Vectis پلتفرمی منحصربه‌فرد است که در مأموریت‌های هوا به زمین، هوا به هوا و همچنین در نقش‌های ISR و هدف‌گیری، اطلاعات حیاتی ارائه می‌دهد. این طراحی هم برای نیروهای داخلی و هم بین‌المللی کاربرد دارد.»

سانچز تأکید کرد که Vectis در حال حاضر برای هیچ پروژه خاصی در ارتش آمریکا یا نیروهای خارجی توسعه نمی‌یابد، اما انعطاف‌پذیری آن به‌گونه‌ای است که می‌توان آن را با نیازهای مختلف کشورها و برنامه‌ها تطبیق داد.

او گفت: «ما با دقت به نیازهای مشتریان گوش داده‌ایم و طراحی Vectis را بر اساس درک‌مان از فضای نبرد شکل داده‌ایم. اگر نیروی هوایی آمریکا به پلتفرمی با قابلیت بقا و انعطاف‌پذیری بالا نیاز داشته باشد، Vectis گزینه‌ای بسیار مناسب برای فاز دوم خواهد بود.»

در پایان، سانچز به قابلیت‌های خودمختاری Vectis اشاره کرد و گفت که این پهپاد می‌تواند از طریق MDCX در چندین مرکز فرماندهی کنترل شود چه از کابین خلبان جنگنده‌های نسل پنجم مانند F-35، چه از عرشه کشتی یا سایر نقاط. او افزود: «ما در حال ساخت نوعی خودمختاری انعطاف‌پذیر هستیم تا بتوانیم با کشورهای بیشتر و شرکای متنوع‌تری همکاری کنیم و به نیازهای واقعی آن‌ها پاسخ دهیم. این قابلیت‌ها در نمایش‌های متعدد اثبات شده‌اند و اکنون زمان ساخت و آزمایش آن‌ها در میدان واقعی فرا رسیده است.»

سانچز، مدیر ارشد Skunk Works، در توضیح نحوه تطبیق پهپاد Vectis با نیازهای عملیاتی اپراتورهای آمریکایی و بین‌المللی، به وابستگی فعلی این پهپاد به باندهای فرودگاه سنتی اشاره کرد، اما تأکید داشت که Vectis توانایی فعالیت در محیط‌های دشوار و کم‌زیرساخت را نیز دارد. در حال حاضر، نیروی هوایی و سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده، طراحی‌های تاکتیکی خود را بر اساس عملیات در پایگاه‌های پراکنده و پیشروی بنا کرده‌اند؛ مناطقی که اغلب دورافتاده‌اند و زیرساخت محدودی دارند. این رویکرد با هدف کاهش آسیب‌پذیری، دشوار کردن هدف‌گیری برای دشمن و افزایش نرخ مأموریت‌ها، به‌ویژه در سناریوهای احتمالی در اقیانوس آرام، اتخاذ شده است. کشورهای دیگر نیز با توجه به تجربیات جنگ اوکراین، به دیدگاه‌های مشابهی رسیده‌اند.

سانچز با تأکید بر اهمیت انعطاف‌پذیری عملیاتی گفت: «تحلیل ما با نیروی هوایی ایالات متحده هم‌راستا است؛ دسترسی به باند در هر صحنه نبرد، به‌ویژه در منطقه هند-اقیانوسیه، حیاتی است. Vectis برای عملکرد مؤثر در چنین محیط‌هایی طراحی شده است، چه در چارچوب اشتغال رزمی چابک (ACE) و چه در مدل‌های عملیاتی دیگر.»

او افزود که اگرچه Vectis فعلاً به باند فرود وابسته است، اما در صورت نیاز، شرکت آماده همکاری برای توسعه راه‌حل‌های مستقل از باند نیز هست. سانچز همچنین بر اهمیت دوام، قابلیت اطمینان و نگهداری آسان این پهپاد تأکید کرد و گفت که طراحی آن به‌گونه‌ای است که دسترسی به اجزای حیاتی، استفاده از مواد مقاوم و ساختار ساده، تعمیرات و نگهداری را تسهیل می‌کند.

در پاسخ به پرسشی درباره نحوه استفاده از Vectis در سناریوهایی که بخش عمده‌ای از ناوگان CCA ممکن است در انبار نگهداری شود، سانچز گفت: «ما Vectis را طوری طراحی کرده‌ایم که بتواند به‌صورت روزانه در کنار تیم‌های سرنشین‌دار فعالیت کند و هم برای آموزش و هم برای استقرار عملیاتی آماده باشد. در عین حال، قابلیت ذخیره‌سازی و مونتاژ آسان نیز در طراحی آن لحاظ شده است.»

ظهور Vectis در زمانی اتفاق می‌افتد که پهپادهای نوع CCA در ایالات متحده و جهان با سرعت در حال توسعه هستند. اگرچه ارتش آمریکا هنوز به‌صورت علنی به ساخت UCAVهای پیچیده تمایل نشان نداده، اما علاقه به این دسته از پهپادها در میان متحدان و شرکای بین‌المللی رو به افزایش است. چین به‌ویژه در زمینه پهپادهای بال‌پرنده پنهان‌کار پیشتاز شده و کشورهایی مانند روسیه، هند، ترکیه و فرانسه نیز در حال توسعه طرح‌های مشابه هستند.

لاکهید مارتین سال‌هاست که روی چشم‌انداز پهپادهای پیشرفته و همکاری بین سامانه‌های سرنشین‌دار و بدون سرنشین کار می‌کند. سانچز تأکید کرد که ۹۷ درصد فعالیت‌های Skunk Works طبقه‌بندی شده‌اند، اما معرفی عمومی Vectis نشان‌دهنده اهمیت آن در بازار رو به رشد CCA است.

او گفت: «نمونه اولیه Vectis در حال ساخت است، قطعات سفارش داده شده‌اند و تیم مشغول کار است. هدف ما پرواز آزمایشی در دو سال آینده است. تحلیل‌های عملیاتی نشان می‌دهد که Vectis می‌تواند در حوزه‌های مختلف مأموریتی نقش‌آفرینی کند و چالش‌هایی را حل کند که بدون این نوع همکاری ممکن نبود.»

سانچز در پایان گفت: «ما آماده تغییر و تطبیق هستیم. این انعطاف‌پذیری نشان‌دهنده بلوغ طراحی و پاسخ‌گویی به نیازهای مأموریتی است. توسعه Vectis در فضای در حال تحول CCA جهانی، قطعاً موضوعی است که باید با دقت دنبال شود.»