روانشناسان فاش کردند؛ عمرا اگه میدونستی چرا موقع فکر کردن چشمامون و میبندیم!

 آیا تا به حال متوجه شده‌اید که وقتی عمیقاً در حال فکر کردن هستید، ناخودآگاه چشمانتان را می‌بندید؟ این رفتار ساده که بسیاری از ما بارها تجربه کرده‌ایم، ریشه در عملکرد مغز و روان‌شناسی انسان دارد. در این مقاله، به دلایل علمی و جذاب این عادت پرداخته‌ایم تا بفهمیم چرا مغز ما گاهی ترجیح می‌دهد “جهان را خاموش کند” تا بهتر فکر کند. این مطلب برای گوگل دیسکاور طراحی شده تا کنجکاوی شما را برانگیزد و پاسخ‌هایی کاربردی ارائه دهد.

کاهش حواس‌پرتی‌های بصری

یکی از اصلی‌ترین دلایل بستن چشم‌ها هنگام تفکر، نیاز مغز به تمرکز است. مغز ما روزانه حجم عظیمی از اطلاعات بصری را پردازش می‌کند. طبق پژوهش‌های منتشرشده در Journal of Cognitive Neuroscience، حدود ۳۰ درصد از فعالیت‌های مغزی به پردازش داده‌های بصری اختصاص دارد. وقتی چشمانمان را می‌بندیم، ورودی‌های بصری کاهش می‌یابد و مغز می‌تواند منابع خود را به حل مسئله یا یادآوری خاطرات اختصاص دهد. این کار مانند خاموش کردن سر و صدای محیط است تا بتوانیم روی یک مکالمه مهم تمرکز کنیم.

تقویت حافظه و یادآوری

آیا دقت کرده‌اید که وقتی سعی می‌کنید چیزی را به خاطر بیاورید، مثلاً نام یک دوست قدیمی یا یک آدرس، چشمانتان را می‌بندید؟ مطالعه‌ای در دانشگاه لندن نشان داد که بستن چشم‌ها می‌تواند دقت یادآوری را تا ۲۳ درصد افزایش دهد. وقتی چشم‌ها بسته‌اند، کورتکس بصری مغز فعالیت کمتری دارد و این اجازه می‌دهد تا بخش‌هایی مانند هیپوکامپ (مرکز حافظه) عملکرد بهتری داشته باشند. این ترفند ساده به‌ویژه در لحظاتی که نیاز به تمرکز عمیق داریم، مثل حل یک مسئله پیچیده، بسیار مؤثر است.

کاهش فشار روانی و افزایش خلاقیت

بستن چشم‌ها همچنین به آرامش ذهن کمک می‌کند. روان‌شناسان معتقدند که این کار به ما کمک می‌کند تا از محیط اطراف فاصله بگیریم و به دنیای درونی خود وارد شویم. در یک آزمایش در سال ۲۰۲۳، محققان دریافتند که افرادی که هنگام طوفان فکری (brainstorming) چشمانشان را می‌بندند، ایده‌های خلاقانه‌تری تولید می‌کنند. این رفتار به مغز اجازه می‌دهد آزادانه‌تر عمل کند، بدون اینکه تحت تأثیر محرک‌های خارجی قرار گیرد. پس دفعه بعد که خواستید ایده‌ای نو خلق کنید، چشم‌هایتان را ببندید!

یک عادت غریزی با ریشه‌های تکاملی

برخی زیست‌شناسان معتقدند که بستن چشم‌ها ریشه در غرایز باستانی ما دارد. در گذشته، انسان‌های اولیه برای تمرکز روی صداها یا تهدیدات محیطی، گاهی چشمانشان را می‌بستند تا حس شنوایی‌شان تقویت شود. این رفتار ممکن است به‌عنوان یک مکانیزم دفاعی در مغز ما باقی مانده باشد. حتی امروز، وقتی در موقعیت‌های پراسترس هستیم، بستن چشم‌ها می‌تواند به ما احساس امنیت و کنترل بیشتری بدهد.

چگونه از این عادت به نفع خود استفاده کنیم؟

حالا که راز این رفتار را می‌دانید، می‌توانید از آن به‌عنوان یک ابزار بهره ببرید. دفعه بعد که نیاز به تمرکز، یادآوری یا خلاقیت داشتید، چند ثانیه چشمانتان را ببندید و نفس عمیق بکشید. این کار نه تنها ذهنتان را متمرکز می‌کند، بلکه استرس را هم کاهش می‌دهد. حتی می‌توانید این عادت را در مدیتیشن یا تمرین‌های ذهن‌آگاهی (mindfulness) به کار ببرید.

بستن چشم‌ها هنگام فکر کردن، یک واکنش طبیعی و قدرتمند مغز برای افزایش تمرکز و کارایی است. این عادت ساده، که ریشه در علم عصب‌شناسی و تکامل دارد، به ما کمک می‌کند تا در دنیای پرهیاهوی امروز، لحظه‌ای آرامش پیدا کنیم و بهتر فکر کنیم. شما چطور؟ آیا این عادت را در خودتان دیده‌اید؟

نظراتتان را در شبکه‌های اجتماعی با ما به اشتراک بگذارید و ببینید دیگران چه تجربه‌ای دارند!