داخاتون و طعم پاییز کرمانشاه با ترخینه

باشگاه خبرنگاران جوان – پاییزِ تپه‌های کرمانشاه با صدای خش‌خش برگ‌های بلوط شروع می‌شد و باد از سمت کوهستان می‌وزید؛ انگار که تمام شیب‌های زاگرس با تو حرف می‌زدند. ظهر یک روز پاییزی، وارد خانه مادربزرگی در سرپل‌ذهاب شدم؛ زنی که همه محله او را «داخاتون» صدا می‌زدند. 

قبل از اینکه چیزی بگویم، بوی آشنا و گرمِ ترخینه از حیاط نیمه‌سایه بلند بود. داخاتون با لبخند گفت: «ببین دخترم، پاییزه، ولی هوا همون قدر که سرده، دل آدمو هم می‌لرزونه، یه دیگ ترخینه بخور تا دست و دلت گرم شه.»

غذایی که جانش را به جانت می‌بخشد

داخل حیاط، دیگ مسی روی سه‌پایه گذاشته شده بود و بخار آرام از دهانه‌اش بیرون می‌آمد. داخاتون یکی از کلوخه‌های ترخینه را برداشت و گفت: «این ترخینه‌وِی تابستونا درست می‌کنیم با دوغ و گندم و سبزی‌های کوهی، بعد پهنش می‌کنیم آفتاب تا بره ماه‌ها بمونه، ببین چقدر خوشگل شده.» بعد گلوله ترخینه را داخل دیگ انداخت و گفت: «آب که بخوره و قل بزنه، همه جونش توی دیگه می‌ریزه.»

طعم باشکوه پاییز در کرمانشاه

داخل دیگ، کمی عدس و نخود پخته هم بود که لعاب آش را غلیظ‌تر می‌کرد. عطر پونه کوهی و سایه پیازداغ روی آتش، کم‌کم فضا را پر کرد. داخاتون با همان لهجه گرم و محاوره‌ای گفت: «دخترم، کرمانشاهیا پاییز هم همین آش رو می‌پزن، وقتی گلو خشکه و سرما یه‌جور سوز داره. این آش بدن و روح آدمو گرم می‌کنه.»

ترخینه چند هزار تومان؟

هزینه تهیه این آش برای یک خانواده چهار نفره با خرید ترخینه آماده بازار کرمانشاهی، عدس، نخود، پیاز، نعناع و روغن حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان درمی‌آید. اما داخاتون با همان لحنی که انگار همه راز‌های زندگی را می‌داند، اضافه کرد: «دخترم، قیمت مهم نیست، این آش جون آدمو گرم می‌کنه، دل آدمو سیر می‌کنه، همین کافیه.»

ترخینه دل آدم را گرم می‌کند

وقتی آش جا افتاد، پیازداغ طلایی و کمی نعناع خشک روی آن ریخت و قاشق اول را به دهانم بردم، مزه ترشی دوغ و تُردی گندم برشته با هم قاطی شد و حس کردم یک تکه از خاطره‌های کوهستان را قورت می‌دهم.

بیرون باد پاییزی می‌وزید، اما توی خانه، بخار ظرف آش روی هوا موج می‌زد و گرممان می‌کرد. داخاتون نشست کنار دیگ، قاشقش را بالا گرفت و با چشم‌های پر از مهربانی گفت: «دخترم، ترخینه فقط شکم رو سیر نمی‌کنه، دل آدمو هم گرم می‌کنه، اینو همیشه یادت باشه.»

منبع: فارس