ترکیب فناوری نانو و زیست‌فناوری برای جوان‌سازی طبیعی و ماندگار پوست

باشگاه خبرنگاران جوان – نیاز به روش‌های ایمن، ماندگار و طبیعی برای جوان‌سازی پوست، صنعت زیبایی را طی سال‌های اخیر وارد مرحله‌ای تازه کرده است. بیمارانی که در گذشته تنها به‌دنبال محصولات پرکننده برای رفع موقت چین‌وچروک‌ها بودند، اکنون ترجیح می‌دهند فرآورده‌هایی را انتخاب کنند که علاوه‌بر ایجاد حجم، به صورت زیستی در بدن عمل کرده و پوست را تحریک به بازسازی طبیعی کنند. در چنین روندی، نقش فناوری نانو و زیست‌فناوری در طراحی فیلر‌های هوشمند بسیار پررنگ شده است.

در این راستا یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه نانو داروها، با توسعه دو محصول تخصصی توانسته نمونه‌هایی کاملاً ایرانی و قابل رقابت با محصولات مطرح جهانی را وارد بازار کند؛ محصولاتی که هریک به شیوه‌ای متفاوت فرآیند جوان‌سازی را فعال می‌کنند.

اولین محصول این شرکت دانش‌بنیان، فیلری است که با اتکا بر ذرات نانومقیاس کلسیم هیدروکسی‌آپاتیت (CaHA) عملکردی دوگانه دارد. این ذرات زیست‌سازگار با اندازه دقیق در محدوده ۲۵ تا ۴۵ میکرون طراحی شده‌اند و پس از تزریق، مانند یک داربست میکروسکوپی در لایه‌های زیرین پوست قرار می‌گیرند. مرحله نخست اثرگذاری این محصول ایجاد حجم فوری است؛ به عبارت دیگر خطوط متوسط تا عمیق، از جمله خطوط خنده، چین‌های فک یا فرورفتگی‌های پشت دست در همان لحظه تزریق پر می‌شوند. این اثر اولیه برای بسیاری از بیماران رضایت‌بخش است، زیرا نتیجه را همان‌روز مشاهده می‌کنند.

اما مرحله دوم که اهمیت بیشتری دارد، تحریک تدریجی پوست برای تولید طبیعی کلاژن است. ذرات CaHA در ماه‌های پس از تزریق، فیبروبلاست‌ها را فعال می‌کنند و بدن به‌صورت درونی شروع به بازسازی بافت می‌کند. نتیجه این فرآیند ایجاد ساختار پوستی محکم‌تر، یکنواخت‌تر و جوان‌تر است؛ ساختاری که برخلاف فیلر‌های کاملاً پرکننده، طبیعی و تدریجی شکل می‌گیرد. متخصصان این حوزه تأکید دارند که دوام اثر این فیلر می‌تواند تا بیش از ۱۸ ماه ادامه یابد و ویژگی «دو مرحله‌ای» آن باعث شده به یکی از گزینه‌های جذاب برای جوان‌سازی تبدیل شود.

این محصول در قالب سرنگ‌های از پیش پرشده عرضه می‌شود و فرمولاسیون آن شامل لیدوکائین ۰٫۳ درصد برای کاهش درد تزریق است. وجود گلیسیرین و سدیم کربوکسی‌متیل‌سلولز در ژل پایه نیز موجب افزایش پایداری و پخش یکنواخت ذرات در بافت می‌شود. این ویژگی‌ها در کنار زیست‌سازگاری بالا، سبب شده این محصول به‌عنوان فیلری ایمن برای نواحی حساس صورت و دست انتخاب شود.

در کنار این محصول، دیگر دستاورد مهم این شرکت دانش‌بنیان قرار دارد که از نظر سازوکار اثرگذاری تفاوت قابل توجهی با فیلر‌های رایج دارد. این محصول با بهره‌گیری از ذرات پلی‌ال‌الکتیک اسید (PLLA) عمل می‌کند؛ ماده‌ای که سال‌ها در پزشکی به‌عنوان پلیمر زیست‌تخریب‌پذیر و محرک کلاژن شناخته شده است. برخلاف فیلر‌های پرکننده مبتنی بر اسید هیالورونیک، این محصول در لحظه تزریق حجم زیادی ایجاد نمی‌کند؛ بلکه به‌تدریج و طی چند ماه داربست بازسازی‌کننده‌ای در زیر پوست می‌سازد.

