ریشه مشکلات اقتصاد ایران، داخلی است/ انرژی اولیه و روانی مکانیسم ماشه تخلیه شد

مرتضی افقه در گفت‌و‌گو با خبرنگار اقتصادی برنا، در مورد تاثیرات «اسنپ‌بک» (بازگشت تحریم‌های شورای امنیت) بر اقتصاد ایران، اظهار داشت: اعمال هر محدودیتی بر روابط تجاری ما با کشور‌های دیگر بر اقتصاد ایران تاثیر گذار است، البته اقتصاد ما از سال ۱۳۹۷ به بعد مشمول شدیدترین تحریم‌های آمریکا بوده که به صورت غیرقانونی و با فشار آمریکا به کشور‌های دیگر اعمال می‌شود.

واقع‌بینانه با مسئله مکانیسم ماشه برخورد شود

وی افزود: سه کشور اروپایی روند اجرای مکانیسم ماشه را از چند هفته قبل آغاز کردند که تا امروز فقط اثر روانی بر متغیر‌های اقتصادی داشته که انرژی این اثر روانی تخلیه شد، به‌طوری‌که ۲۰ درصد از افزایش نرخ ارزی که از ۸۰ هزار تومان تا حدود ۱۰۱ هزار تومان رسید، ناشی از فشار روانی مکانیسم ماشه بود.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه با مسئله مکانیسم ماشه باید واقع‌بینانه برخورد شود و تلاش کنیم مانع آن شویم، تاکید کرد: اگر تا یک ماه آینده اتفاق خاصی چه مثبت و چه منفی رخ ندهد، نرخ ارز و طلا افزایش دیگری نخواهد داشت و حداقل در قیمت‌های کنونی می‌ماند.

افقه با تاکید بر اینکه دیپلماسی کشور باید مانع اجرای اسنپ‌بک شود، گفت: اگر نتوانیم مانع آن شویم و وارد فاز عملیاتی شود، می‌تواند به‌مرور اثرات واقعی بر اقتصاد ایران داشته باشد. بنده با این گزاره که می‌گویند اثری بر اقتصاد ما ندارد، مخالف هستم؛ زیرا الان با برخی کشور‌ها با هدف دور زدن تحریم‌ها مراودات تجاری داریم و وقتی قطعنامه‌های شورای امنیت بخواهد اعمال شود، احتمالاً کشور‌هایی که با ایران تجارت دارند مقدار بیشتری احتیاط می‌کنند و ممکن است تجارت با مشکلاتی مواجه شود.

ساختار‌های اقتصاد ایران بیمار است

وی در مورد اینکه برای خنثی‌سازی اثر مکانیسم ماشه باید چه کرد؟ پاسخ داد: ساختار‌های معیوب در اقتصاد ایران باعث شده تا قدرت مانور ما کم شود. بااین‌حال امروز بخش قابل‌توجهی از بنگاه‌های کوچک و متوسط به‌خصوص در شهرک‌های صنعتی با ظرفیت ۵۰ درصد روند تولید را انجام می‌دهد که دلیل آن عمدتا به موانع ساختاری داخلی مانند بروکراسی‌های ناکارآمد و سوءمدیریت‌ها است و ربط کمتری به تحریم‌ها دارد.

این استاد اقتصاد دانشگاه ادامه داد: رونق تولید و افزایش ظرفیت تولیدی بنگاه‌های اقتصادی با بروکسی کنونی قابل انجام نیست و باید برای رفع مانع اقدام جدی انجام داد و تصمیمات فوری گرفته شود تا تولیدات بنگاه افزایش پیدا کند که افزایش اشتغال و جلوگیری از افزایش بیکاری را به همراه دارد. این یکی از راهکار‌ها برای مقابله با تحریم‌هاست.

برخی اقتصاد خوانده‌ها بر طبل افزایش قیمت‌ها می‌کوبند

افقه گفت: دولت همچنین باید بر خلاف نظر برخی اقتصاد خوانده‌ها که با چشم بسته، مرتب بر طبل افزایش قیمت‌ها می‌کوبند، در راستای کنترل رشد نرخ تورم اقدام و از سه یا چهار دهک پایین جامعه با سیاست‌هایی مانند کالابرگ حمایت کند.

وی تاکید کرد: سال‌هاست می‌گویم مشکل اصلی و اساسی اقتصاد ایران مربوط به ساختار‌های ناکارآمد داخلی است و عدم اصلاح این ساختار‌ها در دو دهه گذشته باعث شده در مقابل تحریم‌ها آسیب‌پذیر باشیم؛ این مسائل داخلی حتی مانع جذب سرمایه‌گذاری خارجی از جمله کشورهائی مثل روس‌یه و چین که رابطه نزدیکی با ایران دارند، شده است.

این کارشناس مسائل اقتصادی افزود: بنابراین اصل مشکلات ما داخلی است، ولی الان فرصت تحول اساسی را نداریم، زیرا اصلاح ساختار‌ها حداقل نیازمند عزم جدی است و چند سال زمان می‌برد، یعنی ساختار‌های معیوب یک شبه اصلاح نمی‌شود. اگر این ساختار معیوب در گذشته اصلاح می‌شد، امروز اقتصاد ایران تا حد زیادی در مقابل تحریم‌ها و شوک‌های دیگر مقاوم بود و آسیب‌پذیری کمتری داشت.