سفر در زمان؛ یادداشت‌های علم، شنبه ۲۷ آبان ۱۳۵۱: به شاه گفتم این نکته به من برخورنده است

اسدالله علم (۱ مرداد ۱۲۹۸ بیرجند – ۲۵ فروردین ۱۳۵۷ نیویورک)، یکی از مهم‌ترین چهره‌های سیاسی دوران محمدرضا شاه، وزیر دربار از ۱۳۴۵ تا ۱۳۵۶ و نخست‌وزیر ایران از سال ۱۳۴۱ تا ۱۳۴۲ بود.  

۲۷ آبان ۱۳۵۱: صبح شرفیاب شدم. مذاکرات کمیته خارجی سنای آمریکا و توضیحات سیسکو معاون وزارت خارجه را در مورد خلیج فارس به عرض رساندم. خیلی از قدرت ایران تعریف کرده بود. در عین حال در خلیج فارس، ایران و عربستان سعودی را در ردیف و طراز هم اسم میبرد. به شاه عرض کردم: این نکته برای من برخورنده است. به قول حضرت علی «الدهر انزلنی، ثم انزلنی حتى الناس معاویه و علی» فرمودند: چه میگویی؟ عربستان خیلی بیش از ما نفت به آمریکا میدهد و منابع زیرزمینی او هم غنی‌تر است. برای آمریکا این نکته مطرح است. عرض کردم: اگر ما نبودیم، به این آسانی هم نمی‌توانست این نفت را ببرد. 

عرض کردم: دیشب در باشگاه افسران مین باشیان فرمانده برکنار شده نیروی زمینی از من وقت میخواست که امروز مرا ببیند. فرمودند: مانع ندارد. عرض کردم: ممکن است بپرسم تقصیرش چه بود؟ فرمودند: مردک احمق به وزیر دارایی که مأمور کرده بودم حقوق سیویل‌ها و افسران را مقایسه بکند، گفته است در این مورد که ارتش به کارمندان خود خرج سفر میدهد و آنها را برای معالجه به خارج می‌فرستد، زیاد حساب بکنند، زیرا این مبالغ چیزی نیست؛ افسران که مثل والاحضرت اشرف خرج نمی‌کنند! به این مردکه بگو تو دیگر چه میگویی که دویست هزار تومان باخت قمارت را من از جیب خودم داده‌ام. من واقعاً تعجب کردم. بعد سؤال فرمودند که در مورد برکناری او در باشگاه چه صحبت میشد؟ عرض کردم: بعضی میگفتند به علت پرحرفی و حق او بود. بعضی می‌گفتند به علت این که با آمریکایی‌ها زیاد آمیزش داشت برکنار شد. بعضی می‌گفتند به علت قماربازی و تنبلی، بعضی میگفتند به علت این که در اضافه کردن حقوق افسران پافشاری بی مورد میکرده از کار برکنار شد. حالا من به او چه بگویم؟ فرمودند: بگو مردکه، نه عقل داری و نه اختیار زبانت را داری. باز فرمودند: ولی افسر بی سوادی نبود، برای کار خودش مناسب بود… 

بعد از ظهر منزل ماندم. مین باشیان دیدنم آمد. یک ساعت مهملات گفت. چیزی دستگیرم نشد. اصولاً مرد رقاص آرتیستی است. برای من حکایت کرد که شاهنشاه او را احضار فرموده‌اند و به او گفته‌اند که میدانستم رقاص و آرتیست هستی، ولی نمی‌دانستم این قدر بی عقل و نفهم هستی. هیچ وقت شاهنشاه به این شدت مطلبی را ادا نمی‌فرمایند. قطعاً خیلی عصبانی بوده‌اند و از یک گزارش وزیر دارایی ممکن نیست این قدر برافروخته شوند. الا این که زمینه‌های دیگری داشته باشد. در خارک که بودیم، در مورد حقوق افسران و سیویل‌ها سر شام خیلی بی ادبانه حرف زد. من همان وقت فهمیدم که شاه برافروخته شدند، ولی به روی خود نیاوردند. فرمودند: آخر این همه امتیاز میدهیم که هر گروهبانی اگر ناخوش شد به اروپا برود و معالجه شود، پس به کجا می‌رود؟ او در جواب عرض میکرد: مگر در سال چند گروهبان و افسر میفرستیم؟ اگر مخارج این عده را بر گروهبان.‌ها و افسران تقسیم کنیم به هر افسر ۱۹ ریال می‌رسد! شاهنشاه می‌فرمودند: منظور حصول اطمینان و امید در آنهاست، نه این که این کار را به ریال بسنجیم.. او پافشاری میکرد که این طور نیست… ارتشبد غلام علی اویسی فرمانده ژاندارمری فرمانده نیروی زمینی شد و سپهبد ضرغام، فرمانده ارتش سوم فرمانده ژاندارمری شد.

منبع: انتخاب