هشدار جامعه دندانسازان: مواد تقلبی عمر پروتزها را کاهش می‌دهد | خدمات دندانسازی بیرون از چتر بیمه‌های اصلی

همشهری آنلاین – مریم سرخوش: سلامت دهان و دندان تنها به زیبایی لبخند محدود نمی‌شود، بلکه بخشی جدایی‌ناپذیر از کیفیت زندگی و سلامت عمومی جامعه است. جامعه و انجمن علمی دندانسازان ایران در نشست خبری سی‌ودومین کنگره بین‌المللی جامعه و انجمن علمی دندانسازی ایران (سیدپا ۲۰۲۵) تاکید کردند، وظیفه اصلی این حوزه نه‌تنها ارتقای دانش علمی و مهارتی، بلکه حمایت از همکاران، مقابله با فعالیت‌های غیرمجاز و افزایش آگاهی مردم نسبت به استانداردهای درمان است. در کنار توان بالای متخصصان ایرانی در پروتزهای دندانی و درمان‌های ترمیمی، چالش‌هایی چون کمبود پوشش بیمه‌ای، مواد تقلبی و غیراستاندارد، و ضعف زیرساخت‌های آموزشی همچنان پابرجاست؛ مسائلی که مستقیما بر سلامت و اعتماد بیماران اثر می‌گذارند.

فرید هاشم‌نژاد، رئیس هیات مدیره جامعه دندانسازان ایران در این نشست خبری بیان کرد: این کنگره سه دهه پشتوانه دارد و توسط اساتید این رشته پایه‌گذاری شده است. امیدواریم که ما بتوانیم وارث خوبی برای این درخت پربار باشیم. اکنون این رویداد به یک برند ملی تبدیل شده و تلاش می‌کنیم که آن را به عنوان برند بین‌المللی هم مطرح کنیم. البته این کنگره فقط یک رویداد علمی نیست بلکه یک پیام اجتماعی هم دارد، سلامت دهان و دندان و لبخند حق همه مردم ایران است.

هاشم‌نژاد ادامه داد: جامعه دندانسازان ایران به عنوان یک نهاد صنفی منسجم همراه با ارتقای علمی به فکر حمایت از تمامی همکاران است و به دنبال بحث کد نظام دندانسازی یکپارچه یا عضویت در نظام پزشکی هستیم تا فعالان این صنف راحت‌تر و اصولی‌تر شناسایی شوند.

او در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره فعالیت دندانسازان تجربی و تقابل آنها با دندانسازان علمی بیان کرد: واژه دندانساز تجربی غلط است و باید از لفظ دندانساز غیرمجاز استفاده کرد. البته ما در حوزه آکادمیک اساتید تجربی داریم که آموزش‌های لازم را در این حوزه ارائه می‌کنند اما رشته پروتزهای دندانی از ۱۳۴۶ آکادمیک شده و قدمت بالایی دارد و واژه تجربی در این باره مطرح نیست. ما هیچ تقابلی به این افراد نداریم، در مقابل پذیرش سالانه بیش از ۲ هزار نفر دانشجو، عدد کمتر از ۱۰۰ نفر دندانساز غیرمجاز هیچ تقابلی را ایجاد نمی‌کند. فعالیت‌های ما طبق قوانین عرفی، شرعی، حاکمیتی، مدنی و… محق است. نظارت بر این حوزه باید از وزارت بهداشت به عنوان متولی و مجلس به عنوان قانوگذار محقق شود …

رئیس هیات مدیره جامعه دندانسازان ایران در پاسخ به سوالی که چه میزان خدمات دندانپزشکی بحث درمانی دارد و تب استفاده از خدمات زیبایی نیست، بیان کرد: اکنون علاوه بر پروتزهای ثابت و متحرک که از گذشته وجود داشته، یک لاین اختصاصی برای اطفال ایجاد شده است. یک لاین برای بیمارانی که به دلیل تصادف، سرطان‌ها و… دچار آسیب‌های صورت می‌شوند هم ایجاد شده و مصنوع مورد نیاز از چشم و گوش و… هم ساخته می‌شود. لاین‌های دیگر هم درباره ایمپلنت‌ها داریم و یک لاین دیگر هم برای زیبایی است، یعنی لیمنت‌ها که مردم به خوبی با آن آشنا هستند.

او ادامه داد: لمینت در جایگاه خودش یک جایگاه درمانی داشته اما اکنون تب زیبایی را در آن شاهدیم که تحت تاثیر تبلیغات فضای مجازی است.

