دردسر های پولی تروجِنا برای سعودی ها/جاه‌طلبی‌های بن سلمان در ترازوی اقتصاد

به گزارش خبرنگار تیترکوتاه، فاطمه مشتاقی –  تروجِنا یک مقصد کوهستانی لوکس و پروژهٔ پیست اسکیِ بخشی از ابرشهر «نئوم» است که در منطقهٔ جِبلِ اللّوز در استان تبوک واقع شده و قرار است هم میزبان ورزش‌های زمستانی و هم یک قطب گردشگری راهبردی برای چشم‌انداز ۲۰۳۰ عربستان سعودی باشد. این پروژه به‌عنوان بخشی از برنامهٔ نئوم و با هدف ایجاد یک مقصد تمام‌فصل کوهستانی و تفریحی رونمایی شد و رسماً در مارس ۲۰۲۲ توسط ولیعهد سعودی، محمد بن‌سلمان، اعلام و تثبیت گردید؛ مدیریت اجرایی توسعه تروجِنا نیز تحت ساختار نئوم پیگیری می‌شود.

بلومبرگ در این باره نوشت:  توسعه تروجِنا به‌صورت مرحله‌ای و مطابق استانداردهای بین‌المللی ادامه دارد، اما ناظران مستقل،  نسبت به سرعت و امکان‌پذیری تکمیل به‌موقع زیرساخت‌ها تردید دارند. 

از منظر فنی، ساخت پیست اسکی در منطقه‌ای با بارش طبیعی کم مستلزم اجرای پروژه‌های پیچیده‌ای است  همانند پمپاژ و ذخیره حجم عظیمی از آب برای یک دریاچه مصنوعی در ارتفاعات، تولید برف مصنوعی در مقیاس رویدادهای بین‌المللی و احداث تونل‌ها و پیست‌های دسترسی در توپوگرافی دشوار. منابع نزدیک به پروژه می‌گویند این عملیات زمان‌بر و پرهزینه است و ریسک تأخیر یا نیاز به اصلاحات ساختاری را بالا می‌برد.

در سطح مالی نیز نئوم با فشارهای قابل‌توجهی روبه‌روست. گزارش‌ها از بازنگری و تعدیل ارزش برخی پروژه‌ها و کاهش سرعت اعطای قراردادها خبر داده‌اند که نشان‌دهنده محدودیت در نقدینگی و بازدهی انتظاری سرمایه‌گذاری‌های عظیم است. تحلیل‌گران می‌گویند دولت سعودی باید بین شتاب‌دهی به پروژه‌ها و مدیریت ریسک‌های بودجه‌ای توازن برقرار کند؛ چرا که ادامه بی‌قیدوشرط این طرح‌ها نیازمند منابع مالی وسیع تری  است.

سازمان‌دهندگان بازی‌های آسیایی و کمیته‌های بین‌المللی مرتبط نیز پیشرفت پروژه را به‌دقت دنبال می‌کنند و گزینه‌ها برای اصلاح مقیاس یا جابه‌جایی برخی مسابقات را در صورت نیاز بررسی خواهد کرد. منابع آگاه می‌گویند هنوز تصمیم رسمی برای تغییر محل یا تعویق نگرفته اما  این گزینه‌ها به‌عنوان تدابیر احتیاطی در نظر گرفته شده است.

دیدگاه کارشناسان

به‌گفته برخی اقتصاددانان، معادله پیشِ روی سعودی ساده نیست: ادامه پروژه‌های کلان نیاز به سطوح بالاتر درآمد نفت یا منابع تأمین مالی دارد؛ در غیر این‌صورت امکان دارد پروژه‌ها کوچک یا بازطراحی شوند که پیامدهایی برای اهداف تنوع‌بخشی اقتصادی خواهد داشت. در مقابل، متوقف‌کردن یا تضعیف این پروژه‌ها می‌تواند بر تصویر بین‌المللی و اعتماد سرمایه‌گذاران تأثیر منفی بگذارد. (اطلاعات تحلیلی برگرفته از گزارش‌ها و اظهارنظرهای عمومی درباره نئوم).

پیامدها و جمع‌بندی

اگر زیرساخت‌های کلیدی تروجِنا تا موعد مقرر تکمیل نشود، احتمال اجرای نسخه‌ای کوچک‌شده از بازی‌ها، جابه‌جایی برخی مسابقات یا حتی تغییر میزبان کاملاً محتمل است؛ علاوه بر این هر تأخیر یا هزینه اضافی فشار بر بودجه عمومی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری را تشدید کرده و بازنگری در سیاست‌های مالی را اجتناب‌ناپذیر می‌سازد. در کوتاه‌مدت هم شفافیت و کیفیت گزارش‌های فنی و اقتصادی پروژه تعیین‌کننده سطح اعتماد کشورهای شرکت‌کننده و تصمیم‌سازان بین‌المللی خواهد بود.