مهد کودک فوتبال؛ آیا این ورزش جوان‌تر می‌شود یا پیرتر؟

به گزارش همشهری‌آنلاین، با اینکه سن بازیکنان فوتبال بالا رفته و بازیکنانی نظیر کریستیانو رونالدو، لوکا مودریچ، لواندوفسکی، لیونل مسی، کریم بنزما و… در ۴۰یا آستانه ۴۰سالگی در بالاترین سطح می‌درخشند، پدیده‌های نوجوان زیادی هم این روزها خودشان را در عرصه فوتبال مطرح کرده‌اند؛ چهره‌هایی مثل یامال همراه نوجوانان پرشمار بارسلونا، جمال موسیالا، فلوریان ورتس و… که در سنین پایین به‌عنوان ستاره مطرح شده‌اند.

در فصل تازه لیگ‌های اروپایی هم جوانگرایی دیده می‌شود. تیم‌های لیورپول و آرسنال نوجوانانی را رو کرده‌اند که استعدادشان تعجب همه را برانگیخته است. فرگوسن و آرسن ونگر زمانی در منچستریونایتد و آرسنال پرورش نوجوانان را به‌طور جدی پیگیری می‌کردند. در ترکیب منچستر بیشتر بازیکنان آکادمی بودند و ونگر بازوبند کاپیتانی را هم به فابرگاس بسیار جوان می‌سپرد و بازیکنانی را در ترکیب قرار می‌داد که هنوز پشت لب‌شان سبز نشده بود، اما بعدا با

ورود پول بیشتر به لیگ برتر و حضور باشگاه‌های نفتی مثل چلسی و منچسترسیتی، توجه به آکادمی کمتر شد و باشگاه‌ها دنبال خرید ستاره‌های لالیگا، بوندس‌لیگا، پرتغال و فرانسه رفتند.

نقبی بزنیم به چند سال پیش؛ ژانویه۲۰۱۷ بود که پپ گواردیولا – که تنها چندماه از حضورش در منچسترسیتی می‌گذشت – پرورش جوانان در باشگاه‌های لیگ برتر را زیر سؤال برد. او احساس می‌کرد سیستم موجود که شامل یک هرم جداگانه برای تیم‌های ذخیره یا رده‌های سنی بود، جو یا رقابت کافی برای آماده‌سازی بازیکنان برای فوتبال سطح بالا را فراهم نمی‌کرد. گواردیولا اصرار داشت که آینده فوتبال انگلیس با پیروی از الگوی اسپانیا به تیم‌های «ب» اجازه رقابت در لیگ فوتبال را خواهد داد. در آن روزها (سال ۲۰۱۶) انگلیس به‌تازگی به طرز شرم‌آوری توسط ایسلند از مسابقات قهرمانی اروپا حذف شده و یکی از بدترین لحظات تاریخ تیم ملی را رقم زده بود و چشم‌اندازی وجود نداشت. در طول فصل۱۷-۲۰۱۶ که بلافاصله پس از یورو۲۰۱۶برگزار شد، نوجوانان لیگ برتر در مجموع فقط ۶هزارو ۵۸۰دقیقه بازی کردند و این کمترین زمان از فصل ۹۳-۱۹۹۲بود که در سطح اول فوتبال انگلیس به این بازیکنان فرصت داده می‌شد. این دقایق را هم فقط ۳۳بازیکن بازی کرده بودند؛ البته فصل بعد شرایط بدتر شد و تعداد بازیکنان نوجوان حاضر در فصل ۱۸-۲۰۱۷به ۲۸نفر کاهش یافت و از نظر کمترین تعداد نوجوانان به دومین فصل بد لیگ برتر تبدیل شد. (فصل۰۲-۲۰۰۱فقط ۲۵نوجوان در تیم‌ها بازی‌ کرده بودند.)

