مدل جدید همکاری ایران و آژانس اتمی؛ وارد مرحله حساس شدیم

گزارش‌های رسیده از وین حاکی از آن است که گفت‌و‌گو‌های ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وارد مرحله حساسی شده است. روزنامه فرهیختگان به نقل از منابع آگاه خبر داده که ایران و آژانس مذاکرات را در قالب مدلی جدید ادامه می‌دهند؛ مدلی که شامل تصمیم‌گیری درباره ملیت بازرسان و سطح بازرسی‌هاست.

این تحولات پس از مصوبه مجلس برای اخراج بازرسان و محدود کردن همکاری‌ها آغاز شد. رضا نجفی، نماینده ایران در آژانس، روز شنبه از برگزاری سومین دور مذاکرات خبر داد و گفت هدف این گفت‌و‌گو‌ها «تدوین شیوه‌نامه اجرای تعهدات پادمانی در وضعیت جدید متعاقب حملات» است.

عباس عراقچی نیز از نزدیک‌شدن به یک توافق خبر داده و ابراز امیدواری کرده است که «چهارچوب جدید همکاری با آژانس» به زودی نهایی شود. با این حال، لارنس نورمن، خبرنگار وال‌استریت ژورنال، فضای مذاکرات را «نه چندان مثبت» توصیف کرده و نوشته است: «در بهترین حالت، پیشرفت‌های جزئی حاصل شده است».

در حال حاضر، بحث اصلی درباره تعداد بازرسان، ملیت آنها و سطح دسترسی است. فرهیختگان گزارش داده که «آژانس خواهان بازگشت بازرسان بدون محدودیت و امکان بازدید از تمام سایت‌های هسته‌ای است، در حالی که ایران شروطی از جمله تعداد مشخص، سطح نظارت محدود و ملیت خاص برای بازرسان را روی میز گذاشته است».

این مذاکرات تنها بعد فنی ندارد؛ بلکه به‌طور مستقیم بر روند سیاسی و فشار‌های غرب اثر می‌گذارد. بنا به گزارش فرهیختگان، «شروع همکاری با آژانس یکی از شروط اروپا برای تعویق فعال‌سازی ماشه» است و در کنار آن، شروط دیگری مانند مذاکره مستقیم با آمریکا و گفت‌و‌گو درباره فعالیت‌های موشکی نیز مطرح شده است.

با وجود این، پرسش اساسی باقی است: آغاز دوباره همکاری با آژانس تا چه حد می‌تواند غرب را راضی و منافع ایران را تضمین کند؟ فرهیختگان نوشته: «بازگشت بازرسان به مناطق تخریب‌شده، طبیعتا زمینه درز اطلاعات تاسیسات هسته‌ای ایران را فراهم خواهد کرد و با توجه به سابقه درز اطلاعات به رژیم صهیونیستی، لازم است چهارچوب‌ها برای ادامه نظارت با در نظر گرفتن این سابقه روشن ادامه پیدا کند».

بر اساس گزارش این روزنامه اصولگرا، در حالی که مسیر مذاکرات برای رسیدن به یک مدالیته تازه همچنان باز است، پرسش‌ها و ابهام‌ها درباره توازن میان منافع و هزینه‌های همکاری، همچنان بی‌پاسخ مانده‌اند.