چرا ترامپ بازی صبر و انتظار را در پیش گرفته و عجله‌ای برای مذاکره با ایران ندارد؟

الجزیره نوشت: در جریان سفر رئیس‌جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، به خاورمیانه برای اعلام پایان جنگ اسرائیل در غزه، او به منبع دیگری از تنش در منطقه نیز پرداخت: روابط پرتنش میان تهران و واشنگتن.

به گزارش «شایانیوز» و به نقل از انتخاب، در ادامه این مطلب آمده است: ترامپ در سخنرانی خود در کنست اسرائیل در روز دوشنبه، که در آن به اقدام بی‌سابقهٔ بمباران تأسیسات هسته‌ای ایران در اوایل سال جاری میلادی اشاره داشت — اقدامی که هم‌زمان با جنگ دوازده‌روزه میان اسرائیل و ایران صورت گرفت — «دست دوستی» خود را به سوی تهران دراز کرد.

ترامپ گفت: «ما آماده‌ایم هر زمان که شما آماده باشید، و این بهترین تصمیمی خواهد بود که ایران تاکنون گرفته است. این اتفاق خواهد افتاد. دست دوستی و همکاری باز است. من به شما می‌گویم، آن‌ها [ایرانی‌ها] می‌خواهند توافقی انجام دهند. عالی خواهد بود اگر بتوانیم توافق کنیم.»

اما با وجود این لحن صلح‌جویانه، دولت ترامپ همچنان رویکردی سخت‌گیرانه در قبال ایران در پیش گرفته است و تحلیل‌گران می‌گویند مسیر بهبود روابط میان دو کشور همچنان پر از موانع است.

تریتا پارسی، معاون اجرایی مؤسسهٔ کوئینسی برای سیاست مسئولانهٔ کشورداری در ایالات متحده، گفت حملات اسرائیل و آمریکا در ماه ژوئن — که در حالی انجام شد که مذاکرات هسته‌ای میان واشنگتن و تهران در جریان بود — اعتبار و نفوذ طرفداران دیپلماسی در ایران را تضعیف کرد.

پارسی گفت: «برداشتی در ایران وجود دارد مبنی بر اینکه آمریکا از دیپلماسی استفاده می‌کند تا ایران را در احساس امنیت کاذب فرو ببرد.»

«ایران درِ گفت‌وگو را نبسته است»

ایران درِ دیپلماسی را نبسته است، اما رهبرانش نیز برای ازسرگیری گفت‌وگو با ایالات متحده عجله‌ای ندارند.

عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، در مصاحبه‌ای تلویزیونی در روز شنبه گفت: «اگر از طرف آمریکایی‌ها پیشنهادی معقول، متوازن و عادلانه برای مذاکره دریافت کنیم، قطعاً آن را بررسی خواهیم کرد.»

ایران دعوت مصر را برای شرکت در نشست مربوط به جنگ غزه در شهر شرم‌الشیخ که روز دوشنبه برگزار شد، رد کرد و دلیل آن را حملات و تحریم‌های آمریکا اعلام نمود.

گفت‌وگوها دربارهٔ برنامهٔ هسته‌ای ایران از زمان بمباران تأسیسات هسته‌ای ایران توسط دولت ترامپ از سر گرفته نشده است.

اسرائیل جنگ را در ماه ژوئن آغاز کرد، چند روز پیش از آنکه مقام‌های آمریکایی و ایرانی برای دور دیگری از مذاکرات آماده شوند.

ایالات متحده، که در دورهٔ نخست ریاست‌جمهوری ترامپ در سال ۲۰۱۸ از توافق پیشین دربارهٔ محدودسازی برنامهٔ هسته‌ای ایران خارج شده بود، اکنون اصرار دارد هر توافق جدیدی شامل ممنوعیت کامل غنی‌سازی اورانیوم در ایران باشد.

این خواسته فراتر از مفاد توافق اولیه، موسوم به برنامهٔ جامع اقدام مشترک (برجام)، است که تنها غنی‌سازی اورانیوم ایران را تحت نظام نظارت بین‌المللی سخت‌گیرانه محدود می‌کرد.

ایران این خواستهٔ جدید را انکار حقوق حاکمیتی خود دانسته و یادآور شده که معاهدهٔ منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) غنی‌سازی اورانیوم را برای اعضا ممنوع نمی‌کند.