درحالی‌که تأثیر قوانین سود و پایداری (PSR) بر فروش بازیکنان فارغ‌التحصیل آکادمی همچنان یک نکته مهم بحث‌برانگیز است، لیگ برتر امروز جوان‌تر به‌نظر می‌رسد و اینطور که مشخص است تیم‌های بیشتری در بازار نقل‌وانتقالات، بازیکنان جوان را با شدت بیشتری هدف قرار می‌دهند؛ این در حالی است که طبق قانون، بازیکنان آمریکای‌جنوبی و مناطق خارج از اروپا تا قبل از ۱۸سالگی حق حضور در این باشگاه‌ها را ندارند. باشگاه‌های انگلیسی و حتی رئال و بارسا بازیکنانی می‌خرند و ۲تا ۳سال برای آمدن‌شان به تیم صبر می‌کنند.

جوانان گلزن

گلزنی و گلسازی ریو انگوموها برای لیورپول و مکس داومن برای آرسنال شاید آغاز یک راه باشد. منچستریونایتد هم از این دست بازیکنان دارد. همین ۲فصل اخیر در آرسنال ۲ستاره دیگر رو شدند؛ نوانری و لوییس- اسکلی. در هفته دوم این فصل، داومن در بازی مقابل لیدز، نیم ساعت فرصت بازی به دست آورد و با ۱۵سال و ۲۳۵روز، به دومین بازیکن جوان تاریخ لیگ برتر تبدیل شد. فقط اتان نوانری (۱۵سال و ۱۸۱روز) با سن کمتری برای توپچی‌ها در لیگ بازی کرده است. ۲روز بعد از بازی داومن، نگوموها – که نخستین‌بار ‌ماه ژانویه و در یک بازی جام‌حذفی برای تیم بزرگسالان لیورپول بازی کرده بود – در بازی مقابل نیوکاسل به زمین رفت تا گل پیروزی‌بخش دراماتیک را در برد ۳ بر۲ لیورپول به ثمر برساند. او با ۱۶سال و ۳۶۱روز سن، چهارمین گلزن جوان این رقابت‌ها و جوان‌ترین گلزن لیورپول در تمام دوران شد و اگر بازی یک روز زودتر برگزار شده بود، با رکورد وین رونی مساوی می‌کرد.

ترکیب‌های جوان شده

میانگین سنی ترکیب اصلی تیم‌های لیگ برتر در فصل۲۶-۲۰۲۵، جوان‌تر از ۲بازی ابتدایی فصل‌های دیگر در تاریخ این رقابت‌ها بوده است؛ ۲۶.۵سال. فصل ۰۰-۱۹۹۹پیرترین ۲هفته اول لیگ برتر را داشت؛ با میانگین ۲۸سال برای تیم‌ها. این آمار برای ترکیب‌های اصلی و اولیه این ۲هفته محاسبه شده است و داومن و انگوموها تأثیری در این میانگین نداشته‌اند؛ چون از روی نیمکت بازی را آغاز کرده‌اند.

نوجوانان فصل گذشته در مجموع ۴۳۰بازی در لیگ برتر انجام دادند. لازم به توضیح است که در ۴فصل با ۳۸بازی، تعداد بیشتری بازیکن نوجوان وجود داشته‌اند و این تعداد بازی رکورد جدیدی را نشکست. با وجود این، ۴۳۰بازی، بیشترین تعداد بازی نوجوانان در لیگ برتر در ۱۹سال گذشته بود. آخرین فصلی که آمار بیشتری داشت، فصل ۰۶ -۲۰۰۵با ۴۶۸بازی بود.

فصل ۲۵-۲۰۲۴، دقایق بازی بازیکنان نوجوان ۱۸هزارو۹۸۸دقیقه بود که نسبت به فصل قبل (۱۸هزار و۸۴۲دقیقه) اندکی افزایش یافت؛ دومین رکورد بالا (پس از فصل ۱۴-۲۰۱۳با ۱۹هزار و۸۱۳دقیقه). فصل پیش برای دومین‌بار به بازیکنان زیر ۲۰سال در لیگ برتر هم ۲۳هزار و ۶۵۸دقیقه بازی داده ‌شد؛ بعد از فصل ۰۷-۲۰۰۶.

