کهن‌ترین ستاره کیهان؛ در همسایگی ما

ستاره‌شناسان موفق به کشف یکی از «دست‌نخورده‌ترین» و باستانی‌ترین ستارگان جهان شده‌اند؛ جرمی آسمانی با ترکیب اولیه کیهان که برخلاف انتظار، نه در اعماق فضا بلکه در همسایگی کهکشان راه شیری قرار دارد.

اخترشناسان ستاره‌ای به نام (SDSS J0715-7334) را شناسایی کرده‌اند که در هاله کهکشان ابر ماژلانی بزرگ قرار دارد؛ کهکشانی اقماری که در نزدیکی راه شیری می‌چرخد. آنچه این ستاره را شگفت‌انگیز می‌کند، فقر شدید عناصر سنگین یا همان «فلزات» در ترکیب آن است؛ تا حدی که حتی کهن‌ترین کهکشان‌های شناخته‌شده، ده برابر فلز بیشتری از این ستاره دارند.

این یافته‌ها نشان می‌دهد که (SDSS J0715-7334) احتمالاً از دومین نسل ستارگان پس از مه‌بانگ است؛ یعنی مستقیماً از خاکستر نخستین ستارگانی شکل گرفته که زمانی در آغاز کیهان درخشیده و خاموش شده‌اند.

تصویر، نسبت عناصر موجود در یک ستاره نسل‌اول را در مقایسه با خورشید نشان می‌دهد

ستارگان نسل‌اول تقریباً به‌طور کامل از هیدروژن و هلیوم تشکیل شده‌اند، در حالی که خورشید علاوه بر این دو عنصر، حاوی عناصر سنگین‌تری نیز هست که اخترشناسان آن‌ها را «فلزات» می‌نامند. (منبع: ناسا / آژانس فضایی اروپا / آژانس فضایی کانادا / مؤسسه تلسکوپ فضایی)

بررسی نسبت عناصر سبک مانند کربن، منیزیم و آهن در این ستاره، سرنخ‌هایی از اندازه و ماهیت «ستاره مادر» آن به دست داده است. بر اساس تحلیل‌ها، این ستاره از بقایای انفجار یک ستاره حدود ۳۰ برابر خورشید متولد شده است؛ عددی کمتر از چیزی که برای ستارگان نخستین انتظار می‌رفت.

اما نکته‌ای که دانشمندان را شگفت‌زده کرده، کمبود چشمگیر کربن در این ستاره است. چنین کمبودی می‌تواند نشانه وجود غبار سرد فراوان در محل شکل‌گیری آن باشد؛ عنصری کلیدی برای تولد ستارگان کوچک‌تر در کیهان اولیه.

حرکت مداری این جرم نیز نشان می‌دهد که (SDSS J0715-7334) بخشی از ساختار اصلی ابر ماژلانی بزرگ است و نه یک مهاجر فضایی؛ به این معنا که ممکن است ستارگان دیگری با ویژگی مشابه در همین همسایگی وجود داشته باشند.

کشف چنین ستاره‌ای دریچه‌ای تازه برای شناخت چگونگی تولد نخستین ستارگان جهان گشوده است.

این پژوهش هنوز در مرحله داوری علمی قرار دارد و نتایج آن در پایگاه arXiv منتشر شده است.

منبع: خبرآنلاین