بن‌بست بر سر غنی‌سازی، اکنون به گره اصلی در مذاکرات تبدیل شده است.

پارسی در گفت‌وگو با الجزیره گفت: «ایران آمادهٔ توافق است. اما فارغ از لحن مثبت و سخنان خوشایند ترامپ، آنچه او می‌خواهد در واقع تسلیم کامل ایران است. تا زمانی که بر توقف کامل غنی‌سازی پافشاری کند، به توافقی نخواهد رسید.»

جنگ اسرائیل با ایران، که شامل ترور فرماندهان ارشد نظامی و دانشمندان غیرنظامی هسته‌ای ایران و نیز حملات هوایی بود که صدها نفر را به کشتن داد، بدبینی نسبت به چشم‌انداز هرگونه توافق پایدار با آمریکا را افزایش داده است.

نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، در سخنرانی روز دوشنبه خود در کنست، تصمیم آمریکا برای بمباران ایران در جریان جنگ را «معجزه‌ای کتاب‌مقدسی» توصیف کرد.

از آغاز جنگ غزه تاکنون، اسرائیل مجموعه‌ای از ضربات را علیه ایران و گروه‌های متحدش از جمله حزب‌الله در سراسر خاورمیانه وارد کرده است. این وضعیت ایران را به‌شدت تضعیف کرده و انگیزهٔ ایالات متحده برای دادن امتیاز در موضوعاتی مانند غنی‌سازی اورانیوم را کاهش داده است.

ترامپ بارها تکرار کرده است که برنامهٔ هسته‌ای ایران با حملات آمریکا «نابود شده است»، اما میزان واقعی خسارت هنوز مشخص نیست.

پنتاگون اوایل سال جاری اعلام کرد که برنامهٔ هسته‌ای ایران بین «یک تا دو سال» عقب افتاده است.

اما رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA)، گفته است ایران می‌تواند ظرف چند ماه دوباره غنی‌سازی اورانیوم را از سر بگیرد.

ترامپ می‌تواند «بگذارد ایران عرق بریزد»

ایران تأکید دارد که به‌دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نیست، در حالی که اسرائیل به‌طور گسترده باور می‌رود دارای زرادخانهٔ هسته‌ای اعلام‌نشده است.

گرگوری برو، تحلیل‌گر مسائل ایران در گروه اوراسیا، مستقر در ایالات متحده، معتقد است که زمان به نفع ترامپ است.

او در ایمیلی به الجزیره گفت: «ترامپ می‌تواند دربارهٔ دیپلماسی لحن خوش‌بینانه‌ای داشته باشد، اما در عین حال می‌تواند صبر کند و بگذارد ایران عرق بریزد. با توجه به اینکه برنامهٔ هسته‌ای ایران ویران شده و احتمال حملات جدید اسرائیل در صورت تلاش ایران برای بازسازی برنامه وجود دارد.»

ایران همچنین با بازگشت تحریم‌های سازمان ملل روبه‌رو است، پس از آنکه فرانسه، آلمان و بریتانیا در ماه اوت با استناد به نقض مفاد برجام از سوی ایران، مکانیسم موسوم به «بازگشت خودکار تحریم‌ها» را فعال کردند.

تهران در پاسخ تأکید کرد که آمریکا در سال ۲۰۱۸ به‌طور یک‌جانبه از توافق خارج شده است و گفت توافق دیگری که به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازهٔ بازرسی از تأسیسات هسته‌ای ایران را بدهد، پس از حملات آمریکا و اسرائیل «دیگر موضوعیت ندارد».

ایران از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به‌خاطر ناکامی در محکوم‌کردن حملات به تأسیسات هسته‌ای‌اش خشمگین است و استدلال می‌کند این تأسیسات تحت حمایت قوانین بین‌المللی قرار دارند.

برو گفت: «هیچ منفعتی برای ترامپ در ازسرگیری گفت‌وگوها بدون امتیازات ایران وجود ندارد، و در حال حاضر نیز ضرر خاصی از ادامهٔ فشار متوجه او نیست، چون ایران تا حدی تضعیف شده که توان تهدید اسرائیل یا منافع آمریکا در منطقه را ندارد. ممکن است ترامپ اجازه دهد اوضاع چند ماه دیگر ادامه یابد تا ببیند آیا درد اقتصادی بیشتر، ایران را وادار می‌کند که با شرایط مطلوب‌تری به میز مذاکره بازگردد یا نه.»