در کل، آمار و ارقام سال‌های اخیر بسیار مثبت بوده‌اند. در فصل ۲۴-۲۰۲۳، ۶۴بازیکن نوجوان مختلف در ترکیب اصلی قرار گرفتند که این یک رکورد در لیگ برتر است، یک بازیکن بیشتر از فصل۹۹-۱۹۹۸. فصل گذشته این تعداد کمی کاهش یافت و به ۵۹نفر رسید؛ هرچند که هنوز هم برای کسب رتبه سوم در کل تاریخ لیگ (شامل ۲فصل اول که ۴۲بازی بود) کافی است.

اگر ملاک را نخستین فصل حضور بازیکنان جوان و نوجوان درنظر بگیریم، فصل گذشته، ۴۶نوجوان نخستین بازی خود را در لیگ برتر انجام دادند که ۸.۲درصد از کل بازیکنان لیگ را تشکیل می‌دهد. تنها فصلی که این نسبت بالاتر بوده، همان فصل اول (۹.۷درصد) است، فصل ۹۳ -۱۹۹۲که ۵۳بازیکن نوجوان نخستین بازی خود را در لیگ برتر انجام دادند، اما نکته خاص‌تر در مورد آن فصل این است که این رقم تا فصل ۲۴ -۲۰۲۳ (۴۲) از ۳۸بازیکن بالاتر نرفت.

۱۵ساله‌ها

بازی کردن بازیکنان ۱۶ساله در لیگ برتر اتفاق جدیدی نیست. نخستین نفر مارک پلاتس از شفیلد ونزدی بود که فصل۹۶ -۱۹۹۵به میدان رفت؛ بازیکنانی نظیر فرانسیس جفرز، گری مک‌شفری، جیمز میلنر، وین رونی و آرون لنون نیز همگی قبل از ۱۷سالگی به لیگ برتر راه یافتند. اما اینکه نوجوانان ۱۵ساله دقایقی را در این رقابت‌ها بازی کنند، موضوع جدیدتری است. نخستین‌بار نوانری در سپتامبر۲۰۲۲ و پس از او جرمی مونگا در آوریل ۲۰۲۵ و اخیرا داومن آخر هفته گذشته در این سن به میدان رفتند.

فصل ۲۶-۲۰۲۵ چهارمین فصل متوالی است که در آن ۲بازیکن ۱۶ساله یا کمتر در لیگ برتر بازی می‌کنند؛ درحالی‌که هیچ بازیکنی در فصل ۲۲-۲۰۲۱در این سن در این لیگ حضور نداشت، فصل ۲۱-۲۰۲۰فقط ۲بازیکن در این سن در لیگ برتر بازی کردند. پیش از این، هرگز ۲فصل متوالی در لیگ برتر وجود نداشته که بیش از یک بازیکن زیر ۱۶سال در آن حضور داشته باشد. اگر هفته‌های آینده یک بازیکن ۱۵یا ۱۶ساله دیگر در این فصل به میدان برود، فصل ۲۶ -۲۰۲۵اولین فصلی خواهد بود که بیش از ۲بازیکن در آن حضور خواهند داشت. شاید روبن آموریم خسته از ترکیب بدترکیب منچستریونایتد، با بازی دادن به جی جی گابریل متولد ۲۰۱۰که در حال‌حاضر در تیم اصلی است، به ثبت این رکورد کمک کند.

دلایل جوانی

ناگفته پیداست که دلیل اصلی این رکوردهای جدید، افزایش تعداد تعویض‌ها بعد از دوران کرونا از ۳به ۵بازیکن است. البته لیگ برتر برخلاف دیگر لیگ‌ها برای فصل ۲۱-۲۰۲۰این تعداد را به ۳نفر کاهش داده بود.

یک دلیل دیگر این است که اواخر فصل گذشته، تیم‌های بالا و پایینی لیگ انگیزه خاصی برای ادامه نداشتند؛ چون هم تکلیف قهرمانی مشخص شده بود و هم سرنوشت تیم‌های سقوط‌کننده؛ برای همین بازی دادن به بازیکنان جوان به کاری کم‌خطر تبدیل شد.