۳ اشتباه والدین که باعث نابودی دندان‌ کودک می‌شود

همشهری‌آنلاین – پروانه بندپی: هر ایرانی به طور میانگین ۶ دندان پوسیده دارد که این آمار در کودکان ناراحت‌کننده‌تر است. حدود ۶۰ درصد از کودکان ایرانی دچار پوسیدگی دندان هستند. این خبری است که معاون درمان وزارت بهداشت، دیروز در نشست با خبرنگاران اعلام کرد. او گفت: «آمار پوسیدگی دندان در کودکان زیر ۶ سال، ۵.۸ دندان و در کودکان گروه سنی ۱۲ ساله، ۲.۱ دندان است.» موضوعی که باید مورد توجه مسئولان و خانواده‌ها قرار گیرد.

آگاهی‌رسانی ناکافی باعث شده که خیلی از خانواده‌ها تصور می‌کنند دندان‌های شیری کودک به دلیل موقتی بودن، اهمیتی ندارند. علاوه بر این، آنها گمان می‌کنند هروقت دندان کودک دچار مشکل شد، باید او را نزد دندانپزشک ببرند اما متخصصان تاکید دارند که این موضوع ناشی از ناآگاهی آنان است و می‌تواند مقدمه‌ی به خطر افتادن سلامت دندان‌های کودک باشد.

۳ باور غلط رایج بین والدین/ ۲۰ توصیه کلیدی به مادر و پدرها

آن طور که وزارت بهداشت اعلام کرده، در حال حاضر هر کودک ۱۲ ساله ایرانی به ‌طور میانگین ۲.۱ دندان پوسیده، کشیده‌شده یا پرشده دارد. درحالی‌که طبق هدفی که در قانون برنامه هفتم توسعه کشور تعیین شده، تا پایان اجرای این برنامه (سال ۱۴۰۷)، این عدد باید به ۱.۴ عدد برسد.

اما در شرایطی که مسئولین حوزه سلامت کشور درباره نحوه تحقق این هدف و اجرای برنامه‌های پیشگیرانه اظهار نگرانی می‌کنند، دندانپزشکان می‌گویند این اتفاق تنها زمانی رخ می‌دهد که خانواده‌ها درباره نحوه مراقبت از دندان‌های خود و کودکان‌شان آگاه‌تر شوند.

دکتر مصطفی محاوری، دندانپزشک کودکان به همشهری‌آنلاین می‌گوید: «بین خیلی از والدین، چند باور نادرست درمورد دندان‌های شیری رایج است که همین، شروع پوسیدگی دندان‌های کودک است؛ باورهایی مثل این که دندان‌های شیری مهم نیستند و پوسیدگی و افتادن‌شان هم اهمیتی ندارد، لازم نیست دندان‌های کودک را مسواک بزنیم و نخ دندان بکشیم، یا تا وقتی دندان کودک پوسیده نشد نیاز نیست او را پیش دندانپزشک ببریم. والدین باید این چند تصور غلط را کنار بگذارند.»

این متخصص دندانپزشکی کودکان، ۲۰ توصیه کلیدی برای مراقبت از دندان‌های کودکان ارائه می‌دهد که بسیار کاربردی هستند. او می‌گوید: «اگر والدین این چند توصیه را به کار ببندند، دندان‌های فرزندان‌شان تا سنین بالا هم دچار پوسیدگی نخواهد شد.»

۱. دلیل اصلی پوسیدگی دندان در بسیاری از کودکان، مسواک نزدن منظم است. آنها باید مثل بزرگسالان روزانه ۲ بار؛ یک‌بار قبل از خواب و یک ‌بار قبل یا بعد از صبحانه مسواک بزنند. مسواک زدن بیشتر از ۲ بار در روز هم توصیه نمی‌شود.

۲. برای هر بار مسواک زدن کودک باید ۲ تا ۳ دقیقه وقت بگذارید.

۳. مصرف مواد قندی مخصوصا خوراکی‌های چسبنده مثل شکلات و آب‌نبات برای دندان‌ها مضر است. مصرف شیرینی را به یک تا دو بار در روز محدود کنید و اجازه جویدن قند هم به کودک ندهید.

۴. بعد از هر بار مصرف مواد حاوی شکر باید دهان کودک را با آب خالی بشویید. یعنی کودک باید آب را داخل دهانش بچرخاند و بعد خالی کند. به این ترتیب، میزان اسید دهان مقداری پایین می‌آید و دندان‌ها دچار پوسیدگی نمی‌شوند.

