دیابت نوع ۵ هم نامگذاری شد

به گزارش همشهری آنلاین دیابت نوع ۵ که تصور می‌شود ۲۰ تا ۲۵ میلیون نفر در سراسر جهان به آن مبتلا هستند، بیشتر در آسیا و آفریقا شایع است، برای اولین بار بیش از ۷۰ سال پیش شناسایی شد، اما تاکنون تا حد زیادی نادیده گرفته شده بود.

کتاب‌های درسی پزشکی به طور معمول سه نوع اصلی دیابت را توصیف می‌کنند: در دیابت نوع یک، دستگاه ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های تولیدکننده انسولین در لوزالمعده حمله می‌کند و منجر به بالا رفتن شدید قند خون و فرد را در معرض خطر دچار شدن به «کتواسیدوز» قرار می‌دهد که یک عارضه بالقوه تهدیدکننده زندگی است و در آن بدن چربی را برای تولید انرژی تجزیه می‌کند. دیابت نوع دو، رایج‌ترین شکل دیابت، زمانی ایجاد می‌شود که بدن به درستی به انسولین پاسخ نمی‌دهد یا به اندازه کافی آن را تولید نمی‌کند. بالاخره دیابت بارداری به طور گذرا در دوران بارداری رخ می‌دهد و ناشی از مقاومت بدن به انسولین است که ظاهرا به علت تغییرات هورمونی رخ می‌دهد.

علاوه بر این، انواع نادر دیگری از دیابت وجود دارد که می‌توانند ناشی از جهش‌های ژنتیکی یا بیماری‌های خاص باشند. اما اکنون دانشمندان می‌گویند نوع دیگری از دیابت با علتی بسیار متفاوت از انواع دیگر وجود دارد.

این نوع دیابت در اوایل امسال در یک نشست بین‌المللی متخصصان در هند رسماً به عنوان «دیابت نوع ۵» طبقه‌بندی شد. (آنها برچسب «نوع ۵» را انتخاب کردند زیرا محققان دیگر قبلاً دیابت «نوع ۳» و «نوع ۴» را برای سایر انواع دیابت پیشنهاد کرده‌اند.)

دیابت نوع ۵ مانند سایر انواع دیابت با ترشح ناکافی هورمون انسولین که منجر به افزایش سطح گلوکز یا قند خون می‌شود، مشخص می‌شود. با این حال، دیابت نوع ۵ نه با خودایمنی (مانند دیابت نوع ۱) و نه با مقاومت به انسولین (مانند دیابت نوع ۲) مرتبط است. این نوع دیابت همچنین فاقد ویژگی‌های دیابت‌های نادرتر نوع ۳ و ۴ است.

افراد مبتلا به دیابت نوع ۵ معمولاً وزن کم بدن و سابقه سوءتغذیه دارند که از اوایل زندگی شروع می‌شود. پزشکان معتقدند که سوءتغذیه مزمن به لوزالمعده در اوایل زندگی آسیب می‌رساند و سلول‌های تولیدکننده انسولین آن را برای همیشه ضعیف می‌کند. بنابراین لوزالمعده نمی‌تواند انسولین کافی تولید کند، اما اگر به بیمار انسولین به عنوان درمان داده شود، سلول‌های بدنش قادر به پاسخ به آن هستند.

درمان دیابت نوع ۵ باید با دقت انجام شود، زیرا تزریق بیش از حد انسولین، همراه با غذای بسیار کم – یک واقعیت رایج در کشورهای کم درآمد – می‌تواند منجر به قند خون بسیار پایین شود. برای همه بیماران مبتلا به دیابت مهم است که بدانند به کدام نوع خاص دیابت مبتلا هستند تا بتوانند درمان مناسب را دریافت کنند.

مطالعه دیابت جوانان در جنوب صحرای آفریقا

اوایل امسال، مطالعه دیابت جوانان در کشورهای جنوب صحرای آفریقا (یودا)، که در ژورنال دیابت و غدد درون ریز لنست منتشر شد، علاقه به این بیماری را دوباره زنده کرد. پژوهشگران در ابتدا تصمیم داشتند دیابت نوع یک را در بین نزدیک به ۹۰۰ بزرگسال جوان در سراسر کامرون، اوگاندا و آفریقای جنوبی بررسی کند.

اما وقتی پژوهشگران نمونه‌های خون را تجزیه و تحلیل کردند، دریافتند که تقریباً دو سوم از شرکت‌کنندگان فاقد نشانگرهای خودایمنی مشاهده شده در دیابت نوع یک هستند. آزمایش‌های بیشتر نشان داد که این افراد برخلاف موارد کلاسیک دیابت نوع یک، هنوز مقادیر کم اما قابل اندازه‌گیری انسولین تولید می‌کنند. اما میزان انسولین تولیدی آنها کمتر از محدوده‌ای بود که معمولاً در دیابت نوع ۲ دیده می‌شود. این یافته‌ها به یک نوع دیابت متمایز، غیر خودایمنی و فاقد انسولین اشاره داشت.

پزشک بریتانیایی، فیلیپ هیو-جونز در اوائل دهه ۱۹۵۰ در کلینیک دیابت خود در نزدیکی کینگستون، جامائیکا، با گروهی متشکل از ۱۳ بیمار مواجه شد که علائم آنها با دیابت نوع یک یا نوع دو مطابقت نداشت. هیو-جونز بیماری آنها را دیابت «نوع J» نامید، که برگرفته از نام جامائیکا است، اما این برچسب فراموش شد و این بیماری برای دهه‌ها نادیده گرفته شد.

نام چه اهمیتی دارد؟

نامگذاری صحیح یک بیماری نه تنها به پزشکان در یافتن بهترین گزینه‌های درمانی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به پژوهشگرالن نیز در ردیابی شیوع آن و شناسایی عواملی که بر پیامدهای بیماران تأثیر می‌گذارند، کمک کند.

دکتتر چیتارانجان یاجنیک، مدیر واحد دیابت در بیمارستان KEM در پونا، هند و یکی از نویسندگان بیانیه اجماع بین‌المللی در مورد دیابت نوع ۵ که در ژورنالThe Lancet Global Health منتشر شده است، می‌گوید: «اگرچه دیابت نوع ۵ احتمالاً برای دهه‌ها وجود داشته است، اما کمبود تحقیقات باعث شده است که درک درستی از آن وجود نداشته باشد. این شناسایی دوباره برای اطمینان‌بخشی از این قضیه است که این بیماری دیگر نادیده گرفته نشود.»

او می‌افزاید: «این بیماری به تحقیقات و بودجه بیشتری برای بررسی علل بوجود آورنده، سازوکار یا مکانیسم و درمان آن نیاز دارد. این نامگذاری برای جلب توجه ذینفعان و فرصت‌های تأمین مالی مهم است. در غیر این صورت، این نوع دیابت در هیاهوی انواع رایج دیابت گم خواهد شد.»

منبع: لایوساینس