چگونه فرد خودشیفته منفعل را بشناسیم؟

«تابناک با تو» – حتما خیلی از شما تا کلمه ” خودشیفته” را می‌شنوید، فردی در ذهن تان تداعی می‌شود که بی وقفه میل به نمایش دادن خود دارد، دیگران را قبول ندارد و خودش را برتر از همه می‌داند، و خیلی هم خودش را دوست دارد؛ البته تا حدی هم درست است، اما می‌دانید که نوعی از خودشیفتگی وجود دارد که اتفاقا خیلی هم درون گرایانه است، میل به انزوا دارد، و شما به راحتی نمی‌شناسیدش و فریب رفتارش را می‌خورید؟! بله شخصیت خودشیفته ِمنفعل ِ تهاجمی کمی غلط انداز است؛ هوشیار باشید!

خودشیفتگی یا عشق افراطی به خود اگر از حد بگذرد، نوعی اختلال روانی است. شخصیت خودشیفته به رغم آسیب پذیری بالا مشکلات زیادی برای اطرافیانش ایجاد می‌کند.

در این متن کوشیده ایم رایج‌ترین ویژگی‌های فرد ِخودشیفته منفعل-تهاجمی را به شما بشناسانیم.

شش نکته برای کمک به شما در تشخیص خودشیفتهِ پرخاشگر ِ منفعل

هنگامی که کلمه خودشیفته را می‌شنوید، احتمالاً انتظار دارید با فردی پر سر و صدا و برون گرا روبه رو شوید که از هیچ تلاشی برای اینکه خودش را به شما بنمایاند، کوتاهی نمی‌کند.

البته این تصور خیلی هم دور از انتظار نیست، اما افراد خودشیفته متفاوتند و رفتار‌های متنوعی از خود بروز می‌دهند. نوعی از خود شیفتگی وجود دارد که خیلی رفتار‌های دال بر نمایش و به رخ کشیدن خود در آن هویدا نیست، برعکس رفتار‌های متفاوت دیگری از خود بروز می‌دهند؛ بنابراین این اشخاص را از روی رفتار‌های دیگری باید شناخت.

با ما همراه باشید تا کمی بیشتر از رفتار‌های این دسته از افراد سردربیاوریم:

این افراد به دلیل ماهیت درونگرا و رغبت بسیار بالایی که به منزوی کردن خود دارند، خوشیفتگی شان را علنی نمی‌کنند؛ بنابراین اطرافیان این افراد بی آنکه خود متوجه واقعیت امر باشند، گاهی رفتار‌های آنان را تقویت و تأیید می‌کنند، و خود را در معرض فریب شان قرار می‌دهند.

خودشیفته آسیب پذیر یا منفعل – پرخاشگر

اصطلاح “خودشیفتگی” برای صحبت در مورد افرادی استفاده می‌شود که ویژگی‌های شخصیتی خاصی دارند که مشکل ساز هستند. آن‌ها اغلب در روابط اجتماعی و سایر زمینه‌های زندگی تضاد ایجاد می‌کنند. این افراد همیشه خود را حق به جانب، و در ذهن شان همواره خود را بهتر و برتر از دیگران می‌دانند.

از مهمترین عوارض چنین دیدگاهی ضایع کردن حق دیگران و نیز استفاده ابزاری کردن از آنهاست.

از جمله ویژگی‌های خودشیفته می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

حس بسیار زیاد خودبزرگ بینی

عدم همدلی با دیگران

نیاز دائمی به توجه

با این حال، ویژگی‌های شخصیتی خودشیفته را داشتن با اختلال شخصیت خودشیفته یکسان نیست. در واقع، دومی تصویر پیچیده تری است، اگرچه جنبه‌های ذکر شده در بالا در هر دو مورد وجود دارد.

بسیاری از نویسندگان ادعا می‌کنند که خودشیفتگی چیزی بیش از یک ویژگی است. آن‌ها آن را به صورت یک طیف می‌بینند. بنابراین، می‌توان انواع مختلف خودشیفتگی را تشخیص داد. به عنوان مثال، افراد خودبزرگ بینی که بسیار هم آسیب پذیرند.

قاعدتاً مردم فقط نوع اول را تشخیص می‌دهند، زیرا همان طور که از عنوانش پیداست، خودشیفته‌ها بسیار برون گرا و اهل نمایش و تظاهرند.

دسته دوم معمولاً افرادی خجالتی و درونگرا با عزت نفسی پایین هستند. به همین دلیل، مردم اغلب شناسایی آن‌ها به خطا می‌روند، زیرا تشخیص شخصیت خودشیفته منفعل-تهاجمی ساده نیست؛ بنابراین خودشیفته‌ها بر حسب نوع رفتار‌های غالبی که از خود نشان می‌دهند دو گروهند: خودشیفته‌های خودبزرگبینی که خیلی هم مغرورند و خودشان را بالاتر از دیگران می‌دانند و خودشیفته‌های آسیب پذیر که احساس حقارت در زیربنای خودشیفتگی‌شان قرار دارد.

در همین راستا، این فرضیه وجود دارد که افراد خودشیفته بین آسیب‌پذیری و بزرگ‌نمایی در نوسان هستند. گور و ویدیگر (۲۰۱۶) مطالعه‌ای را منتشر کردند که در آن افراد خودشیفته با ویژگی‌های آسیب پذیری و خودشیفته‌های خود بزرگ بین را مورد بررسی و ارزیابی قرار داده اند.

آن‌ها به این نتیجه رسیدند که خودشیفته‌های ِ خودبزرگ بین هم تا حدی آسیب پذیرند.

