انتخابات عراق و پیامدهای پیش روی منطقه ای و بین المللی

انتخابات ۲۰۲۵ با تثبیت برتری جریان شیعی، مسیر تشکیل دولت و معادلات قدرت در بغداد را وارد مرحله‌ای تازه کرد.

اعلام نتایج نهایی کمیسیون مستقل انتخابات، فصل تازه‌ای در بازآرایی توازن قدرت درون جریان سیاسی شیعی عراق گشود. داده‌های رسمی نشان می‌دهد که احزاب نزدیک به «پروژه ملی شیعی»طرحی که بر ثبات، حفظ ساختار دولت و دور کردن تصمیم‌گیری از آشفتگی و تنش تأکید دارد—توانسته‌اند جایگاه خود را به شکل چشمگیری تثبیت کنند.

با وجود رقابت‌های درونی میان فهرست‌های شیعی، مجموع این نیروها وزنی استراتژیک ایجاد کرده‌اند و همین امر آنها را به اصلی‌ترین بازیگرِ شکل‌دهنده مرحله آینده تبدیل می‌کند؛ به‌ویژه در شرایطی که مخالفان چارچوب هماهنگی قدرت اثرگذاری خود را از دست داده و جریان صدر نیز از رقابت کنار رفته است.

این نقشه پارلمانی نشان می‌دهد که مرکز ثقل سیاست در عراق بار دیگر در میدان شیعیِ سازمان‌یافته شکل گرفته و این جریان توان تشکیل دولت باثبات، بازآرایی ساختار حکمرانی و هماهنگی با خواست اکثریت اجتماعی را دارد.

 تحرکات پیش‌دستانه پیش از اعلام نتایج: 

چند ساعت مانده به اعلام نتایج، با آشکار شدن برتری نیروهای شیعی، رهبران اهل‌سنت برای بازتعریف جایگاه خود وارد عمل شدند. دیدار محمد الحلبوسی و مثنّى السامرائی با نوری المالکی از نشانه‌های این تلاش بود.

این دیدار اقدامی گذرا نبود؛ بلکه نوعی پیش‌دستی برای درک بازگشت محور تصمیم‌گیری به جریان شیعی و جلوگیری از کاهش نقش اهل‌سنت در مرحله سیاسی آینده به شمار می‌رفت.

تولد «ائتلاف پیروزی»؛ شکل‌گیری بزرگ‌ترین بلوک پارلمان: 

پس از اعلام رسمی نتایج، چارچوب هماهنگی شیعی با سرعت وارد عمل شد و خود را به‌عنوان «بزرگ‌ترین فراکسیون پارلمان» تثبیت کرد.

در همین روند، ائتلاف تازه‌ای با عنوان «ائتلاف پیروزی» شکل گرفت؛ ائتلافی فراگیر که پرآرای‌ترین جریان‌های شیعی را گرد هم آورده و قرار است بازوی سیاسی واحد در مذاکرات تشکیل دولت آینده باشد.

معماری سیاسی جدید در درون چارچوب هماهنگی: 

برای مدیریت مرحله انتقال، چارچوب هماهنگی دو کمیته محوری تشکیل داد:

۱) کمیته ارزیابی نامزدهای نخست‌وزیری

با وظایف:

بررسی سوابق حرفه‌ای و مدیریتی نامزدها

سنجش توان اداره کشور و میزان پذیرش سیاسی. 

اطمینان از همسویی نامزد با طرح ملی شیعی

پیشگیری از تکرار تنش‌های سیاسی سنوات گذشته.

۲) کمیته مذاکره با احزاب سنی و کرد

با مأموریت:

آغاز گفت‌وگو با جریان‌های اهل‌سنت

هماهنگی با دو حزب اصلی کردستان

تعیین چارچوب همکاری در دولت آینده

جلوگیری از تنش‌های احتمالی در روند تشکیل کابینه.

تشکیل این دو کمیته نشان می‌دهد که چارچوب هماهنگی به مرحله‌ای رسیده که سیاست‌ورزی آن از واکنشی بودن فاصله گرفته و به سمت دولت‌سازی برنامه‌مند حرکت کرده است.

 پیام‌ها و نتایج پیروزی گسترده شیعیان:

استحکام دوباره هویت سیاسی شیعی

عدم مشارکت بخشی از جامعه به خلأ سیاسی منجر نشد؛ بلکه آرای موجود به شکلی جدید میان فهرست‌های شیعی بازتوزیع شد.

تقویت مرکز تصمیم‌گیری در میان شیعیان:

نیروهای شیعی همچنان بازیگر اصلی در:

تشکیل دولت

انتخاب نخست‌وزیر

مدیریت پرونده‌های امنیتی و اقتصادی

باقی می‌مانند.

آشکار شدن وزن واقعی جریان صدر:

میزان مشارکت نشان داد که پایگاه اجتماعی این جریان از انسجام گذشته فاصله گرفته و این امر فضا را برای بازآرایی آرام و بدون تقابل درون‌شیعی باز کرده است.

چشم‌انداز سیاسی پیش‌رو:

دولت آینده با محوریت شیعیان

تشکیل هر دولت جدید، مشروط به موافقت جریان‌های شیعی—در رأس آنها چارچوب هماهنگی—خواهد بود.

نقش برجسته السودانی:

با ۴۶ کرسی، السودانی به نقش «محور تعادل» میان گروه‌های مختلف شیعی و متحدانشان نزدیک‌تر شده است.

پیامدهای منطقه‌ای:

قدرت‌های منطقه‌ای ناچارند واقعیت جدید را بپذیرند: «شیعیان پایدارترین و نیرومندترین بلوک پارلمان» هستند؛ موضوعی که قدرت چانه‌زنی دولت آینده را افزایش می‌دهد.

انتخابات ۲۰۲۵ نشان داد که جامعه شیعی—با وجود عدم حضور جریان صدر—با قدرت بیشتری ظاهر شده است. مشارکت گسترده، نشانه اعتماد عمومی به روند انتخابات و تمایل به حفظ ثبات سیاسی بود. این انتخابات تأیید دوباره‌ای بر این واقعیت است که هویت سیاسی شیعه متکی به یک جریان واحد نیست، بلکه ساختاری ریشه‌دار و قادر به بازتولید خود است.

چارچوب هماهنگی نیز توانسته پایگاه اجتماعی خود را به قدرت سیاسی مؤثر تبدیل کند و دیگر نیروهای شیعی از جمله ائتلاف السودانی نیز به بخشی فعال از یک پروژه سیاسی تقریباً یکپارچه بدل شده‌اند.

در نتیجه، خط‌مشی دولت آینده همچنان به اراده سیاسی شیعیان وابسته خواهد بود و هیچ دولتی بدون توافق این مجموعه به ثبات نمی‌رسد. انتخابات ۲۰۲۵ نه فقط یک فرایند رأی‌گیری، بلکه تأکیدی دیگر بر نقش و وزن جریان شیعی و این پیام بود که ثبات عراق از دل وحدت اراده اکثریتی آغاز می‌شود که بار حفظ کشور را بر دوش داشته و عزم ادامه آن را دارد.