قسمت بیست و چهارم خاطرات میلسپو: پیشنهاد کردیم تجارت را به مؤسسات خصوصی بازگردانند، ولی دشواری‌های عظیمی راه هرگونه انتقال سریع از رژیم انحصارات دولتی به آزادی تجارت را سد کرده بود

سرویس  تاریخ «انتخاب»: کتاب ماموریت آمریکایی‌ها در ایران اثر آرتور میلسپو ترجمۀ حسین ابوترابیان در سال ۱۳۵۶ است.

آرتور میلسپو متولد مارس ۱۸۸۳ در روستایی در میشیگان، حقوقدان و کارشناس مالی آمریکایی که در سالهای ۱۹۲۲-۱۹۲۷ و ۱۹۴۲-۱۹۴۵ برای اصلاح مالیه به استخدام دولت ایران درآمد. او دانش آموخته (دکترای) دانشگاه جانز هاپکینز و (کارشناسی ارشد) دانشگاه ایلینوی بود.

بعد از بررسی پیشنهاد معامله پایاپای با شوروی، این موضع را اتخاذ کردیم که دولت ایران باید حتی المقدور فعالیت‌های بازرگانی خود را کاهش دهد. این نوع حکومت برای داد و ستد نامناسب بود و بطور کلی ما هیچ رغبتی به توتالیتاریسم نداشتیم. به نظر ما امریکائیان حتى انحصارات خصوصی غیر قابل دفاع به نظر می‌رسید. در نظر ما زبان بخش‌ترین انحصارات آنهایی بودند که بخش دولتی و بخش خصوصی مشترکاً در دست داشتند. اینگونه انحصارات همیشه آلوده به سیاست بود و در عمل منحصر به امتیازاتی می‌شد که دولت ایجاد، حمایت و کمک مالی میکرد؛ لذا پیشنهاد کردیم هر چه زودتر و سریع‌تر تجارت را به مؤسسات خصوصی بازگردانند. ولی دشواری‌های عظیمی راه هرگونه انتقال سریع از رژیم انحصارات دولتی به آزادی تجارت را سد کرده بود، بخصوص که این وضع در یک کشور شرقی در دوران اضطراری جنگ و در برابر تقاضا‌های روسیه توتالیتر در مورد تجارت پایاپای اتفاق می‌افتاد؛ بنابراین ما با آرامی و احتیاط حرکت کردیم تا حدی که مورد پسند بازرگانان قرار بگیرد. ولی در سال ١٩٤٤ گام‌هایی در جهت تجارت آزاد واقعی برداشتیم؛ از جمله آزاد کردن حمل گندم که قبلاً ذکر شد. به موجب قانون اختیارات به اقدامات ضد احتکار که قانون آن قبلاً تصویب شده، ولی اکنون تبدیل به عامل رنجش پیشه وران و منبع سوء استفاده کارمندان و دادستان‌ها شده بود، خاتمه دادیم. همچنین انحصار دولتی کاغذ روزنامه را لغو کردیم، همانطور که قبلاً کنترل بر بنزین را لغو کرده بودیم.