قهوه، نوشیدنی ضدپیری برای مغزهای آسیب‌پذیر

به گزارش پارسینه ؛پژوهشی که در نشریه BMJ Mental Health منتشر شده نشان می‌دهد نوشیدن حداکثر ۳ تا ۴ فنجان قهوه در روز می‌تواند با طولانی‌تر کردن تلومرها (نشانگرهای سلامت سلولی) روند پیری زیستی را در افراد مبتلا به اختلالات شدید روانی کندتر کند. این اثر معادل ۵ سال جوان‌تر بودن زیستی نسبت به افرادی است که قهوه نمی‌نوشند.

با این حال، مصرف بیش از ۴ فنجان چنین اثری نداشت؛ درست مطابق با سقفی که بسیاری از نهادهای سلامت جهانی از جمله NHS و FDA توصیه می‌کنند.

تلومرها در انتهای کروموزوم‌ها قرار دارند و مانند «سرپوش پلاستیکی بند کفش» از ماده ژنتیکی محافظت می‌کنند. کوتاه شدن تلومر بخشی طبیعی از فرایند پیری است، اما در افرادی که به اختلالات روان‌پزشکی عمده مانند روان‌پریشی، اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی مبتلا هستند، این روند سریع‌تر رخ می‌دهد.

در این پژوهش ۴۳۶ فرد بزرگسال از مطالعه نروژی TOP شرکت داشتند؛ ۲۵۹ نفر اسکیزوفرنی و ۱۷۷ نفر اختلالات خلقی شامل دوقطبی یا افسردگی ماژور همراه با روان‌پریشی. شرکت‌کنندگان بر اساس میزان مصرف روزانه قهوه به چهار گروه تقسیم شدند: بدون مصرف، ۱–۲ فنجان، ۳–۴ فنجان و ۵ فنجان یا بیشتر. اطلاعات مربوط به مصرف سیگار نیز جمع‌آوری شد.

حدود ۷۷٪ شرکت‌کنندگان سیگاری بودند و کسانی که ۵ فنجان یا بیشتر قهوه می‌نوشیدند، مدت طولانی‌تری سیگار کشیده بودند. اندازه‌گیری تلومرهای سلول‌های سفید خون نشان داد که رابطه میان مصرف قهوه و طول تلومرها شکل J دارد:

مصرف صفر: تلومر کوتاه‌تر

مصرف ۳–۴ فنجان: تلومر طولانی‌تر (بهترین وضعیت)

مصرف ۵+ فنجان: بازگشت به تلومرهای کوتاه‌تر

افرادی که ۴ فنجان قهوه در روز مصرف می‌کردند، پس از تنظیم عوامل مؤثر مانند سن، جنس، نژاد، سیگار، نوع بیماری و دارو، از نظر زیستی معادل ۵ سال جوان‌تر از افرادی بودند که قهوه نمی‌نوشیدند.

این مطالعه مشاهده‌ای است و نمی‌تواند رابطه «علت و معلولی» را ثابت کند. اطلاعاتی درباره نوع قهوه، زمان مصرف، یا سطح واقعی کافئین در دسترس نبود. با این حال، پژوهشگران می‌گویند توضیحات زیستی محتملی وجود دارد؛ از جمله ترکیبات آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی موجود در قهوه.

با وجود فواید احتمالی، محققان هشدار می‌دهند که مصرف بیش از حد قهوه ممکن است با افزایش استرس اکسیداتیو باعث آسیب سلولی و کوتاه شدن تلومرها شود. به همین دلیل، نهادهای سلامت جهانی مصرف کافئین را به حداکثر ۴۰۰ میلی‌گرم در روز (حدود ۴ فنجان قهوه) محدود می‌کنند.