معیارهای فراموش‌شده انتخاب منزل ایده‌آل

باشگاه خبرنگاران جوان – خرید خانه شاید بزرگترین خرید زندگی هر فردی باشد. اما آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که یک خانهٔ ایده‌آل، غیر از چهار دیوار و یک سقف، چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟ از نگاه فرهنگ غنی اسلامی‌ایرانی، خانه کانون آرامش، تربیت و رشد معنوی خانواده است و انتخاب آن، بسیار فراتر از ملاحظات مالی و مادی است.

در این گزارش، به سراغ معیار‌هایی برای انتخاب خانه، چه برای خرید و چه برای اجاره، می‌رویم که شاید پیش از این کمتر به آنها توجه کرده بودیم.

مهندس «حسین کریمی» پژوهشگر، طراح و مدرس معماری و شهرسازی ایرانی‌اسلامی دربارهٔ محله و معماری بیرونی و ویژگی‌های کالبدی خانه برایمان می‌گوید.

محله، همسایه و هم‌سلیقه‌ها

به گفتهٔ کریمی، نخستین و مهم‌ترین گام، انتخاب محله‌ای مناسب است. حضرت علی علیه‌السلام می‌فرمایند «در شهر‌های بزرگ که مرکز اجتماع مسلمانان است، سکونت کنید و از زندگی در محله‌های اهل غفلت بپرهیزید.» این یعنی محله‌ای را انتخاب کنید که هم‌سلیقه و هم‌راستا با ارزش‌های معنوی شما باشد.

«همسایه» می‌تواند یک سرمایهٔ کم‌نظیر باشد یا بلایی خانمان‌سوز! پیامبر اکرم (ص) توصیه می‌کنند «قبل از خرید خانه، دربارهٔ همسایگانش بپرسید.» همسایهٔ خوب، گنجی گران‌بهاست. اما همسایهٔ بد، می‌تواند آرامش را از شما بگیرد.

«دوری از مراکز گناه» معیار دیگری است که کریمی به آن اشاره می‌کند «زندگی در کنار مکان‌هایی که معصیت در آنها آشکارا انجام می‌شود، ناپسند است و بر فضای خانواده تأثیر منفی می‌گذارد.»

طبیعتاً «دسترسی‌های مفید» هم از ویژگی‌های مثبت یک خانهٔ خوب محسوب می‌شود. نزدیکی به مسجد، کتابخانه، مدرسه و نیز دسترسی آسان به بستگان برای صلهٔ رحم، از برکات یک محلهٔ خوب است.

وسعت خانه، آرامش خانواده

وسعت و فضای کافی یکی از عوامل مهم در انتخاب خانه است. مولا علی علیه‌السلام می‌فرمایند «برکت مسکن، در جایگاه آن، وسعت آن و همسایگان خوب آن است.»

به گفتهٔ کریمی «خانه باید به اندازه‌ای بزرگ باشد که فضای کافی برای آسایش اعضای خانواده، پذیرایی از میهمانان، و بازی و تحرک کودکان فراهم کند؛ بی‌آنکه به اسراف و تجمل‌گرایی منجر شود.»

فضای مناسب نه‌تنها آرامش فردی را تأمین می‌کند، بلکه زمینه‌ساز تقویت روابط خانوادگی، تعامل صمیمانه میان اعضا، و شکل‌گیری لحظات مشترک و باارزش در کنار یکدیگر است.

همچنین، طبق روایت، بازی کودکان نقش مهمی در تربیت، صبور شدن در بزرگسالی، و رشد خلاقیت و هوش آنان دارد. بنابراین، خانه‌ای که فضای بازی و تحرک را از کودک دریغ کند، در واقع بخشی از تربیت او را محدود کرده و تأثیر بسیار مخربی بر تعادل هورمونی کودکان دارد. خانهٔ تنگ و محدود، آرامش را از جمع خانواده می‌گیرد و ارتباطات را به جای نزدیکی، به گریز تبدیل می‌کند.

ارتفاع سقف، معیار آرامش پنهان

خانهٔ خوب باید سقفی با ارتفاع مناسب داشته باشد. این پژوهشگر معماری ایرانی‌اسلامی می‌گوید «بر اساس روایات، ارتفاع سقف خانه (ارتفاع سقف از زمین) باید هشت ذراع یعنی حدودا ۳.۵ متر باشد؛ بنابراین آپارتمان‌نشینی مغایر با اصول اسلامی و دینی ماست. پس اگر مجبور نیستید، ساختمان ویلایی را بر آپارتمان ترجیح بدهید.»

