مقارنه ماه و مشتری و دنباله‌دار لمون؛ مهمان آسمان شب‌های پاییز

باشگاه خبرنگاران جوان؛ منصوره شوشتری* – سخنگوی کمیته آماتوری انجمن نجوم در تشریح رویدادهای نجومی هفته پیش‌رو گفت: مقارنه ماه و مشتری، طلوع ماه در وضعیت تربیع آخر و درخشش دنباله‌دار لمون در آخرین شب‌های مهر، مهم‌ترین رویدادهای آسمان شب در هفته پیش رو است.

کاظم کوکرم در گفت و گو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان در مورد پدیده‌های نجومی هفته پیش‌رو اظهار داشت: امشب (بیست و یکم مهر) ماه را در تربیع آخر خواهیم دید؛ یعنی کره ماه فقط یک رُبع از مسیرش در گردش به دور زمین را باید از امشب تا آخر ماه قمری ربیع الثانی طی کند.

وی توضیح داد: وقتی ماه در تربیع آخر قرار دارد، نیمه سمت چپ ماه روشن است. ماه نیمه شب طلوع می‌کند و هنگام طلوع خورشید نیز وسط آسمان و در بیشترین ارتفاع دیده می‌شود. بنابراین برای دیدن ماه از امشب می‌توانیم بعد از نیمه شب اقدام کنیم؛ وقتی ماه در تربیع آخر است، سایه‌های تشکیل شده از تابش خورشید روی دهانه‌های مرکزی ماه به زیبایی شکل می‌گیرد و فرصت خوبی برای رصد دهانه‌های ماه با تلسکوپ فراهم می‌شود.

سه‌شنبه ۲۲ مهر؛ مقارنه ماه و مشتری

سخنگوی کمیته آماتوری انجوم نجوم رویداد بعدی را بامداد بیست و دوم مهرماه اعلام کرد و افزود: بامداد سه‌شنبه، یعنی حدود ساعت۲ صبح می‌بینیم که ماه و سیاره مشتری کنار یکدیگر قرار می‌گیرند. مشتری در برج جوزا، در سمت راست ماه و اندکی پایین‌تر از ماه قرار خواهد داشت و در سمت چپ ماه هم دو ستاره درخشان به نام‌های  پلوکس و کاستور از برج جوزا دیده خواهند شد و منظره زیبایی را خلق می‌کنند.

نمای شبیه‌سازی شده از مقارنه ماه و مشتری

یکشنبه ۲۷ مهر؛ مقارنه هلال آخر ماه با سیاره زهره

وی ادامه داد: رویداد بعدی یکشنبه آینده در سحرگاه ۲۷ رخ می‌دهد و در آن ما شاهد طلوع هلال ماه در کنار سیاره زهره هستیم که در واقع مقارنه ماه و زهره اتفاق می‌افتد. اندکی پیش از روشن شدن هوا در پایان ماه قمری می‌توانیم مقارنه زیبای هلال آخر ماه و زهره را در صبحدم تماشا کنیم. این مقارنه‌ها زمان خوبی است تا کنار ماه، یک سیاره خیلی درخشان مثل زهره یا مشتری را تماشا کنیم.

نمای شبیه‌سازی شده از مقارنه هلال آخر ماه با سیاره زهره

درخشش دنباله‌دار لمون

کوکرم افزود: رویداد نجومی مهم این شب‌ها، درخشان شدن دنباله‌دار زیبای لمون است. این دنباله‌دار با نام کامل C/۲۰۲۵ A۶ (Lemmon) در حال حاضر در حال نزدیک‌تر شدن به خورشید و زمین است و در ۲۱ مهر در نزدیک‌ترین فاصله از خورشید (حضیض خورشیدی) قرار می‌گیرد. به همین دلیل این دنباله‌دار را این شب‌ها بسیار پرنور می‌بینیم. ضمن اینکه پیش‌بینی می‌شود ممکن است به قدری درخشان شود که با چشم غیر مسلح بتوانیم آن را رصد کنیم. به این ترتیب مهم‌ترین دنباله‌دار امسال خواهد بود و احتمالاً پس از دنباله‌دار پرنور سوچینشان – اطلس که سال گذشته بسیار خبرساز شده بود و با چشم غیرمسلح در بسیاری از مناطق دیده شد، امسال لمون ممکن است شرایط مشابهی پیدا کند. اکنون درخشش دنباله‌دار لمون در روشن است که با دوربین دوچشمی و تلسکوپ‌های کوچک در آسمان تاریک قابل مشاهده است.

ستاره دنباله دار لمون

کوکرم تاکید کرد: تا اواخر هفته جاری و اوایل هفته آینده دنباله‌دار به آسمان شامگاهی نقل مکان می‌کند و آن زمان می‌توانیم در صورت فلکی عوا آن را ببینیم. آخر این هفته نیز در صورت فلکی تازی‌ها قابل رصد است.

وی در توضیح دنباله‌دار لمون گفت: این دنباله‌دار چهاردهم دی ماه ۱۴۰۳ طی پروژه Mount Lemmon Survey کشف و به همین نام معروف شد که از نوع نامگذاری مشخص است ششمین دنباله داری  است که در نیمه اول ژانویه ۲۰۲۵ کشف شده است. به نظر می‌رسد در یک مدار بیضوی بسیار کشیده، تقریبا هر ۱۳۵۰ سال یکبار به دور خورشید می‌چرخد و بنابراین از ۱۳۵۰ سال پیش تا امروز این اولین باری است که به نزدیکی خورشید رسیده و ما می‌توانیم درخشش آن را ببینیم؛ بنابراین شب‌های پایانی مهر و شب‌های نخست آبان ۱۴۰۴ فرصت بسیار خوبی است که بتوانیم دنباله‌دار لمون را با چشم غیرمسلح ببینیم. این دنباله‌دار بیست و یکم اکتبر (۲۹ مهر) در نزدیک‌ترین فاصله از زمین و هشتم نوامبر (۱۷ آبان) هم در نزدیک‌ترین فاصله از خورشید قرار می‌گیرد. حد فاصل بین این دو تاریخ فرصت بسیار خوبی است که لمون را در آسمان شب رصد کنیم.

نقشه جابجایی لمون در آسمان شب

* کارشناس علم و فرهنگ