طالبان مخالف تحویل پایگاه بگرام است

یوسف الکاظمی تحلیلگر مسائل سیاسی و امنیتی در یادداشت اختصاصی خود برای تیتر کوتاه نوشت:

مخالفت طالبان با تحویل پایگاه بگرام؛ بازتاب‌های آن بر آینده نفوذ آمریکا در آسیای مرکزی. 

تصمیم طالبان مبنی بر عدم تحویل پایگاه هوایی بگرام به ایالات متحده، موجی از بحث و جدل را در محافل سیاسی و دیپلماتیک برانگیخته است. این پایگاه که سال‌ها مرکز ثقل عملیات آمریکا در افغانستان محسوب می‌شد، امروز به برگ برنده‌ای در دست طالبان و پیامی سیاسی برای جهان تبدیل شده است.

ابعاد تصمیم طالبان : 

بعد حاکمیتی: طالبان کنترل بگرام را نماد پیروزی خود و پایان دوره حضور آمریکا می‌دانند.

بعد منطقه‌ای: این موضع در راستای منافع روسیه، چین و جمهوری اسلامی ایران قرار دارد؛ کشورهایی که با هرگونه بازگشت نظامی واشنگتن به منطقه مخالفت دارند.

بعد مذاکره‌ای: طالبان می‌تواند از بگرام به‌عنوان ابزار فشار در گفت‌وگوهای احتمالی با آمریکا بر سر موضوعاتی چون شناسایی بین‌المللی یا لغو تحریم‌ها استفاده کند.

بعد امنیتی: ایالات متحده یکی از مهم‌ترین نقاط اتکا و پایش اطلاعاتی و لجستیکی خود در برابر چین را از دست داد، در حالی که طالبان توانسته‌اند حضور داخلی خود را تحکیم بخشند.

پیامدهای احتمالی تصمیم طالبان : 

۱. کاهش توانایی آمریکا برای رصد گروه‌های افراطی از داخل افغانستان.

۲. گشایش فضا برای چین و روسیه به منظور بهره‌برداری اقتصادی یا لجستیکی از بگرام.

۳. تثبیت جایگاه طالبان به‌عنوان بازیگری منطقه‌ای که یکی از کلیدی‌ترین اهرم‌های ژئوپلیتیکی در قلب آسیا را در اختیار دارد.

سناریوهای پیش‌رو: 

۱. تصعید غیرمستقیم: واشنگتن در پی جایگزین‌هایی در آسیای مرکزی یا همکاری بیشتر با پاکستان خواهد بود.

۲. مهار سیاسی: آمریکا تلاش می‌کند با گشودن کانال‌های گفت‌وگو با طالبان، موضوع بگرام را به پرونده‌هایی همچون تروریسم و حقوق بشر پیوند بزند.

۳. بهره‌برداری منطقه‌ای: نزدیکی طالبان به چین و روسیه می‌تواند بگرام را به ابزار نفوذی علیه آمریکا در منطقه بدل سازد.

جمع‌بندی : 

مخالفت طالبان با تحویل پایگاه بگرام فراتر از یک موضوع صرفاً نظامی است و تغییر موازنه استراتژیک در منطقه را نشان می‌دهد. ایالات متحده با خروج از قلب آسیا متحمل خسارتی نمادین و لجستیکی شد، در حالی که طالبان جایگاه خود را به‌عنوان بازیگری تعیین‌کننده تقویت کردند. در چنین شرایطی، بگرام از یک پایگاه هوایی به ورق فشاری ژئوپلیتیک بدل شده است؛ ورقی که پیام روشن آن چنین است ؛ چه کسی سکان نفوذ در آسیای مرکزی را در دست دارد؟