تعامل،نه تقابل؛ رمز همراهی نسل جدید

به گزارش خبرنگار شمانیوز از شیراز، آیت‌الله لطف‌الله دژکام در دیدار با معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش با اشاره به شعر «در این دنیا اگر سودی است، با درویش خرسند است» اظهار داشت: معلمی، درویشی است که اگر خرسندی همراهش باشد، سود اصلی را دارد.

وی افزود: روحانیون نیز کارشان تعلیم و تربیت است، هرچند به شکلی دیگر؛ در این کار شاید «نداری» باشد، اما لذت انجام دادن کار مفید، تجربه‌ای است که هر معلمی آن را حس می‌کند؛ باید این خرسندی از تاثیرگذاری را در میان جامعه معلمان گسترش دهیم.

دیگران چه می خوانند:

وی گفت: وقتی چنین احساسی شکل می‌گیرد، انسان حس کاسبی ندارد؛ بلکه در کلاس احساس عشق و شوق دارد و همین باعث تاثیرگذاری بیشتر می‌شود؛کافی است در طول عمر معلمی، بر یک دانش‌آموز اثری بگذاریم که تا پایان عمر مدیون معلم باشد؛ به نظر من، بدون چنین انگیزه‌ای، تغییر و تحول ممکن نیست.

وی ادامه داد: باید انگیزه را در مجموعه معلمان و مربیان افزایش دهیم تا به کار خود ایمان داشته باشند و از تاثیرگذار بودن آن ناامید نشوند.

امام جمعه شیراز گفت: در همین عرصه کار پرورشی نیز با مسئله آموزش مفاهیم مواجه هستیم؛ بسته‌های فرهنگی و پرورشی، موجب افزایش دانش در زمینه تربیتی می‌شوند و این امری ضروری و ارزشمند است؛ مطالب و فعالیت‌هایی که انجام شده، این آگاهی را تقویت می‌کند.

آیت الله دژکام افزود: بسته‌هایی مثل «ایران قوی»، «روایت فتح» و امثال آنها که تولید می‌کنیم، معمولا به افزایش آگاهی کمک می‌کنند، هرچند کارکردهای دیگری نیز دارند.

وی ادامه داد: این گام نخست است؛ اما در گام دوم باید کاری کنیم که مخاطب، پس از کسب دانش و آگاهی، به آن گرایش پیدا کند و جهت درست را آن‌گونه که ما معتقدیم، انتخاب نماید؛ انسان واقعی در «دانش» و «انتخاب‌گری» خود را نشان می‌دهد و این همان انسانیت است.

او بیان کرد: برای پرورش قدرت انتخاب‌گری باید بسیار اندیشید؛ در یک جلسه خانوادگی، وقتی با جوانان و نوجوانان صحبت می‌کردم، متوجه شدم بسیاری از آنان تصور می‌کنند که ما نسل قبل، به اجبار کاری انجام می‌دادیم، در حالی که انتخاب کرده بودیم.

آیت‌الله دژکام عنوان کرد: والدین و مربیان نیز گاه همین اشتباه را تکرار می‌کنند و می‌گویند کار باید با دستور انجام شود؛ اما حتی اگر بهترین چیز هم ارائه شود، وقتی به اجبار باشد، مقاومت ایجاد می‌کند. باید اجازه دهیم فرزندانمان ابتدا ببینند، خود انتخاب کنند و سپس بپذیرند.

وی تاکید کرد: اگر از این گام دوم غفلت کنیم، تمام زحمات بخش نخست بی‌اثر می‌شود؛ من به جوانان گفتم ما زمانی انتخاب کردیم و شما نیز اکنون مختارید؛ اما باید مسئولیت انتخاب خود را بپذیرید.

امام جمعه شیراز گفت: همه در درونشان به ارزش‌ها احترام دارند، اما اگر به اجبار چیزی به آنان تحمیل شود، در برابرش مقاومت می‌کنند؛ ما انتخاب کردیم، اما نسل بعد باید خود برگزیند و پای انتخاب خود بایستد.

آیت الله دژکام اظهار داشت: در فضای تربیتی، به‌جای افزودن مطالب متنوع، باید نکته‌ای را پیش روی او بگذاریم تا خودش انتخاب کند و سپس سراغ مطلب و نکته بعدی برود؛ مانند پازل یا جورچینی که خود فرد با انتخاب‌هایش تکمیلش می‌کند؛ اگر مطلب را تحمیل کنیم، مسیر ادامه پیدا نمی‌کند.