هاشم‌نژاد در پاسخ به سوال همشهری‌آنلاین درباره جایگاه ایران در حوزه دندانسازی هم بیان کرد: ما توان بالایی در دندانپزشکی و پروتزهای دندانی داریم. مصداق آن کنگره‌هایی است که ما در این حوزه در کشور خودمان برگزار می‌کنیم و قدمت آنها به گونه‌ای است که کشورهای همسایه از جمله کشورهای خلیج فارس آن زمان چنین رویدادهایی را نداشتند. ما باید هاب منطقه در این حوزه می‌شدیم اما در این جایگاه قرار نداریم چون از بعد ارتباط نسبت به سایر کشورها عقب افتاده‌ایم. از دهه ۶۰ و ۷۰ در دندانسازی و از دهه ۴۰ در دندانپزشکی توانایی بالای ما شکل گرفته است.
او به مساله مواد تقلبی در این حوزه هم اشاره کرد و گفت: در برخی شرایط شاهد تقلب در این حوزه هستیم که مشابه یک برند خارجی را به فعالان این حوزه ارائه می‌کنند که تشخیص آنها از برند اصلی بسیار سخت است. متریال تقلبی و غیراستاندارد طول عمر پروتز را به شدت کاهش می‌دهد.

چالش جدی در حوزه آموزش

دکتر حسینعلی ماهگلی، رئیس هیات مدیره انجمن علمی دندانسازی ایران با بیان این که کنگره در سی و دومین سال برگزاری اما اولین همکاری انجمن علمی دندانسازی است، بیان کرد: از سال گذشته پروانه انجمن صادر شد و فعالیت‌ها را آغاز کردیم. روند هم به سمتی رفت که برگزار کننده این کنگره باشیم. پیشتر جامعه دندانپزشکی به عنوان کمک واسط این مجوز را می‌گرفت و حمایت موثری هم داشت، اما امسال به شکل مستقل برگزار کننده این رویداد خواهیم بود.

ماهگلی در پاسخ به سوالی درباره پوشش بیمه‌ای خدمات دندانسازی بیان کرد: بحث بیمه‌ها پوشش کامل را ندارد و برخی خدمات را پوشش می‌دهند. البته بیمه‌های مکمل را داریم اما عدد پایینی است. با توجه به نوساناتی که از بعد هزینه‌ها در کشور وجود دارد، به نظر می‌رسد که دست بیمه‌ها در پوشش این خدمات هم بسته است.

او در پاسخ به سوال همشهری‌آنلاین درباره افزایش ظرفیت پذیرش در این حوزه و چالش‌های زیرساختی هم عنوان کرد: سال گذشته ۲۰ درصد افزایش ظرفیت داشتیم اما کمبود فضا و امکانات و تجهیزات و اساتید سیستم را رنج می‌دهد. با توجه به این رشته کارت مهارتی و دستی بالایی دارد، ایده‌آل است که هر ۵ نفر یک مربی داشته باشد. در نظر گرفتن یک مربی برای ۲۰ نفر آن هم یک روز در هفته این آموزش را سخت‌ خواهد کرد. تهیه مواد و متریال هم مشکل است. جایگزینی نیروها به جای بازنشسته‌ها هم از سال ۹۲ به خوبی انجام نشده و عمدتا به شکل پیمانی و شرکت جذب می‌شوند اما با توجه به مساله معیشتی رغبتی برای استقرار در سیستم ندارند.

هزینه دندانپزشکی در ایران ارزان‌تر است

دکتر رضا ناهیدی، دبیر علمی کنگره هم با تاکید بر این که امسال ۱۰۰ مقاله دریافت کردیم، عنوان کرد: مجموعه‌ای کارگروه‌ها در شاخه‌های مختلف پروتز این مقالات را بررسی و در نهایت با تایید کمیته علمی تعداد پنل و سخنرانی مشخص شد که در ۴ روز برگزاری این رویداد ارائه خواهد شد. در مجموع ۱۲۵ سخنران داریم که ۶۸ نفر از آنها بر اساس خلاصه مقالات دریافت شده انتخاب شده‌اند و ۵۷ سخنران هم مدعو هستند و در پنل‌های پرسش و پاسخ صحبت می‌کنند.

