آیا همسان‌سازی حقوق بازنشستگان به طور کامل و واقعی اجرا شده است؟

بر اساس گزارش‌های رسمی و اظهارات مقامات، اجرای طرح با پیشرفت قابل توجهی همراه بوده، اما چالش‌های مالی و قانونی همچنان مانع از تحقق کامل آن شده است. در این گزارش، به بررسی وضعیت فعلی می‌پردازیم.

طبق قانون برنامه هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران، دولت موظف است طی سه سال (۱۴۰۳ تا ۱۴۰۵)، حقوق بازنشستگان را به ۹۰ درصد حقوق شاغلان هم‌تراز برساند. این طرح که بر پایه رفع نابرابری‌های معیشتی استوار است، از فروردین ۱۴۰۳ با صدور احکام اولیه برای بیش از ۱.۷ میلیون بازنشسته کشوری آغاز شد. سازمان تأمین اجتماعی نیز از آبان ۱۴۰۳، متناسب‌سازی را برای مستمری‌بگیران خود اجرا کرد و مابه‌التفاوت‌ها را همراه با حقوق ماهانه پرداخت نمود. معاون بیمه‌ای این سازمان اعلام کرد که فرایند پرداخت آبان‌ماه تکمیل شده و بازنشستگان شاهد افزایش متوسط ۲۰ تا ۳۰ درصدی در حقوق خود بوده‌اند.

در حوزه صندوق بازنشستگی فولاد، اجرای طرح از آذر ۱۴۰۳ کلید خورد و شامل پرداخت معوقات ۸ ماهه اول سال به مبلغ تقریبی ۲۵ هزار میلیارد تومان شد. مدیرعامل این صندوق تأکید کرد که هیچ بازنشسته‌ای از دریافت حکم اولیه محروم نمانده و اصلاحات لازم برای گروه‌های خاص مانند قضات و کارکنان مخابرات اعمال شده است. همچنین، در بودجه ۱۴۰۴، بندهای مرتبط با همسان‌سازی تنفیذ شد و معافیت مالیاتی حقوق تا ۲۴ میلیون تومان در ماه دو برابر سال قبل افزایش یافت، که این امر به طور غیرمستقیم بر قدرت خرید بازنشستگان تأثیر مثبت گذاشته است.

با این حال، اجرای “کامل و واقعی” طرح با موانعی روبرو است. وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در اردیبهشت ۱۴۰۳ اعلام کرد که ابلاغ کامل احکام برنامه هفتم، اجرای همسان‌سازی را از ابتدای فروردین تسریع می‌کند، اما تأخیر در تصویب اصلاحیه‌های قانونی، پرداخت‌ها را به مراحل تدریجی محدود کرده است. منتقدان، از جمله نمایندگان مجلس، به ناکافی بودن منابع مالی اشاره دارند و طرح‌هایی برای دائمی کردن همسان‌سازی در کمیسیون اجتماعی در حال بررسی است. برای نمونه، بازنشستگان تأمین اجتماعی از افزایش ۴۰ درصدی مابه‌التفاوت در فروردین ۱۴۰۴ استقبال کردند، اما خواستار تسریع در پوشش ۱۰۰ درصدی نابرابری‌ها هستند.

از منظر اقتصادی، تورم بالای ۴۰ درصدی در سال ۱۴۰۳، دستاوردهای همسان‌سازی را کم‌رنگ کرده است. حداقل حقوق کارگران به ۱۰۳ میلیون و ۹۰۹ هزار ریال رسید، اما بازنشستگان با حقوق متوسط ۱۵ تا ۲۰ میلیون تومانی، همچنان زیر خط فقر معیشتی زندگی می‌کنند. کارشناسان پیشنهاد می‌کنند که دولت با تخصیص سهام شرکت‌های دولتی (مانند ۱۰۰۰ میلیارد تومان سهام به صندوق فولاد در سال‌های قبل)، منابع پایدارتری تأمین کند.

در مجموع، همسان‌سازی حقوق بازنشستگان تا شهریور ۱۴۰۴، پیشرفت ۶۰ درصدی داشته و بیش از ۹۰ درصد احکام اولیه صادر شده است، اما برای “اجرای کامل و واقعی”، نیاز به تکمیل مراحل قانونی و تخصیص بودجه بیشتر در سال ۱۴۰۵ است. جامعه بازنشستگان امیدوار است که این طرح، نه تنها عددی، بلکه واقعی و پایدار باشد تا کرامت انسانی آن‌ها حفظ شود. دولت اعلام کرده که جلسات مشترک با کانون‌های بازنشستگان برای رفع انتقادها ادامه دارد و نتایج آن تا پایان پاییز اعلام خواهد شد.

این گزارش بر اساس داده‌های رسمی سازمان برنامه و بودجه، تأمین اجتماعی و اظهارات مقامات تهیه شده و هدف آن اطلاع‌رسانی شفاف به عموم است. برای جزئیات بیشتر، به سایت‌های رسمی صندوق‌های بازنشستگی مراجعه کنید.