جنین‌های فسیل شده‌ای که «نیم‌میلیاردسال» قدمت دارند

فرادید| این اشیاء که اندازه‌شان میلی‌متری است، بیش از نیم میلیارد سال قدمت دارند. اینها جنین‌های فسیل‌شده‌ی حیواناتی هستند که اوایل دوره کامبریان، حدود ۵۳۵ میلیون سال پیش، می‌زیستند و متعلق به گروهی به نام اِکدیسوزوآ (Ecdysozoa) هستند که شامل حشرات، عنکبوت‌ها، سخت‌پوستان و کرم‌ها می‌شود. 

به گزارش فرادید، شکل‌های بالغ جنین‌ها را نمی‌توان به طور مثبت شناسایی کرد، هرچند تیمی از دیرین‌شناسان به سرپرستی مینجین لیو از دانشگاه چانگ‌آن در چین معتقدند، ممکن است آن‌ها با ساکورایتِس (Saccorhytus) ارتباط نزدیکی داشته باشند، جنسی که نماینده‌ی آن یک گونه منفرد است، یک موجود کوچک و عجیب از دوران کامبریان. 

سابقه فسیلی، موجودات زیادی مانند خرچنگ‌ها و حشرات را در خود دارد، موجوداتی با پوسته‌های سخت که به خوبی با فرآیند فسیل شدن کنار می‌آیند، اما جنین‌های اِکدیوسوزوئن بسیار نادرتر هستند، چون به شکل قابل‌توجهی ظریف‌ هستند. یافتن آن‌ها بسیار ارزشمند است، چون اطلاعاتی را درباره رشد اولیه حیوانات منقرض‌شده ارائه می‌دهد. 

هفت فسیل جنینی که لیو و همکارانش کشف کردند، چندین دهه پیش در سازند کوآنچوآنپو در چین یافت شدند، یک بستر فسیلی غنی از فسیل‌های میکروسکوپی. در واقع، سازند کوآنچوآنپو تعداد زیادی جنین فسیلی به وجود آورده، اما آن‌هایی که متعلق به شاخه‌ی نایدِریا (Cnidaria) هستند، گروهی شامل چتر دریایی، شقایق دریایی و مرجان!

Saccus xixiangensis gen، که صفحه‌های سخت آن با رنگ قرمز نشان داده شده است

یافته‌ی جدید، نخستین مورد در مجموعه و نمایانگر اِکدسوزا (Ecdtsoza) است. بافت‌های هر جنین که زمانی نرم بودند، مدت‌هاست جایشان را به مواد معدنی کلسیم-فسفات داده‌اند، زیرا در رسوبات پایینِ یک محیط دریایی تجزیه شدند. این فرآیند فسیل‌سازی منجر به حفظ آناتومی سه‌بعدی جنین‌ها با جزئیات خیره‌کننده شده است. 

بر اساس تعداد و چیدمان صفحات تشکیل‌دهنده‌ی اسکلت بیرونی جنین به نام اسکلرایتس (sclerites)، محققان این موجودات کوچک را به دو گونه جدید طبقه‌بندی کردند: Saccus xixiangensis و Saccus necopinus. از آنجا که نمی‌دانیم این دو موجود زنده چگونه به رشد خود ادامه می‌دادند، رازهای زیادی همچنان باقی مانده است. اما آناتومی آن‌ها به طرز شگفت‌آوری واضح است. 

جنین‌ها که هر کدام در یک پوشش صاف محصور شده‌اند، بدن‌های کیسه‌مانند دارند، بدون هیچ نشانه‌ای از هیچ اندامی. صفحات روی اسکلت بیرونی آن‌ها به شکل شعاعی در سر آن‌ها و به شکل دو سویه در دم آن‌ها قرار گرفته که نشان می‌دهد بدن آن‌ها بسیار شبیه بدن ما انسان‌ها، سمت چپ و راست آینه‌ای داشته است. در همین حال، عدم‌وجود زائده‌های مومانند به نام مژک، آن‌ها را در رده‌ی اِکدیسوزوآ قرار می‌دهد. 

جالب اینجاست که هیچ روزنه‌ای در هیچ یک از جنین‌ها وجود ندارد، یعنی آن‌ها احتمالاً در مرحله‌ای از رشد جنینی، پیش از تشکیل دهان یا مقعد بودند. اماعدم تغییرشکل در اسکلت بیرونی نشان‌دهنده تشکیل کوتیکول است، یعنی جنین‌ها لحظه مرگشان نزدیک درآمدن از تخم بودند. 

اندازه بزرگ (برای یک جنین) و وسط توخالی هر فسیل نشان می‌دهد هر یک از این جنین‌ها زمانی از یک زرده بزرگ تغذیه می‌کردند و برای تغذیه به آن متکی بودند تا زمانی که دهانشان رشد کرد و آنها شروع به مراقبت از خودشان کردند. 

نمایش‌های متعدد از Saccorhytus coronarius که احتمالاً یکی از بستگان نزدیک ارگانیسم‌های تازه کشف‌شده است

محققان در مواجهه با معمای چگونگی رشد جنین‌ها، به فسیل‌های بالغ یک موجود زنده با ویژگی‌های مشابه که ۵۴۰ میلیون سال پیش می‌زیسته، روی آوردند و به طور بالقوه سرنخی یافتند. 

ساکورایتِس کوروناریوس (Saccorhytus coronarius) در همان سازند کوآنچوآنپو به عنوان ساکوس (Saccus) یافت شد و فاقد اندام، مژک، بدن کیسه‌مانند، دهان بزرگ با ساختارهای شعاعی اطرافش، تقارن دوطرفه و بدون مقعد و عرض آن حدود یک میلی‌متر بود. 

این احتمال وجود دارد که ساکوس به چیزی مشابه آن رشد کرده باشد که نزدیک به ساکورایتِس کوروناریوس است، به ویژه که مخروط‌های بدنشان شبیه مخروطهای دومی است. اگر چنین باشد، ساکوس و ساکوریتوس هر دو ممکن است اکدیسوزوئن‌های پایه باشند، یعنی اجداد اولیه‌ی این گروه، بدنی کیسه‌مانند داشتند و شکل کرم‌مانند بعدتر به وجود آمده است. 

آیا اطلاعاتی که می‌توان از هفت گلوله ریز کلسیم فسفات بدست آورد، شگفت‌انگیز نیست؟

مترجم: زهرا ذوالقدر