ایده سیستم‌ عامل بومی برای عموم مردم شکست خواهد خورد

موضوع ایجاد سیستم عامل بومی سال هاست که مطرح می شود. این ایده حتی در وزارت ارتباطات دولت سیزدهم به جایی رسید که وزارتخانه فراخوان تولید سیستم عامل ایرانی را به تولیدکنندگان داخلی داد. موضوعی که البته هنوز هم به جایی نرسیده است.

محمدمحسن صدر، رئیس سازمان فناوری اطلاعات، نیز هفته گذشته از پیشرفت در توسعه سیستم عامل و جویشگر بومی خبر داد و تأکید کرد که این پروژه با حضور فعال و سرمایه گذاری بخش خصوصی در حال پیگیری است. صدر در نشست خبری اخیر خود اعلام کرد: «کارهایی برای سیستم عامل بومی انجام شده و باید کمک کنیم تا تکمیل شود.».

با وجود این تاکید بر ایجاد سیستم عامل بومی، کارشناسان و متخصصان این حوزه بارها ددنبال کردن چنین ایده ها و پروژه هایی را غیر ضروری خوانده اند. اخیرا امیرحسین دوایی، معاون فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات در دولت یازدهم، درباره طرح راه اندازی سیستم عامل ملی گفت: «ایجاد چنین پروژه ای برای کاربران عمومی به دلیل نیاز به اکوسیستم گسترده اپلیکیشن ها تقریباً غیرممکن است.»

او با اشاره به این که یک سیستم عامل برای موفقیت نیازمند ۱۰ تا ۲۰ هزار اپلیکیشن فعال است، توضیح داد:

حتی شرکت بزرگی مانند هواوی با پشتوانه عظیم فناوری و شبکه اجتماعی در چین، هنوز نتوانسته سهم چشمگیری از بازار جهانی با سیستم عامل هارمونی به دست آورد. در ایران نیز چنین پروژه ای حتی در بلندمدت موفق نخواهد بود.

دوایی تأکید کرد که سیستم عامل ملی می تواند تنها در موارد خاص کاربرد داشته باشد؛ مانند نهادهای دولتی یا امنیتی، با اپلیکیشن های محدود و روی دستگاه های خاص، تا امنیت و نفوذپذیری بهتری تضمین شود.

او در ادامه گفت: «پیش از آغاز طرح های کلان باید هزینه قابل توجهی صرف مطالعات امکان سنجی (Feasibility Study) و طراحی مفهومی شود تا ابعاد اجتماعی، اقتصادی و فنی پروژه بررسی گردد. متأسفانه در ایران، معمولاً این مراحل نادیده گرفته می شود و پروژه ها بدون برنامه ریزی دقیق شروع می شوند و در میانه راه با مشکلات جدی مواجه می شوند.»

به گفته معاون اسبق وزارت ارتباطات، در کشور متخصصان فنی زیادی وجود دارد اما طراحان مفهومی و امکان سنجی اندک هستند و همین مسئله موجب می شود تصمیم گیری ها بر پایه نگاه صرفاً فنی باشد و مسائل کلان نادیده گرفته شود.

دوایی در پایان تأکید کرد: «نظارت پس از شروع پروژه ها مشکلات اساسی را حل نمی کند. تنها راه جلوگیری از هدررفت منابع، تمرکز بر طراحی مفهومی و مطالعات امکان سنجی پیش از اجراست.»