وی تصریح کرد: این شیوه آزادانه انتخاب کردن را من در بیش از 20 سال تدریس تجربه کرده‌ام.٫؛ هرگاه گفته‌ام «من توضیح می‌دهم و شما انتخاب می‌کنید»، انتخاب‌گرایانه همراهی دانش‌آموزان را دیده‌ام؛ اما هر زمان گفته‌ایم “همین است که ما می‌گوییم”، با مقاومت روبه‌رو شده‌ایم.

وی گفت: اما نکته سوم و سخن پایانی من این است که ما معلمان باید بیاموزیم چگونه مطالب را ارائه دهیم تا دانش‌آموزان آن را بپذیرند و این مهارتی مهم است؛ گاهی خود ما آن مطلب را به اندازه کافی درک نکرده‌ایم و در نتیجه، پذیرش آن برای مخاطب دشوار می‌شود.

آیت الله دژکام افزود: در چنین مواقعی باید با صداقت بگوییم نیاز به مطالعه بیشتری دارم؛ اگر فقط بر گفته خود پافشاری کنیم یا در بسته‌های آموزشی نقصی وجود داشته باشد که حاضر به اصلاح آن نباشیم، زحمات‌مان بی‌ثمر می‌ماند.

وی ادامه داد: مهارت واقعی معلم در تربیت آن است که بگوید من نیز همچون شما در جست‌وجوی حقیقت هستم. کار معلمی با بسته‌های آموزشی و پرورشی و ابلاغ صرف سازگار نیست.

وی بیان کرد: معلم باید جوینده حقیقت باشد و وقتی دانش‌آموز حس کند معلمش دقیق و صادقانه دنبال حقیقت است، همراهی می‌کند؛ مهارت پرورش روحیه انتخاب‌گری و تربیت انتخاب‌گر خوب را باید تقویت کنیم.

آیت الله دژکام عنوان کرد: بنده بیش از سی سال در کلاس درس بوده‌ام و معتقدم نسل‌ها در اصل تفاوتی ندارند؛ آن ذهن ماست که خشک شده است؛ امروز با ذهن سیالی مواجهیم که اگر همراهش باشیم، او نیز همراهی می‌کند. به‌ویژه در روزگار فناوری، که دانش‌آموز ده برابر ما به اطلاعات دسترسی دارد و روش‌های جست‌وجو را بهتر از ما بلد است؛ باید وارد گفت‌وگو با او شویم، از او بپرسیم، حتی درباره نرم‌افزارهای هوش مصنوعی که استفاده می‌کند و اینگونه به جای اینکه مقابل شما بایستد، به کمک شما آمده و همراهی می‌کند.

آیت‌الله دژکام افزود: بچه‌های نسل جدید هوش بالایی دارند؛ آنان فرزندان ما هستند اما شیوه ارتباط با آنان نیازمند بازخوانی و بازآموزی مداوم است وگرنه در تعامل با آنان دچار ضعف می‌شویم و در مقابلشان کم می‌آوریم؛ اگر به جای تقابل، به تعامل برسیم، همراه‌مان خواهند شد.

وی ادامه داد: البته همیشه مخالفانی وجود دارند، ولی تعدادشان اندک است؛ متاسفانه گاهی رفتار همان اقلیت را به کل جامعه دانش‌آموزی تعمیم داده‌ایم. معلم باید با زمزمه محبت وارد شود و انس بگیرد، به‌ویژه در حوزه پرورشی.

وی اظهار کرد: شرایط ما بد نیست؛ افراد بی‌اعتنا به ارزش‌ها اندک‌اند. بیشتر دانش‌آموزان دل در گرو ارزش‌ها دارند، فقط دوست دارند دیده شوند و نقش‌آفرینی کنند. باید مهارت ایجاد این احساس دیده شدن را به معلمان بیاموزیم.

او تصریح کرد: اگر معلمان از نظر تربیتی به‌روز شوند، نتایج مطلوبی خواهیم گرفت. بچه‌های نسل جدید ما بسیار خوبند، آن‌ها مخاطب خود را می‌فهمند؛ اگر با مهارت و همدلی وارد شویم، همراهی می‌کنند.

تعامل،نه تقابل؛ رمز همراهی نسل جدید