کشورهایی که بلدند معضل آب را چطور رفع کنند و باید از آنها بیاموزیم!

شایانیوز– بحران آب، یکی از جدی‌ترین چالش‌های جهانی در قرن بیست و یکم است. بی‌آبی نه تنها زندگی روزمره را تهدید می‌کند، بلکه توسعه اقتصادی، امنیت غذایی و ثبات سیاسی کشورها را نیز در معرض خطر قرار می‌دهد. کشور ما اکنون در وضعیت بدی از نظر منابع آبی به سر می‎برد. در حالی که برخی کشورها موفق شده‌اند با بهره‌گیری از فناوری، مدیریت منابع طبیعی و برنامه‌ریزی بلند مدت، از بحران آب عبور کنند و حتی از آن فرصت بسازند. بررسی این کشورها می‌تواند الگوی عملی و قابل پیاده‌سازی برای ما باشد.

سنگاپور؛ مدیریت هوشمند و سیاست‌های جامع

سنگاپور به رغم کمبود منابع طبیعی، توانسته امنیت آب خود را تضمین کند. این کشور با اجرای سیاست‌های چند لایه شامل جمع‌آوری و ذخیره آب باران، تصفیه و بازچرخانی فاضلاب و واردات آب از مالزی، به یک مدل پایدار آب شهری تبدیل شده است. پروژه «NEWater» که آب فاضلاب تصفیه‌ شده را به استانداردهای نوشیدنی می‌رساند، نشان‌ دهنده تلفیق علم، فناوری و برنامه‌ریزی دقیق است. علاوه بر این، کنترل مصرف آب در سطح خانگی و صنعتی با استفاده از تکنولوژی‌های هوشمند و آگاهی‌بخشی عمومی، باعث شده سنگاپور بتواند حتی در شرایط کم‌آبی شدید، تامین آب را به شکل پایدار حفظ کند.

استرالیا؛ مواجهه با خشکسالی‌های گسترده

استرالیا با سابقه طولانی مواجهه با خشکسالی‌های شدید و متناوب، اهمیت مدیریت منابع آب را به خوبی درک کرده است. این کشور سیستم‌های پیشرفته پیش‌بینی منابع آب و خشکسالی را ایجاد کرده و با استفاده از داده‌های اقلیمی و فناوری اطلاعات، توزیع آب در کشاورزی و صنایع را بهینه می‌کند. همچنین با ایجاد سدها و مخازن زیرزمینی و اجرای برنامه‌های بازیافت و کاهش مصرف شهری، توانسته آسیب‌های ناشی از کم‌آبی را کاهش دهد. یکی از دستاوردهای مهم، مدیریت یکپارچه حوضه‌های آبی است که تضمین می‌کند منابع آب به شکل عادلانه و پایدار بین کشاورزی، صنعت و مصرف خانگی تقسیم شوند.

امارات متحده عربی؛ استفاده از فناوری نوین و شیرین‌سازی آب دریا

امارات، کشوری که در دل کویر واقع شده و منابع آب شیرین محدودی دارد، با سرمایه‌گذاری سنگین در شیرین‌سازی آب دریا و ایجاد زیرساخت‌های انتقال و ذخیره آب، امنیت آبی خود را تقویت کرده است. این کشور همچنین بر صرفه‌جویی و فرهنگ‌سازی در مصرف آب تأکید دارد و پروژه‌های هوشمندانه‌ای برای کاهش هدررفت آب در شهرهای مدرن خود اجرا می‌کند. ترکیب فناوری، سرمایه‌گذاری و سیاست‌گذاری هوشمند باعث شده امارات از تهدید بی‌آبی به فرصت تبدیل کند و حتی توانایی صادرات تجربیات خود را به کشورهای دیگر داشته باشد!

دانمارک

در دانمارک از «کنتورهای دیجیتال» (اسمارت‌متر) برای اندازه‌گیری مصرف آب لحظه‌ای استفاده می‌شود. این کنتورها نشت‌ها را سریع تشخیص می‌دهند و در صورت مصرف غیرطبیعی، به کاربر هشدار ارسال می‌کنند.