میکروسفر‌های PLLA پس از تزریق فعال می‌شوند و با تحریک فیبروبلاست‌ها، کلاژن نوع یک و سه را افزایش می‌دهند. نتیجه این روند، بازگشت حجم ازدست‌رفته در نواحی مختلف از جمله خطوط عمیق، افتادگی گونه، چین‌های ناحیه فک، جای زخم و حتی لیپوآتروفی ناشی از کاهش چربی زیرپوستی است. از نظر درمانی، این محصول به‌ویژه در لیپوآتروفی مرتبط با بیماران HIV کاربرد مؤثری نشان داده و در جهان نیز از جمله روش‌های استاندارد بازسازی حجم به حساب می‌آید.

فرمولاسیون محصول شامل سدیم کربوکسی‌متیل‌سلولز و مانیتول است که به فعال‌سازی بهتر ذرات کمک می‌کنند. ماندگاری اثرات درمانی آن نیز تا حدود دو سال گزارش شده است؛ دوامی که به‌طور معمول بسیار بیشتر از فیلر‌های ژلی متداول است. به‌همین دلیل این محصول نه‌تنها در حوزه زیبایی، بلکه در حوزه درمان‌های بازسازی بافت نیز جایگاه ویژه‌ای دارد.

یکی از نکات مهم درباره این دو محصول آن است که چرخه تولید، فرمولاسیون و کنترل کیفی آنها به‌طور کامل در کشور انجام می‌شود. این استقلال فناورانه از چند جهت اهمیت دارد: نخست، جلوگیری از خروج ارز در بازاری که واردات فیلر‌های خارجی هزینه‌های کلانی به کشور تحمیل می‌کند؛ دوم، دسترسی پزشکان و بیماران به محصولاتی ایمن با قیمت مناسب‌تر و سوم، ایجاد ظرفیت پژوهشی و اشتغال در حوزه بیومواد، مهندسی بافت و نانوپزشکی. تولید این فیلر‌ها به توسعه خطوط پیشرفته ساخت، طراحی تجهیزات آزمایشگاهی و تیم‌های تحقیقاتی متخصص نیاز دارد و همین مسئله موجب شده شرکت‌های دانش‌بنیان در این حوزه نقشی کلیدی ایفا کنند.

کارشناسان معتقدند ترکیب این دو محصول می‌تواند طیف گسترده‌ای از نیاز‌های درمانی و زیبایی را پوشش دهد. محصول اول برای خطوط و حجم‌سازی فوری، اما همراه با بازسازی تدریجی مناسب است، در حالی که محصول دوم گزینه‌ای کارآمد برای بازسازی عمیق، لیفت بافت، درمان چروک‌های شدید و رفع تحلیل چربی محسوب می‌شود. استفاده ترکیبی از این دو محصول در برخی پروتکل‌های درمانی می‌تواند نتایج بسیار طبیعی و بادوامی برای بیماران به همراه داشته باشد.

بر اساس ارزیابی متخصصان پوست، نکته مهم در هر دو محصول، تمایز آنها از فیلر‌های ژلی قدیمی است. محصولاتی مانند اسید هیالورونیک معمولاً با جذب آب حجم ایجاد می‌کنند و دوام آنها کمتر از یک سال است. اما فیلر‌های زیست‌سازگار مبتنی بر CaHA و PLLA به سلول‌های بدن تکیه می‌کنند و این تفاوت ماهوی موجب نتایجی با ظاهر طبیعی‌تر و دوام طولانی‌تر می‌شود.

به نقل از ستاد نانو، در مجموع، عرضه این دو محصول نشان‌دهنده ظرفیت روبه‌رشد فناوری نانو و زیست‌فناوری در صنعت زیبایی کشور است. این دستاورد‌ها علاوه‌بر پاسخ‌گویی به نیاز‌های درمانی داخلی، می‌توانند زمینه‌ساز حضور گسترده‌تر ایران در بازار جهانی محصولات جوان‌سازی پوست نیز باشند؛ بازاری که تقاضا برای روش‌های بیولوژیک و طبیعی در آن روزبه‌روز افزایش می‌یابد.

منبع: ستاد نانو