نکاتی برای شناخت یک خودشیفته منفعل – پرخاشگر

در اینجا خیلی مهم نیست از چه نوع خودشیفته‌ای صحبت می‌کنیم، به هر حال این شخصیت‌ها به شما آسیب می‌زنند. با این حال، خودشیفته آسیب پذیر تمایل دارد به صورت مخفیانه عمل کند. به همین دلیل بهتر است یاد بگیرید آن‌ها را شناسایی کنید.

این شناسایی به منظور قضاوت آن‌ها نیست، بلکه برای محافظت از خود در برابر نگرش‌های مضرشان و نیز در برخی موارد کمک به آن‌ها در جهت تشدید رفتار‌های بیمارگونه شان است.

۱- عزت نفس پایین

هر دو نوع خودشیفته عزت نفس پایینی دارند، اما این خصلت خود را به روش‌های مختلف نشان می‌دهد. برای مثال، خودشیفته‌های برون‌گرا همواره داد سخن می‌دهند که ما عالی و بی نظیریم؛ خودشیفته درونگرا برعکس این عمل می‌کند.
در واقع، این احتمال وجود دارد که این نوع افراد کاملاً غیرقابل اعتماد باشند و ناامن به نظر برسند و در مقابل دیگران طوری وانمود کنند که خودشان را بی ارزش نشان دهند.

دو محقق دیگر در حوزه روانشناسی، رومان و همکاران (۲۰۱۲)، مطالعه‌ای را در مورد شخصیت خودشیفته خودبزرگ بین و خودشیفته آسیب پذیر انجام داده اند و ویژگی‌های هر یک را روی نمودار تجزیه و تحلیل کردند. آن‌ها دریافتند که خودشیفتگی آسیب پذیر با سطوح پایین عزت نفس و سطوح بالای اضطراب ناشی از جدایی مرتبط است؛ بنابراین وابستگی عاطفی دراین افراد بسیار بالاست.

۲- احساس قربانی شدن

این رفتار با عزت نفس پایین ارتباط مستقیمی دارد و تشخیص یک خودشیفته منفعل – پرخاشگر را آسان می‌کند.

این افراد برای اینکه توجه دیگران را به خود جلب کنند، و دیگران را مجاب به همدلی و همدردی با خود کنند، در همه موقعیت‌ها خود را قربانی نشان می‌دهند.
علاوه بر این، این مکانیسمی است که به آن‌ها کمک می‌کند از خود محافظت کنند، زیرا آن‌ها به هیچ روی انتقاد را برنمی تابند. بنابراین، دیدن خود به عنوان قربانی مانع از احساس گناه یا سرخوردگی آن‌ها هم می‌شود.

۳- توهین‌های لفظی

حملات کلامی به افراد دیگر در میان خودشیفته‌های آسیب‌پذیر رایج است. در واقع، برای آن‌ها معمول است که سعی کنند به دیگران توهین کنند و سپس آن را به صورت یک شوخی پنهان کنند. این نگرش راهی برای خراب کردن و تحقیردیگران است، زیرا خودشیفته‌ها از رقابت می‌ترسند.

این دسته به افراد توهین می‌کنند، و به محض مواجه شدن با واکنش شخص مقابل به حس قربانی شدن شان پناه می‌برند تا در او احساس گناه ایجاد کنند.

۴- مسئولیت اعمال خود را بر عهده نمی‌گیرند

همه ما مرتکب اشتباه می‌شویم و گاهی تحمل عواقب آن دشوار است، اما انجام این کار نشانه بلوغ است، اما از ویژگی‌های یک خودشیفته منفعل – پرخاشگر عدم پذیرش مسئولیت کارهایش است.

آن‌ها اغلب دیگران را به خاطر اشتباهات شان سرزنش می‌کنند و از انجام هر عملی جهت بهبود اوضاع خودداری می‌کنند.

۵- درونگرایی

افرادی با این ویژگی‌های شخصیتی از تماس اجتماعی اجتناب می‌کنند و بسیار درونگرا هستند. دلیل این امر این است که آن‌ها از قضاوت شدن توسط دیگران و رقابت برای شناخته شدن واهمه دارند.

بنابراین، با منزوی کردن خود، از خود در برابر هرگونه انتقاد یا چالش بالقوه‌ای که ممکن است نیاز به نشان دادن قابلیت‌های خاصی داشته باشند، محافظت می‌کنند.

۶- حسادت

برای این دسته از افراد معمول است که به دستاورد‌های دیگران به چشم تحقیر نگاه می‌کنند و ادعا می‌کنند که لیاقت موفقیت شان را ندارند. آن‌ها همچنین ممکن است ادعا کنند که به یک دلیل یا دلایل دیگر، این آن‌ها بودند که مستحق رسیدن به آن موفقیت بوده اند، اما متاسفانه دیگران نتوانسته اند این را تشخیص دهند.

ذهنیت منفی گرای فرد خودشیفته همواره دستاورد‌های دیگری را از ان خود می‌داند و مدعی است که این وسط اجحافی صورت گرفته و حق آن‌ها خورده شده است.

سخن پایانی:

در نهایت، مهم است که به یاد داشته باشید که ویژگی‌های شخصیت خودشیفته با داشتن یک اختلال شخصیت خودشیفته یکسان نیست. با این حال، این رفتار‌ها می‌تواند نشان دهنده وجود شرایط باشد. بنابراین، دانستن اینکه چگونه یک خودشیفته منفعل-پرخاشگر را بشناسید، می‌تواند کلیدی در ایجاد انگیزه در آن‌ها برای جستجوی راهنمایی باشد.

منبع: سواد زندگی