دولت دانمارک همچنین در بخش سیاست‌گذاری آب، تعرفه‌هایی تشویقی دارد: نرخ مصرف آب به ‌صورت تصاعدی تعیین می‌شود. بدین معنا که هرچه مصرف بیشتر باشد، هزینه برای مصرف‌ کننده بیشتر خواهد شد.

بخشی از راهبرد کلی اتحادیه اروپا (که دانمارک نیز عضو آن است) استفاده از «راهبرد تاب‌آوری آب» است تا هدررفت، نشت شبکه‌ها و مصارف غیرضروری کاهش یابد.

پرتغال

پرتغال در منطقه‌ آلگاروه که با خشکسالی مکرر مواجه است، پروژه‌های بزرگی برای سرمایه‌گذاری در آب تعریف کرده است. دولت پرتغال متعهد شده تا با ساخت تصفیه‌خانه شیرین‌سازی، رفع نشت در خط لوله‌های میانی (حدود ۱۲۵ کیلومتر) و اتصال مخازن آبی، وضعیت کم‌آبی را مدیریت کند.

در کشاورزی پرتغال، کشاورزان از آبیاری دقیق (“کشاورزی دقیق”) استفاده می‌کنند: حسگرهای خاک، سامانه‌های آبیاری قطره‌ای یا زیرسطحی و بازچرخانی آب برای کاهش مصرف در زمین‌های زیتون و تاکستان به کار می‌رود.

پرتغال همچنین از آب بازچرخانی‌ شده یا همان فاضلاب تصفیه ‌شده برای مصارف غیر شرب مانند آبیاری زمین‌های گلف استفاده می‌کند، که به کاهش فشار روی منابع آب تازه کمک می‌نماید.

هلند

هلند یکی از پیشگامان مهندسی آب در جهان است: با سیستم گسترده سدها، کانال‌ها، دریچه‌ها و پمپاژ، این کشور نه تنها خطر سیلاب را کنترل می‌کند، بلکه مدیریت منابع آبی خود را در شرایط تغییرات اقلیمی بهینه کرده است.

یکی از نقاط قوت مدل هلند، پایش دقیق سطح آب و استفاده از فناوری هشدار زودهنگام است؛ این کشور از داده‌های سنجش از دور، مدل‌های پیش‌بینی و مدیریت فشار آب برای کنترل سیلاب و تخصیص آب استفاده می‌کند.

همچنین در بخش مصرف، شهرداری‌ها و شرکت‌های آب هلند تشویق به کاهش مصرف دارند و کاربران خانگی با سیاست‌های قیمتی و آموزشی به استفاده بهینه‌تر ترغیب می‌شوند.

آلمان

آلمان مقرراتی بسیار شدید دارد: طبق گزارش یورونیوز، دولت آلمان در چارچوب سیاست آب اتحادیه اروپا (Water Framework Directive) مشارکت فعال دارد و آن را با سیاست‌های ملی ترکیب می‌کند.

در بخش صنعتی، آلمان از بازچرخانی فاضلاب بسیار استفاده می‌کند؛ گزارش یورونیوز می‌گوید که بخش قابل توجهی از کاربردهای صنعتی در آلمان از آب بازیافتی استفاده می‌کنند.

برای مصرف خانگی، آلمان روی کاهش نشت شبکه تأکید دارد. کاهش نشت در زیرساخت آب، استفاده از تجهیزات کم‌مصرف و فرهنگ‌سازی عمومی بخشی از استراتژی بلند مدت این کشور است.

با نگاه به نقشه راه این کشورها، سه نکته کارساز را درمی‌یابیم:

1.سیاست‌های قیمتی (مثل تعرفه‌های تصاعدی) به همراه ابزارهای نظارتی دیجیتال (اسمارت‌متر، حسگرها) به کاهش مصرف خانگی و صنعتی کمک زیادی کرده‌اند.

2. بازچرخانی آب و استفاده دوباره از فاضلاب در مصارف غیر شرب، یکی از ستون‌های مهم مدیریت پایدار منابع آبی است.

3. کشورهای اروپایی همچنین اهمیت مدیریت حوضه‌ای آب (یعنی نگاه کلان به ناحیه‌ای که آب را تامین می‌کند) را درک کرده‌اند و تلاش می‌کنند بین کشاورزی، صنایع و بخش خانگی تعادل برقرار کنند.

به امید یادگیری از تجربه‌های آزموده دیگران…