۵. مسواک زدن هم مثل کتاب‌ خواندن یا لباس پوشیدن، نیاز به فرهنگ‌سازی دارد. اگر کودکی به مسواک زدن علاقه ندارد، معمولاً به دلیل الگوی نادرست والدین است. والدین باید روزانه ۲ بار در حضور کودک مسواک بزنند تا او هم یاد بگیرد.

۶. می‌توان با شعر خواندن و بازی کردن حین مسواک زدن، کودک را از همان سنین خیلی پایین به مسواک علاقه‌مند کرد.

۷. برای کودک توضیح بدهیم که اگر مسواک بزنی، دهانت خوش‌بو می‌شود، دوستان بیشتری پیدا می‌کنی و … .

۸. کودکان زیر ۱۲ سال باید هر ۴ تا ۶ ماه یک بار به دندانپزشک مراجعه کنند. چون پوسیدگی دندان در کودکان خیلی سریع رخ می‌دهد و به آن می‌گوییم پوسیدگی انفجاری. اگر چکاپ‌ها مرتب و به‌موقع انجام شود، کودک تا سنین بالا اصلا دچار پوسیدگی دندان نخواهد شد.

۹. مسواک زدن روی زبان مثل مسواک زدن دندان‌ها موضوع بسیار مهمی است که خیلی از والدین نمی‌دانند یا اهمیت نمی‌دهند.

۱۰. رشته‌های مسواک باید نرم یا متوسط باشد. مسواک‌های زبر به لثه و دندان‌ها آسیب می‌رساند. اندازه مسواک هم باید با توجه به اندازه دهان کودک انتخاب شود.

۱۱. مسواک‌اه را در محیط دستشویی که پر از آلودگی و رطوبت است، نگهداری نکنید.

۱۲. هیچ وقت مسواک خیس را در محیط بسته قرار ندهید. مرطوب بودن مسواک باعث رشد میکروب‌ها روی آن می‌شود.

۱۳. مسواک کودک را هر ۳ ماه یک بار عوض کنید. اگر رشته‌های مسواک زودتر از این موعد پخش شد، زودتر آن را تعویض کنید.

۱۴. محکم مسواک زدن به معنی درست مسواک زدن و تمیز شدن دندان‌ها نیست و می‌تواند به لثه‌ها و مینای دندان آسیب برساند.

۱۵. بهتر است هر چند وقت یک بار، خمیردندان‌ مصرفی کودک عوض شود.

۱۶. به کودک یاد بدهید که به هیچ عنوان اجسام سخت را با دندان‌هایش نشکند.

۱۷. به کودک یاد بدهید که از خوردن آب یا غذای داغ و خیلی سرد با هم یا به فاصله کوتاه از هم خودداری کند.

۱۸. نخ دندان مختص بزرگسالان نیست و برای تمیز کردن دندان کودک هم باید از نخ دندان استفاده کرد. البته بعد از مسواک.

۱۹. دهان‌شویه برای کودک بعد از ۶ سالگی توصیه می‌شود. زمانی که کودک، قرقره کردن را یاد گرفته و دهان‌شویه را قورت نمی‌دهد.

۲۰. دندان کودکان تا ۱۲ سالگی در حال شکل گرفتن است و بنابراین آنها باید روزانه حتما غذاهای سرشار از کلسیم و فسفر مثل لبنیات، گوشت و سبزیجات که برای سلامت دندان‌ها مفیدند، مصرف کنند.

بیشتر بخوانید؛

دندانپزشکان حتی بر اهمیت دندان شماره ۶ که اولین دندان دائمی کودک است و معمولا در اول دبستان رویش می‌کند، تاکید دارند و دلیل‌شان هم این است که این دندان، پایه و ستون اصلی دندان‌های دائمی دیگر است و نقش مهمی در شکل‌گیری صحیح قوس فکی، تنظیم ارتفاع بایت (روی‌ هم‌ قرار گرفتن دندان‌ها) و رویش و رشد درست سایر دندان‌های دائمی دارد. اگر این دندان براثر پوسیدگی از بین برود، نظم بقیه دندان‌ها به هم می‌خورد، فضای لازم برای دندان‌های بعدی از بین می‌رود و در آینده احتمال نیاز به درمان‌های ارتودنسی افزایش پیدا می‌کند.