کاهش صید ماهیان خاویاری در ایران/ تمرکز بر پرورش و مقابله با صید غیرمجاز ادامه دارد

شیما قاسمی منش: با وجود قدمت هزاران‌ساله صید ماهیان خاویاری در سواحل جنوبی دریای خزر، طی سال‌های اخیر کاهش شدید جمعیت این گونه‌های باارزش، زنگ خطر را برای ذخایر طبیعی و تجارت جهانی خاویار به صدا درآورده است.

 ماهیان خاویاری که از آن‌ها به‌عنوان «فسیل‌های زنده» یاد می‌شود، از گران‌ترین منابع پروتئینی جهان هستند و ایران یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های طبیعی این گونه‌ها را در اختیار دارد.

کاهش صید قانونی و مبارزه با صید غیرمجاز

براساس اعلام سازمان شیلات ایران، در یک دهه اخیر میزان صید قانونی ماهیان خاویاری به‌شدت کاهش یافته و در حال حاضر تنها گونه‌هایی خاص با نظارت دقیق صید می‌شوند. یکی از چالش‌های اساسی در این حوزه، افزایش فعالیت‌های صید غیرمجاز در نواحی شمالی کشور است؛ موضوعی که نه‌تنها به جمعیت این ماهیان آسیب می‌زند، بلکه اقتصاد محلی و صادرات خاویار ایران را نیز تهدید می‌کند.

در سال‌های گذشته، تمرکز بر پرورش ماهیان خاویاری به‌عنوان جایگزینی برای صید طبیعی افزایش یافته است؛ به گفته وی، صید ماهیان خاویاری دریای خزر در کشور به طور محدود با هدف تحقیقاتی، بازسازی و تکثیر ذخایر انجام می‌شود، به طوری که صید این گونه ماهیان باارزش طی سال‌های اخیر تقریباً ثابت بوده است.

مدیرکل دفتر امور صید و صیادی سازمان شیلات ایران با اشاره به این که در حال حاضر ذخایر ماهیان خاویاری در وضعیت حساس و تحت مدیریت پنج کشور حاشیه دریای خزر قرار دارد، افزود: با توجه به توافق سران پنج کشور حاشیه دریای خزر، صید تجاری این گروه از ماهیان استخوانی دریای خزر همچنان ممنوع است.

ایران با داشتن بیش از ۱۰۰ مزرعه پرورش ماهی خاویاری، به دنبال آن است که علاوه بر تأمین بازار داخلی، جایگاه خود را در صادرات جهانی خاویار نیز بازآفرینی کند. 

علی‌رغم اقدامات حفاظتی، کارشناسان محیط زیست همچنان نسبت به آلودگی رودخانه‌های منتهی به خزر، کاهش کیفیت زیستگاه‌های طبیعی و برداشت بی‌رویه از منابع آبی هشدار می‌دهند؛ عواملی که در صورت بی‌توجهی می‌توانند نسل این گونه‌های ارزشمند را با خطر انقراض مواجه کنند.

ایران به‌عنوان یکی از اعضای اصلی کنوانسیون‌های بین‌المللی در حوزه حفظ گونه‌های مهاجر و تنوع زیستی، خواهان همکاری مشترک با سایر کشورهای حاشیه خزر برای حفاظت از ماهیان خاویاری است. همچنین، تلاش‌هایی برای افزایش آگاهی صیادان محلی و برخورد قاطع با متخلفان در دستور کار نهادهای نظارتی قرار دارد.

صید ماهیان خاویاری در ایران، با وجود اهمیت اقتصادی و فرهنگی آن، وارد مرحله حساسی شده است. تداوم اقدامات حفاظتی، توسعه مزارع پرورشی و همکاری منطقه‌ای، سه رکن اصلی برای نجات این گونه‌های در معرض خطر هستند. در غیر این صورت، آینده تجارت خاویار و زیست‌بوم دریای خزر با چالشی جدی مواجه خواهد شد.

انتهای پیام/