چگونه دم به ابزاری برای بقا تبدیل شد؟

باشگاه خبرنگاران جوان – دم‌ها یکی از جذاب‌ترین سازگاری‌ها در حیات وحش هستند و وظایف ضروری و گاه غیرمنتظره‌ای را برای صاحبان خود انجام می‌دهند. این عضو بدن که در زیستگاه‌های گوناگون، از جنگل‌های بارانی آمریکای جنوبی تا دشت‌های آفریقا، به شکل‌های مختلفی دیده می‌شود، نشان‌دهنده نبوغ طبیعت است. در ادامه با ۱۰ حیوان که دارای برخی از بلندترین و کاربردی‌ترین دم‌های جهان هستند، آشنا می‌شویم.

۱. زرافه

زرافه (Giraffe) بیشتر به خاطر قد بلندش مشهور است، اما دمش که طول آن با احتساب منگوله انتهایی به حدود ۲.۴ متر می‌رسد، عضوی قابل توجه در بدن او است. کاربرد اصلی این دم، دور کردن حشرات مزاحم است. علاوه بر این، زرافه از دم خود برای برقراری ارتباط با همنوعان و حفظ تعادل در هنگام حرکت‌های سریع برای فرار از دست شکارچیان استفاده می‌کند.

۲. ماکاک دم‌دراز آسیایی

همانطور که از نامش پیداست، این میمون (Asian long-tailed macaque) دمی بسیار بلند (حدود ۵۰ تا ۶۰ سانتی‌متر) دارد که اغلب از طول بدنش نیز فراتر می‌رود. این دم بلند به حفظ تعادل حیوان در هنگام جهش‌های سریع میان شاخه‌های درختان در جنگل‌های انبوه کمک کرده و به عنوان ابزاری برای ارتباط اجتماعی میان اعضای گروه نیز به کار می‌رود.

۳. مارمولک دم راه راه

دم این گونه مارمولک (Callisaurus draconoides) تقریباً دو برابر طول بدن آن است. این دم بلند به حیوان در حرکات سریع، حفظ تعادل هنگام بالا رفتن از صخره‌ها و همچنین به عنوان یک سازوکار دفاعی برای منحرف کردن حواس شکارچیان کمک می‌کند.

۴. شیر آفریقایی

دم شیر آفریقایی (African lion) که به یک منگوله مویی متمایز ختم می‌شود، طولی بین ۶۰ تا ۱۰۰ سانتی‌متر دارد. شیر‌ها علاوه بر استفاده از دم برای حفظ تعادل در هنگام دویدن با سرعت بالا و تغییر مسیر‌های ناگهانی، از آن برای برقراری ارتباط با دیگر اعضای گله نیز استفاده می‌کنند. حرکات مختلف دم می‌تواند نشان‌دهنده حالات گوناگونی مانند پرخاشگری، بازیگوشی یا هشدار باشد.

۵. چینچیلای دم‌دراز

چینچیلا‌ها (Long-tailed chinchilla) جوندگان کوچکی با دم‌های بلند و پرپشت هستند که گاهی طول آن به ۷.۵ تا ۱۵ سانتی‌متر می‌رسد. این دم به آنها کمک می‌کند تا هنگام پریدن روی سطوح سنگی تعادل خود را حفظ کنند و از طریق حرکات سریع، هیجان یا خطر را به دیگر چینچیلا‌ها اطلاع دهند.

۶. بزمجه آبی آسیایی

این مارمولک بزرگ (Asian water monitor) دمی قدرتمند دارد که با طولی تا ۱.۵ متر می‌تواند از طول بدنش نیز بلندتر باشد. این دم یک ابزار چندمنظوره است، در شنا مانند یک سکان عمل می‌کند، به عنوان سلاحی برای دفاع در برابر شکارچیان به کار می‌رود و به حفظ پایداری حیوان در خشکی کمک می‌کند.

۷. تامارین شیری طلایی

این پستاندار کوچک بومی برزیل (Golden lion tamarin)، دمی به طول ۳۰ تا ۳۸ سانتی‌متر دارد که نقش حیاتی در حفظ تعادل آن هنگام جهش از شاخه‌ای به شاخه دیگر در جنگل‌های بارانی انبوه ایفا می‌کند.

۸. حشره چوبک جالوت

در میان حشرات، این گونه (Goliath stick insect) به دلیل زائده‌ای دم‌مانند که می‌تواند از کل بدنش بلندتر باشد، شناخته شده است. وظیفه اصلی این بخش از بدن، استتار است؛ به طوری که حشره با تقلید شکل شاخه‌های خشک، خود را از دید شکارچیان پنهان می‌کند.

۹. بیوه‌مرغ دم‌دراز 

این پرنده (Long-tailed widowbird) به خاطر دم خیره‌کننده جنس نر آن مشهور است که طول آن می‌تواند تا سه برابر طول بدن پرنده برسد. این دم بلند و پر زرق و برق، صرفاً برای نمایش جفت‌یابی و جلب توجه پرنده ماده به کار می‌رود و نمونه بارزی از انتخاب جنسی در تکامل است.

۱۰. بادبان‌ماهی

اگرچه این ماهی (Sailfish) بیشتر به خاطر سرعت فوق‌العاده‌اش شناخته می‌شود، اما باله دمی بسیار بزرگ آن نیز نقشی کلیدی در موفقیتش به عنوان یک شکارچی دارد. این دم به عنوان یک سکان قدرتمند عمل کرده و به ماهی اجازه می‌دهد تا در سرعت‌های بالا به سرعت تغییر جهت داده و طعمه خود را غافلگیر کند.

منبع: خبرآنلاین