خانهٔ بی‌حیاط، زندگی بی‌رمق

به گفتهٔ او، در فرهنگ اسلامی، خانه‌های دارای حیاط نسبت به آپارتمان‌های بدون حیاط در اولویت قرار دارند. چون یک باغچهٔ کوچک در حیاط خانه برکاتی دارد که حتی یک بوستان بزرگ بیرون از خانه ندارد.

لطافت هوا، سایهٔ درختان در تابستان، رسیدگی به گیاهان در اوقات فراغت، و تأمین بخشی از میوه و سبزی مورد نیاز خانه تنها بخشی از این مزایا هستند. وجود گل‌های خوش‌عطر و زیبا، گیاهان دارویی و درختان میوه (مثمر)، جلوه‌ای دل‌انگیز به خانه می‌بخشند و آرامش، سلامت و نشاط را نیز به ساکنان هدیه می‌دهند.

کریمی با بیان این نکات می‌افزاید «ارتباط مستقیم با طبیعت و شنیدن صدای پرندگان و آب، که از نشانه‌های الهی هستند، روح خانه را زنده نگه می‌دارد. خانه‌ای که از حیاط محروم باشد، از حیات هم بی‌نصیب است. چون حیاط، نفس خانه را تازه می‌کند و زندگی را در آن جاری می‌سازد.»

از نظر علمی هم حضور طبیعت در محیط زندگی باعث تنظیم و تعادل هورمون‌هایی مثل سروتونین (هورمون شادی و خلق‌و‌خو)، اندورفین (کاهش درد و افزایش لذت)، سوماتوتروپین (رشد)، ملاتونین (تنظیم خواب)، گرلین (تحریک اشتها) و گونادوتروپین (تنظیم عملکرد جنسی و تولیدمثل) می‌شود.

نور طبیعی، کلید شادی پایدار

خانهٔ مناسب برای زندگی باید نور طبیعی کافی داشته باشد و با رنگ‌های روشن و شاد، به‌ویژه سفید، که در روایات اسلامی به‌عنوان زیباترین رنگ توصیه شده، طراحی شده باشد. نور طبیعی نه‌تنها فضای خانه را دل‌انگیز و پرنشاط می‌کند، بلکه از نظر علمی باعث افزایش ترشح سروتونین (هورمون شادی و تعادل خلق‌و‌خو) در بدن می‌شود.

در مقابل، خانه‌ای که نورگیر نیست و با رنگ‌های تیره طراحی شده، فضایی گرفته و افسرده‌کننده دارد و تأثیر منفی بر روحیه و سلامت روانی ساکنان می‌گذارد.

کریمی ضمن تصریح این ویژگی‌ها توصیه می‌کند «چنین خانه‌ای، اگر ظاهر زیبایی هم داشته باشد یا با قیمت مناسبی عرضه شود، نباید در اولویت خرید یا اجاره قرار گیرد. چون آرامش، نشاط و کیفیت زندگی، بسیار ارزشمندتر است.»

محلهٔ بادگیر، خانهٔ سالم‌تر

هوای پاک و تهویه نکته‌ای است که هم در انتخاب خانه و هم در انتخاب محله باید در نظر گرفته شود.

کریمی توضیح می‌دهد «تهویهٔ مناسب هوا یک ضرورت است تا از راکد ماندن هوا و انتشار بو‌های بد جلوگیری کند. بادگیر بودن محله هم بسیار مهم است. به گونه‌ای که امام صادق علیه‌السلام می‌فرمایند “اگر باد نوزد، بیماری‌ها فراگیر می‌شوند. ”»

معماری با حیا، معماری با قداست

معماری داخلی و نقشهٔ خانه باید طوری باشد که حریم خصوصی را کاملاً حفظ کرده باشد.

این مدرس معماری ایرانی‌اسلامی توصیه می‌کند «از انتخاب خانه‌هایی که پنجره یا بالکن آنها به حریم همسایه اشراف دارد، پرهیز کنید. همچنین قرارگیری سرویس بهداشتی در گوشه‌ای پنهان از خانه، یک توصیهٔ مهم اسلامی است.»

منبع: فارس