سینماتوگراف آدم تربیت می‌کند

این‌ جمله‌ها را امیرکبیرِ فیلم «ناصرالدین شاه آکتور سینما» در توصیف جایگاه و اهمیت سینما یا همان سینماتوگراف می‌گوید تا هم شاه را شیرفهم کند و هم جان ابراهیم‌خان عکاس‌باشی را که به جرم عکاسی از اندرونی قبلۀ عالم زیر تیغ است، نجات دهد.

میرزا ابراهیم‌خان عکاس‌باشی که از او به عنوان اولین فیلمبردار سینمای ایران یاد می‌شود، متولد مردادماه سال ۱۲۵۳ و فرزند میرزا احمد سمیع‌السلطنه – عکاس باشیِ دربار ناصرالدین شاه – بود. او اولین بار در روز ۲۷ مرداد سال ۱۲۷۹ خورشیدی همزمان با «جشن عید گل» پشت دوربین فیلمبرداری قرار گرفت. این اتفاق آنقدر در تاریخ سینمای ایران ماندگار است  که گویا قرار بوده این روز را به نام روز ملی سینما نامگذاری کنند، اما چنین تصمیمی عملی نشده و الان سال‌هاست که روز ۲۱ شهریور به نام سینما نامگذاری شده؛ سینمایی که یکی از نخستین روزهای  بروز و ظهورش در ایران در فیلم «ناصرالدین شاه آکتورسینما» به کارگردانی محسن مخملباف ثبت شده است.

این فیلم با زبانی طنز تاریخ سینمای ایران را که دیگر حدود یک قرن قدمت دارد، روایت می‌کند.

البته دربارۀ عمر این هنر در ایران اختلاف‌نظرهایی وجود دارد؛ عباس بهارلو – پژوهشگرو مورخ سینما – پیش‌ از این گفته بود: اگر مبنا را روز فیلمبرداری از «جشن روز عید گل» در نظر بگیریم، عمر سینما در ایران حدود ۱۲۰ سال (۱۲۷ سال در ۱۴۰۴) می‌شود و اگر ساخته شدن نخستین فیلم ظاهراً داستانی سینمای ایران، یعنی «آبی و رابی» (آوانس اوگانیانس، ۱۳۰۹) را مبنا قرار دهیم، عمرش به ۱۰۰سال هم نمی‌رسد.

و حالا این هنری که دست‌کم بیش از ۹۰ سال سن دارد، جایگاهی مهم و خاص دردنیا پیدا کرده و اگرچه هنوز در داخل کشور بهانه‌ای برای اخطار و توبیخ مدیران و حتی هنرمندان است، اما در سال‌های گذشته مهم‌ترین سفیر فرهنگی ایران در جهان سیاست‌زده بوده واین روزها بیش از هر مسئله‌ای، نیازمند نگاهی تازه با قوانینی جدید است تا این جایگاه ارزشمند زیرسایه مجوزها و سانسورها از دست نرود.  

منبع: ایسنا