ناهیدی با تاکید بر این که به عنوان کارشناس در قوه قضاییه هم مشغول به فعالیت است، درباره آسیب فعالیت دندانسازان غیرمجاز توضیح داد: بخش بزرگ آسیب درباره کسانی است که درمان‌های غیرقانونی دریافت کرده‌اند. عفونت و درمان‌های خلاف اصول علمی را در این باره شاهد هستیم. اصولی در درمان‌های دندانپزشکی و ساخت مصنوع وجود دارد که عدم رعایت آنها می‌تواند بیمار در فاصله‌های زمانی کوتاه یا بلندمدت دچار آسیب کند. اگر فرد این خدمات را از مسیر افراد دارای مجوز و صلاحیت دریافت کرده باشد در صورت هر گونه آسیب می‌تواند از طریق قانون احقاق حق کند.

ناهیدی درباره پوشش بیمه‌ای این خدمات توضیح داد: دندانپزشکی نه فقط در ایران که در تمام دنیا جزو خدمات پرهزینه است. اما در مقایسه با سایر کشورها این خدمات را با هزینه‌های کمتر ارائه می‌شود. مصداق این شرایط بیمارانی هستند که از راه دور هزینه پرواز را می‌دهند و برای دریافت خدمات دندانپزشکی به ایران سفر می‌کنند. در کشورهای توسعه یافته هم بیمه‌ها کمتر سراغ پوشش خدمات درمانی دندان می‌روند.

او درباره افزایش احتمالی هزینه‌های این حوزه با توجه به مکانیسم ماشه و افزایش تحریم‌ها عنوان کرد: امیدواریم رویکردهایی در سطح کلان رقم بخورد که آسیب کمتری در گیرندگان این خدمات ایجاد شود. در فعالان این حوزه هم اگر این مشکلات تدبیر نشود، از کیفیت خدمات کاسته می‌شود. تلاش شده که متریال از جمله ایمپلنت در ایران ساخته شود اما به هر صورت تلاش زیادی برای معرفی این محصولات نشده و ترجیح مردم همان خارجی‌هاست. باید برای محصولات داخلی از نظر کیفیت کار بیشتری صورت بگیرد.

آسیب کاهش کیفیت متریال دندانسازی

امیر خانلری، دبیر اجرایی این کنگره هم بیان کرد: کنگره سی‌ودوم از ۲۹ مهر تا ۲ آبان در مجتمع رزمال برگزار خواهد شد. امسال حدود ۴۰ شرکت دندانسازی و دندانپزشکی در حوزه‌های دیجیتال، فناوری‌های نوین، هوش مصنوعی و دستگاه‌های پیشرفته در این رویداد حضور دارند و در بخش فرهنگی و علمی هم مسابقاتی برگزار خواهد شد. هدف ما در این کنگره آموزش و ارتقای سطح علمی، همچنین همدلی و همبستگی جامعه دندانسازی است.

خانلری هم با بیان این که در دندانسازی دانشجویان دروس علمی را آموزش می‌بینند و این تفاوت آنها با دندانسازان غیرمجاز است، عنوان کرد: ما باید مردم را نسبت به استانداردهای درمان آگاه کنیم. صرفا تحویل یک روکش دندان نیست و افزایش آگاهی عمومی باعث می‌شود که آنها به سمت دندانسازی و دندانپزشکی علمی بروند.

دبیر اجرایی کنگره در پاسخ به سوال همشهری آنلاین درباره آسیب استفاده از مواد غیراستاندارد در این حوزه بیان کرد: از نظر مهارت و خلاقیت دندانسازان و دندانپزشکان ایران رتبه بالایی در سطح جهان دارند اما از نظر متریال و تجهیزات مسیر به گونه‌ای است که با ورود محصولات با کیفیت به بازار مواجه شده‌ایم. البته لابراتورها باید فعالیت‌شان را با متریال مناسب ادامه دهند، اما متریال دندانسازی بر اساس نرخ ارز است که چالش‌هایی را ایجاد می‌کند. این مراکز اکنون با کاهش یک سوم تا یک دوم سود خود نسبت به یک دهه گذشته مواجه شده‌اند. کاهش کیفیت در زمینه روکش‌های ثابت و متحرک باعث کاهش ماندگاری و مشکلات بالینی برای بیماران در آینده خواهد شد.

او درباره مسیرهای ورود این متریال بی‌کیفیت به بازار هم بیان کرد: بخشی از آنها تولید غیراستاندارد داخلی است و بخشی هم به از کشورهایی مثل چین وارد می‌شود که عمدتا قیمت ارزان‌تری دارند. این مساله باعث می‌شود که برخی دندانسازان با چنین متریال‌های کم کیفیتی کار کنند که حاشیه سودشان را افزایش دهند.