اقدام احتمالی ایران برای جبران مکانیسم ماشه

«کاظم غریب‌آبادی»، معاون حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه، شامگاه چهارشنبه ۵ شهریور پس از بازگشت از تازه‌ترین دور مذاکرات ایران و تروئیکای اروپایی در ژنو، در گفت‌وگویی تلویزیونی اظهار کرد: در این دور از مذاکرات به‌صورت شفاف توضیح دادیم که اروپایی‌ها از نظر حقوقی در موقعیتی نیستند که بتوانند مکانیزم ماشه (اسنپ‌بک) را فعال کنند و هیچ مبنای حقوقی برای چنین اقدامی وجود ندارد.

وی در ادامه افزود: این موارد را به‌طور کامل برای آنها تشریح کردیم؛ البته طرف اروپایی دیدگاه متفاوتی دارد، اما واقعیت این است که اروپایی‌ها سال‌هاست برجام را اجرا نکرده‌اند. با این حال، با کمال گستاخی ادعا می‌کنند که همچنان در حال اجرای آن هستند. ما نیز به آنها گفتیم، اگر واقعاً برجام را اجرا می‌کنید، گزارشی ارائه دهید که نشان دهد این کار چگونه انجام شده است. شاخص‌ها و اطلاعات موجود خلاف این ادعا را ثابت می‌کند. اروپا نه‌تنها به تعهدات خود در برجام عمل نکرده، بلکه در این سال‌ها تحریم‌های جدیدی نیز اعمال کرده است؛ آخرین نمونه آن، تحریم علیه کشتیرانی و صنعت هوایی ایران در چند ماه گذشته بود.

معاون حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه تأکید کرد: از سوی دیگر، آنها مجدداً موضوع «ایده تمدید» را که حدود یک ماه پیش مطرح کرده بودند، پیش کشیدند. در پاسخ تأکید کردیم که بر اساس مذاکرات و گفت‌وگوهای انجام‌شده با وزیر محترم، آقای عراقچی، این مسئله اساساً در صلاحیت شورای امنیت سازمان ملل است و تنها در همان چارچوب قابل پیگیری خواهد بود. هر تصمیمی که شورای امنیت اتخاذ کند، نظر شورا خواهد بود و ایران جزئی از آن فرایند محسوب نمی‌شود.

در صورت اسنپ‌بک واکنش لازم را نشان خواهیم داد

وی ادامه داد: در همین زمینه نیز روز گذشته روسیه و چین به‌صورت مشترک قطعنامه‌ای را مطرح کردند. همچنین به طرف‌های اروپایی و اتحادیه اروپا روشن ساختیم که اگر نسبت به حسن نیت و رویکرد تعاملی جمهوری اسلامی ایران، که همواره بر حل‌وفصل دیپلماتیک موضوع تأکید داشته، بی‌اعتنایی کرده و روند فعال‌سازی اسنپ‌بک را آغاز کنند، طبیعتاً ایران واکنش لازم را نشان خواهد داد. این واکنش می‌تواند شامل ارسال نامه یا اخطار رسمی به شورای امنیت باشد. تصریح کردیم که در صورت چنین اقدامی، همکاری‌های جاری و مسیر تعاملی که با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گشوده‌ایم، به‌طور کامل تحت تأثیر قرار خواهد گرفت و عملاً متوقف می‌شود. در چنین شرایطی ادامه روند تعاملی هیچ معنایی نخواهد داشت.

غریب‌آبادی خاطرنشان کرد: همچنین تأکید کردیم که اگر این اقدام صورت گیرد، اروپا عملاً خود را از عرصه دیپلماتیک و گفت‌وگو با ایران کنار خواهد زد و از آن پس، مذاکرات صرفاً در چارچوب شورای امنیت و با اعضای آن پیگیری خواهد شد و دیگر گفت‌وگویی با اروپا در این حوزه نخواهیم داشت. با این حال، در کنار بیان این هشدارها، مواضع حقوقی خود را به‌طور شفاف تشریح کردیم و در عین حال، آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای تداوم تماس‌ها و تعاملات دیپلماتیک را نیز اعلام کردیم.

معاون وزیر امور خارجه با اشاره به دورنمای اقدامات متقابل ایران در صورتی که سه کشور اروپایی بخواهند از سازوکارهای حقوقی سوءاستفاده کنند، اظهار کرد: برای طرف مقابل روشن کرده‌ایم که انتخاب با آنهاست؛ یا می‌توانند مسیر تقابل را در پیش بگیرند یا راه تعامل و همکاری را انتخاب کنند. این مسئله به اروپایی‌ها فرصت می‌دهد تا پس از بررسی دقیق نتایج جلسه، تصمیم‌گیری کنند. ما برای هر دو وضعیت آمادگی داریم؛ هم برای همکاری و تعامل، و هم در صورتی که آنها بخواهند از سازوکار حقوقی و قطعنامه ۲۲۳۱ سوءاستفاده کنند، ایران واکنش لازم را نشان خواهد داد؛ واکنشی که ابعاد آن پیش‌تر تشریح شده و امیدواریم طرف اروپایی با عقلانیت برخورد کند