سفر به ایام قدیم سال 1354؛ هدایا خاص و عجیب از سران خارجی به فرح خیانتکار و البسه خاص

شایانیوز- وقتی نام محمدرضا پهلوی و فرح به میان میاد، علاوه بر سیاست و تاریخ پرچالش ایران، یک بخش جذاب و پر از حاشیه هم وجود دارد. زندگی لوکس، جواهرات خیره کننده و هدایایی که نه تنها از سوی شاه به فرح داده میشد، بلکه از طرف سران کشورهای خارجی و برندهای مشهور دنیا تقدیم او می گردید. این هدایای گران قیمت و گاه عجیب، نه تنها تصویری از سبک زندگی دربار پهلوی به دست میدهند، بلکه نشان میدهند تا چه اندازه فاصله میان زندگی مردم عادی و کاخ های سلطنتی زیاد بوده است.

هدایای شاه به فرح: جواهرات و نمادهای قدرت

محمدرضا پهلوی علاقه زیادی داشت که جایگاه همسرش را در سطح یک ملکه مدرن و اروپایی نشان دهد. او بارها جواهرات خاص و کم نظیری به فرح هدیه میداد. از مشهورترین این هدایا میتوان به تاج معروف فرح پهلوی اشاره کرد؛ تاجی که به سفارش مستقیم شاه و با طراحی ژان فوکه، جواهرساز فرانسوی، ساخته شد. این تاج با بیش از هزار قطعه الماس، یاقوت و زمرد تزئین شده و هنگام تاج گذاری فرح در سال ۱۳۴۶، به عنوان نماد شکوه سلطنت در دنیا درخشید.

شاه علاوه بر جواهرات رسمی، در زندگی روزمره نیز برای فرح هدایا میخرید؛ از گردنبندهای خاص کارتیه و شانل گرفته تا ساعت های لوکس رولکس و پاتک فیلیپ. همچنین گفته میشود او یک مجموعه کامل از سرویس های طلا و جواهر را به صورت سفارشی برای فرح تهیه کرده بود تا در مهمانی های رسمی و غیررسمی استفاده کند. چنین هدایا، علاوه بر ارزش مالی بالا، نشانه ای از عشق نمایشی شاه به ملکه و البته تلاش برای نمایش ثروت بی پایان دربار بود.

هدایای خارجی ها: از هنر تا تجمل از سوی سران اروپایی

فرح پهلوی به دلیل نقش پررنگش در روابط فرهنگی و سیاسی ایران، از سران کشورهای مختلف جهان نیز هدایای خاصی دریافت میکرد. او به ویژه در سفرهای خارجی یا هنگام پذیرایی از میهمانان سیاسی در کاخ های تهران، با انبوهی از جعبه های هدیه مواجه میشد.

برخی از این هدایا جنبه هنری داشتند. برای مثال، پیکاسو و سالوادور دالی آثاری امضا شده برای فرح فرستادند. همچنین موزه های معتبر اروپا هدایایی نمادین همچون نسخه های محدود کتاب های هنری یا مجسمه های کوچک به او تقدیم کردند. از سوی دیگر، برخی از سران کشورهای عربی و آسیایی جواهرات کمیاب، سنگ های قیمتی و حتی فرش های دست باف نفیس به عنوان هدیه رسمی به ملکه ایران میدادند.

فرح همچنین مورد توجه طراحان مد اروپا بود. برندهای معروف پاریسی مانند دیور و ژیوانشی، لباس های اختصاصی برای او طراحی می کردند. بسیاری از این لباس ها به صورت هدیه ای رسمی ارائه میشد تا در عکس ها و رویدادهای جهانی، نام برند در کنار ملکه ایران مطرح شود. کیف های دست دوز و کفش های سفارشی هم بخشی از همین مجموعه بودند.

نگاهی انتقادی: فاصله کاخ و مردم

با وجود تمام این تجملات و هدایای خاص، واقعیت جامعه ایران در دهه های پایانی حکومت پهلوی کاملا متفاوت بود. در حالی که فرح و شاه در کاخ های نیاوران و سعدآباد با جواهرات میلیون دلاری و هدیه های عجیب محاصره بودند، بخش بزرگی از مردم ایران هنوز با مشکلات اقتصادی، کمبود امکانات و نابرابری اجتماعی دست و پنجه نرم میکردند.

بسیاری از این هدایا نه تنها ارزش مادی فوق العاده ای داشتند، بلکه بیشتر نقش نمادین داشتند؛ نماد فاصله ای عمیق میان طبقه حاکم و مردم. جواهراتی که می توانستند هزینه ساخت ده ها مدرسه یا بیمارستان شوند، در ویترین های خصوصی کاخ ها نگهداری میشدند. همین تضادها بود که انتقادهای زیادی را متوجه دربار کرد و باعث شد بسیاری از مردم، زندگی اشرافی شاه و فرح را به چشم نمایشی از بی‌توجهی به مشکلات کشور ببینند.

فرح پهلوی هرچند بعدها در مصاحبه هایش تلاش کرد این هدایای هنری و جواهرات را بخشی از “سرمایه فرهنگی” ایران جلوه دهد، اما واقعیت این است که تجملات بی حد و حصر در کنار بحران های اجتماعی، تصویری متناقض از سلطنت پهلوی ساخت.

جمع بندی

هدایای شاه به فرح، از جواهرات کمیاب تا ساعت ها و لباس های سفارشی، و هدایای خارجی ها از آثار هنری تا جواهرات و فرش های نفیس، همه بخشی از سبک زندگی خاص و متفاوت خانواده پهلوی بودند. این هدایا امروز، نه تنها برای علاقمندان به تاریخ جذابیت دارند، بلکه یادآور فاصله ای هستند که میان کاخ های سلطنتی و زندگی واقعی مردم وجود داشت. در واقع، همین زرق و برق ها و هدایای عجیب، اگرچه در لحظه نماد شکوه و قدرت به نظر می رسیدند، اما در دراز مدت به یکی از نشانه های انتقاد و نارضایتی عمومی بدل شدند.