بحران انرژی و سرگیجه ۳۰ میلیارد دلاری اقتصاد ایران!

به گزارش پارسینه؛ ناترازی انرژی در ایران و به طور خاص کمبود برق در کشورمان، یکی از موضوعات چالشی هفته ها و ماه های اخیرِ ایران بوده است. در رابطه با علل این ناترازی نیز ایده های مختلفی مطرح می شود. به عنوان مثال برخی معتقدند عمل نکردنِ دولت های سال های اخیر در کشورمان به تعهدات خود در زمینه توسعه زیرساخت های انرژی مطابق با آنچه اسناد بالادستی تعریف کرده اند، محرک اصلی ناترازی فعلی بوده است. برخی دیگر به فرهنگ نادرست مصرف برق در ایران اشاره می کنند و این نکته را برحجست‌سازی می کنند که مصرف برق در ایران از میانگین مصرف برق در اغلب کشورهای دنیا بیشتر است.

جدای از این ها، عده ای نیز معتقدند که در سال های گذشته، فعالیت ماینرها و فعالان بازار رمزارز در کشورمان سبب شده که فشار قابل توحهی به شبکه مصرف برق وارد شود. اهمیت این مساله زمانی بیش از پیش مشخص می شود که توجه داشته باشیم ایران اکنون یکی از اصلی ترین بازیگران بازار رمز ارز و به طور خاص بیت‌کوین در جهان است. با این همه، ورای تمامی این مسائل باید اذعان کرد که بخش انرژی ایران و به طور خاص تولید برق در کشورمان با یک صورت حساب عجیب ۳۰ میلیارد دلاری مواجه است که در نوع خود خسارت های گسترده‌ای را به کشورمان تحمیل می کند. ماجرا از این قرار است که داده های رسمی به این موضوع اشاره دارند که نیروگاه‌های برق ایران سالانه تا ۳۰ میلیارد دلار اتلاف انرژی دارند.

این آمار در شرلیطی مطرح می شود که برخی صاحب نظرانِ امر معتقدند که راندمان انرژی نیروگاه های برق ایران چیزی بیش از ۳۰ درصد است که این یعنی بخش اعظم انرژی در این نیرگاه ها به شیوه های مختلف تلف می‌شود و البته که در بحث توزیع و انتقال برق در ایران نیز شاهد اتلاف ۱۳ درصدی هستیم. این عدد خود تقریبا سه برابر میانگین جهانی است.

خسارت اتلاف سالیانه انرژی توسط نیروگاه های برق ایران را زمانی بیش از پیش می توان درک کرد که بدانیم هزینه ساخت هر نیروگاه برق چیزی در حدود ۶۰۰ میلیون یورو است و اگر فقط نصف ۳۰ میلیارد دلار اتلاف انرژی در ایران صرفه جویی شود، کشورمان سالانه می تواند به نحو قابل توجهی بر شمار نیروگاه های برق خود بیفزاید و زیرساخت هایش در این حورزه را توسعه بخشد. با این همه، در زمینه رفع این نقیصه سال هاست که با کبودهای جدی مواجه هستیم. در این رابطه توجه به دو نکته ضروری است

اول اینکه تاکنون اراده‌ای جدی برای جلوگیری از هدررفتِ سنگین انرژی از سوی نیروگاه های تولید برق کشورمان در دولت های مختلف وجود نداشته است. همین مساله سبب شده تا سال به سال بحران در این حوزه وضعیت وخیم‌تری را به خود بگیرد. این در حالی است که صرفه جویی در این عرصه آن هم در شرایطی که کشورمان با سیلی از اقدامات تحریمی علیه خود رو به رو است، می تواند فرصت های جدی را پیش پای ایران بگذارد. در حقیقت، هنوز صورت مساله چالش مذکور از سوی نظام حکمرانی در ایران مورد شناسایی قرار نگرفته است.

نکته دوم اینکه متاسفانه جریان حکمرانی در حوزه انرژی در ایران، همواره نگاهی از بالا به پایین داشته و درست بر همین اساس، در مواقع بحرانی و چالشی، صرفا تقصیرات را معطوف به مردم می کند. این در حالی است که نقص ها و چالش های جدی که معطوف به خودِ منظام حکمرانی انرژی و سوعملکرد آن هستند، مورد بی‌توجهی قرار می گیرد. از این رو، هم مردم، هم رسانه ها و هم خودِ دولت، باید سطح مطالبه‌گری در زمینه بالابردن راندمان انرژی در نیروگاه های تولید برق کشور را بالا ببرند و از تداوم این مشکل خسارتبار برای ایران و اقتصادِ کشورمان جلوگیری کنند.