این دارو در خانه همه مردم ایران وجود دارد/ قاتلِ خاموش یا داروی معجزه‌گر؟

باشگاه خبرنگاران جوان – در حالی آنتی بیوتیک‌ها به تعداد زیاد توسط افراد استفاده می‌شود و به عنوان یک داروی همگانی در منزل ایرانی‌ها وجود دارد که استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران تاکید می‌کند: آنتی‌بیوتیک‌ها در درمان عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی و گلودرد بی‌اثر هستند و تنها باعث افزایش مقاومت میکروبی می‌شوند.

 

با آغاز فصل زمستان، شیوع بیماری‌های تنفسی نظیر سرماخوردگی، آنفلوآنزا و عفونت‌های ویروسی افزایش می‌یابد. بسیاری از افراد برای درمان این بیماری‌ها به مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها روی می‌آورند، در حالی که بیشتر عفونت‌های زمستانی منشأ ویروسی دارند و آنتی‌بیوتیک‌ها فقط بر باکتری‌ها مؤثرند. استفاده نابجا از این دارو‌ها نه‌تنها کمکی به بهبود بیمار نمی‌کند، بلکه موجب مقاومت میکروبی می‌شود؛ یعنی باکتری‌ها در برابر دارو مقاوم شده و درمان‌های آینده را دشوار می‌سازند.

 

سازمان جهانی بهداشت بار‌ها هشدار داده است که مقاومت آنتی‌بیوتیکی یکی از بزرگ‌ترین تهدید‌های سلامت عمومی در قرن حاضر است. در ایران نیز مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها بالاتر از میانگین جهانی گزارش شده است. طبق آمار‌های منتشرشده از وزارت بهداشت در سال‌های اخیر، حدود ۵۵ تا ۶۰ درصد نسخه‌های دارویی کشور حاوی حداقل یک آنتی‌بیوتیک هستند؛ در حالی که در کشور‌های توسعه‌یافته این رقم حدود ۳۰ درصد است. همچنین بررسی‌های شهری و روستایی نشان می‌دهد حدود ۲۰ درصد مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها بدون تجویز پزشک انجام می‌شود، که این مسئله نگران‌کننده است.

 

برای کاهش مصرف غیرمنطقی، اطلاع‌رسانی درست به مردم و اصرار بر تجویز آگاهانه پزشکان ضروری است. از طرف دیگر، لازم است داروسازان از فروش آزاد این دارو‌ها بدون نسخه جلوگیری کنند. درمان بیماری‌های ویروسی فصل زمستان معمولاً با استراحت، مایعات کافی، تغذیه سالم و مراقبت‌های حمایتی انجام می‌شود، نه با مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها. در نهایت، استفاده صحیح از آنتی‌بیوتیک‌ها فقط در موارد باکتریایی تأییدشده می‌تواند سلامت فرد و جامعه را تضمین کند.

مصرف آنتی‌بیوتیک در کشور ما همچنان بالاتر از میانگین جهانی است. بر اساس داده‌های موجود تا سال ۱۴۰۲ (۲۰۲۳ میلادی)، دود ۵۵ تا ۶۰ درصد نسخه‌های دارویی در ایران شامل حداقل یک داروی آنتی‌بیوتیک هستند. بررسی‌های وزارت بهداشت نشان می‌دهد حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها بدون نسخه پزشک انجام می‌شود؛ یعنی افراد خودسرانه دارو را از داروخانه تهیه و مصرف می‌کنند. سرانه مصرف آنتی‌بیوتیک در ایران تقریباً ۱٫۵ تا ۲ برابر میانگین جهانی است.

توحید سیف برقی، افسر پزشکی و دوپینگ فیفا و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران بیان کرد: مکمل‌ها در چهار گروه A، B، C و D طبقه‌بندی می‌شوند که گروه A معتبرترین و اثربخش‌ترین دسته محسوب می‌شود.

وی ادامه داد: مکمل‌های گروه A می‌توانند بدون ایجاد عارضه، عملکرد، توان، قدرت، استقامت و ریکاوری ورزشکار را بهبود دهند. مصرف این مکمل‌ها باید تنها در صورت نیاز و با دوز و زمان‌بندی صحیح انجام شود. اهمیت دارو‌ها و تأثیر اشتباه در مصرف:برقی با اشاره به اینکه تأثیر بالقوه یک قرص ساده در تغییر مسیر درمان آغاز می‌شود، گفت: هشدار داد که مصرف اشتباه آن می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری داشته باشد. 

این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران تصریح کرد: مقاومت میکروبی به عنوان یک مشکل جهانی است که سالانه جان میلیون‌ها نفر را می‌گیرد. این موضوع، زمینه را برای بررسی عمیق‌تر علل و راه‌حل‌های این بحران فراهم می‌کند. * بازگشت به دوران قبل از آنتی‌بیوتیک‌ها وی با اشاره به این نکته که مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند جهان را به دوران قبل از کشف این دارو‌ها بازگرداند، بر وخامت اوضاع تأکید کرده و ادامه داد: در این دوران، عفونت‌ها به عنوان کشنده‌ترین سلاح بیولوژیک شناخته می‌شدند.

برقی با بیان اینکه دارو‌هایی مانند آموکسی‌سیلین و سفیکسیم به عنوان آنتی‌بیوتیک‌های رایجی است که به صورت خودسرانه مصرف می‌شوند، بر اهمیت آموزش و اطلاع‌رسانی در زمینه مصرف صحیح آنتی‌بیوتیک‌ها تأکید کرد. عدم تأثیر آنتی‌بیوتیک‌ها بر عفونت‌های ویروسی این استاد دانشگاه ابراز کرد: آنتی‌بیوتیک‌ها در درمان عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی و گلودرد بی‌اثر هستند و تنها باعث افزایش مقاومت میکروبی می‌شوند. این نکته، یکی از مهم‌ترین دلایل مصرف نادرست آنتی‌بیوتیک‌ها را برجسته می‌کند.

اهمیت کنترل مصرف نادرست آنتی‌بیوتیک‌ها

وی اضافه کرد: کنترل مصرف نادرست آنتی‌بیوتیک‌ها، یکی از مهم‌ترین گام‌ها برای حفظ سلامت جامعه است. این موضوع، یک راه‌حل اساسی برای مقابله با بحران مقاومت میکروبی را ارائه می‌دهد. عوامل مؤثر در افزایش مقاومت میکروبی برقی به سه عامل اصلی که باعث افزایش مقاومت میکروبی می‌شوند، اشاره کرد و افزود: باید از مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها، قطع زود هنگام مصرف دارو و استفاده بی‌مورد از آنها در درمان سرماخوردگی خوددداری کرد. 

وی تاکید کرد: آنتی‌بیوتیک‌ها تنها باید با تجویز پزشک مصرف شوند.

منبع: فارس