تصاویر؛ شترمرغ سومالی؛ غول شاخ آفریقا و بزرگترین پرنده قاره سیاه با ۱۳۰ کیلو وزن که دو انگشت دارد و گردن و پاهایش آبی است

شترمرغ سومالی (Somali ostrich) یکی از جذاب‌ترین اعضای خانواده شترمرغ‌هاست که بومی شاخ آفریقا محسوب می‌شود. این پرنده به‌خاطر ظاهر خیره‌کننده و سازگاری‌های فوق‌العاده‌اش با محیط‌های خشک شناخته می‌شود و ویژگی‌ها و رفتار‌های منحصر‌به‌فرد آن، آن را از دیگر گونه‌های شترمرغ متمایز می‌کند. 

اگرچه شترمرغ سومالی شباهت‌هایی با شترمرغ معمولی دارد، اما خصوصیات خاص آن باعث شده یک گونه فوق‌العاده در اکوسیستم خود باشد. 

ویژگی‌های ظاهری و فیزیکی

شترمرغ سومالی بزرگ‌ترین پرنده بومی آفریقاست و مانند سایر شترمرغ‌ها قادر به پرواز نیست. نر‌ها عمدتاً سیاه با پر‌های سفید بال و دم هستند، در حالی که ماده‌ها رنگ قهوه‌ای‌تری دارند تا برای استتار مناسب باشند. یکی از ویژگی‌های متمایز شترمرغ سومالی گردن و پا‌های خاکستری – آبی آن است که آن را از سایر گونه‌های شترمرغ جدا می‌کند. 

پا‌های بلند و قدرتمند این پرنده به او اجازه می‌دهد با سرعتی تا ۷۰ کیلومتر بر ساعت بدود و یکی از سریع‌ترین حیوانات خشکی باشد. شترمرغ می‌تواند از پا‌های خود به‌عنوان سلاحی قدرتمند برای دفاع از خود استفاده کند. 

شترمرغ‌های بالغ سومالی وزنی بین ۹۰ تا ۱۳۰ کیلوگرم دارند و ارتفاعشان به ۲.۷ متر می‌رسد. چشم‌های بزرگ آنها برای تشخیص شکارچیان از فواصل دور سازگار شده و مژه‌های بلندشان از ورود شن و گرد و غبار جلوگیری می‌کند.

زیستگاه و پراکندگی

شترمرغ سومالی بومی شاخ آفریقاست و در کشور‌هایی مانند سومالی، اتیوپی، جیبوتی و شمال کنیا یافت می‌شود. برخلاف سایر شترمرغ‌ها که در ساوانا‌ها و مراتع باز آفریقای جنوب صحرایی زندگی می‌کنند، شترمرغ سومالی به محیط‌های خشک و نیمه‌خشک این منطقه سازگار شده است. 

این پرنده مناطق باز، بوته‌زار‌ها و حاشیه بیابان‌ها را ترجیح می‌دهد و به‌طور مداوم برای یافتن غذا و آب در حرکت است. رژیم غذایی آنها عمدتاً شامل دانه‌ها، بوته‌ها، علف‌ها و گاهی حشرات است. توانایی بقا در محیط‌های خشک و فقیر از منابع غذایی، آنها را برای اکوسیستم حیاتی می‌کند و در پراکندگی بذر‌ها و حفظ تعادل گیاهی نقش مهمی دارند.

رفتار و تولید مثل

شترمرغ‌های سومالی پرندگان اجتماعی هستند و معمولاً در گروه‌های کوچک یا هارم‌هایی متشکل از یک نر غالب و چند ماده زندگی می‌کنند. جفت‌گیری شامل نمایش‌های نمایشی است که نر گردن خاکستری – آبی خود را باد می‌کند، بال‌ها را باز می‌کند و حرکات ریتمیک انجام می‌دهد تا ماده‌ها را جذب کند.

ماده‌ها تخم‌ها را در لانه‌های مشترک می‌گذارند، و تخم‌های ماده غالب در مرکز لانه قرار می‌گیرند تا حفاظت بیشتری داشته باشند. جوجه‌ها پس از تولد قادر به راه رفتن و تغذیه خود هستند، اما چند ماه تحت محافظت والدین باقی می‌مانند.

شترمرغ‌های سومالی بسیار هشیار هستند و از بینایی عالی و سرعت بالای خود برای فرار از شکارچیان مانند شیرها، کفتار‌ها و پرندگان شکاری بزرگ استفاده می‌کنند. ساختار اجتماعی و رفتار‌های قلمروطلبانه آنها به حفظ امنیت هنگام تغذیه و تولید مثل کمک می‌کند. 

عجیب‌ترین ویژگی‌های شترمرغ سومالی

یکی از ویژگی‌های عجیب شترمرغ سومالی توانایی زنده ماندن بدون دسترسی مستقیم به آب برای مدت طولانی است، زیرا رطوبت مورد نیاز خود را از گیاهان مصرفی تأمین می‌کند. برخلاف بسیاری از پرندگان، این گونه تحمل بالایی نسبت به دما‌های بسیار بالا دارد و می‌تواند در شرایط بیابانی که اکثر حیوانات تاب نمی‌آورند، زندگی کند. 

ویژگی عجیب دیگر، صدا‌های خاص و عمیق آنهاست که با باد کردن کیسه بزرگ گلو تولید می‌شود. این صدا می‌تواند چندین کیلومتر در دشت‌ها منتقل شود و هم نقش هشدار قلمرو و هم جلب توجه ماده‌ها را دارد. ترکیب این صدا‌های عمیق با دویدن سریع پاها، شترمرغ سومالی را بسیار جذاب کرده است.

به گزارش راز بقا، شترمرغ‌های سومالی تفاوت‌های جنسی بارزی در رنگ و رفتار دارند. نر‌ها روشن‌تر و تهاجمی‌تر هستند، در حالی که ماده‌ها رنگ خاکستری و استتار بیشتری دارند و به راحتی با محیط بیابانی ادغام می‌شوند. این ویژگی‌ها همراه با گردن و پا‌های خاکستری – آبی، شترمرغ سومالی را به نمونه‌ای شگفت‌انگیز از سازگاری و بقا در محیط‌های سخت تبدیل کرده است.

منبع: راز بقا