دوران نگاه دوگانه فرصت و تهدید به فضای مجازی به پایان رسیده است

باشگاه خبرنگاران جوان – خدیجه جدا در پنل تخصصی «مسائل نوپدید خانواده» که به همت کمیته زنان و خانواده دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام و مرکز زنان و خانواده شهرداری تهران تدارک یافته بود، به تحولات بنیادین در حال وقوع در جهان امروز، اشاره کرد و گفت: ما در حال تجربه‌ یک «مهاجرت بزرگ تمدنی» هستیم.

وی افزود: در این مهاجرت، نه صرفاً ابزار، بلکه زیست‌بوم جدیدی برای بشر ایجاد شده است؛ زیست‌بومی که مفاهیم بنیادین همچون خانواده در آن بازتعریف می‌شوند.

جدا با اشاره به شکاف عمیق بین نسل‌ها در عصر دیجیتال تأکید کرد: آنچه پیش از این به عنوان شکاف نسلی شناخته می‌شد، امروزه به یک گسست هستی‌شناختی تبدیل شده است. نسل جدید در فضایی مرسوم به آن‌لایف (ترکیبی از زندگی آنلاین و آفلاین) رشد می‌کند؛ فضایی که در آن مرزهای بین جهان واقعی و مجازی به تدریج از بین می‌روند.

این مقام مسئول با بررسی دقیق نقاط ضعف سیاست‌گذاری‌های موجود، دو چالش اساسی «مسئله‌ عقب‌ماندگی در قانون‌گذاری نسبت به سرعت پیشرفت فناوری» (یا همان «مسئله گام‌برداری») و «خطای ناشی از تفکیک ارزش‌ها از فناوری» را مورد توجه قرار داد و گفت: فناوری صرفاً یک ابزار خنثی نیست، بلکه حامل ارزش‌های خاص خود است و طراحی الگوریتم‌ها می‌تواند به طور مستقیم بر فرهنگ و تربیت نسل آینده تأثیر بگذارد.

مشاور امور بانوان معاونت علمی در ادامه، چارچوبی نوآورانه برای حکمرانی در این حوزه پیشنهاد داد و گفت: این چارچوب بر سه اصل استوار است: ۱) حرکت از رویکرد تنظیم‌گری مستقیم دولت به سمت الگوی فراحاکمیت از طریق مشارکت دادن نهادهای صنعتی و مدنی؛ ۲) اتخاذ رویکرد حکمرانی پیش‌نگر با بهره‌گیری از ابزارهایی مانند «سندباکس‌های تنظیم‌گرانه» (فضاهای آزمایشی برای ارزیابی سیاست‌ها)؛ و ۳) نهادینه‌سازی ارزش‌های مطلوب در طراحی فناوری از طریق سیاست‌های حمایتی و مشوق‌های فناورانه.

وی سه اقدام راهبردی ملی برای تحقق این امر را «تأسیس مؤسسه ملی تلاقی علوم اجتماعی و محاسبات»، «تدوین لایحه جامع حقوق و تکالیف در زیست‌بوم دیجیتال» و «تشکیل شورای ملی حسابرسی الگوریتمی در حوزه اجتماعی» معرفی کرد.

جدا در پایان خاطرنشان کرد: راهکار آینده، نه مقاومت در برابر فناوری و نه تسلیم شدن در مقابل آن است، بلکه طراحی هوشمندانه‌ نهادهایی است که بتوانند به تقویت و استحکام خانواده‌ ایرانی در عصر دیجیتال کمک کنند.

منبع: معاونت علمی ریاست جمهوری