کیفیت ، طرح های عمرانی شهری در این آزمایشگاه کنترل می شود

همشهری – محمد سرابی: مرکزی که حالا با عنوان معاونت ژئوتکینک و مقاومت مصالح سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران شناخته می‌شود، روزانه صدها آزمایش مختلف را در زمینه بتن، زیرسازی و روسازی راه، قیر، شیمی و رنگ، جوش، فولاد و ژئوسنتتیک‌ها به سرانجام می‌رساند تا مجموعه زیرساخت‌هایی که به دارایی‌های این شهر افزوده می‌شوند، کیفیت و ماندگاری قابل قبولی داشته باشد.

آزمایشگاه بزرگ عمرانی

سال ۱۳۷۷ البته زمان اصلی آغاز به کار معاونت ژئوتکنیک نیست چراکه سابقه فعالیت آن تحت عنوان آزمایشگاه مکانیک خاک حتی تا سال ۱۳۴۹ نیز قابل پیگیری است. واقعیت آن است که روند رو به رشد فعالیت‌های عمرانی در کلانشهر تهران همواره در توسعه فعالیت‌ها و تجهیزات این آزمایشگاه بزرگ، به عنوان متغیر اصلی عمل کرده است. تعداد آزمایشات مربوط به کنترل کیفی محصولات و عملیات عمرانی، تا پیش از سال ۱۴۰۰ همواره بین ۱۰ تا ۱۲هزار مورد بوده است. با آغاز دوره ششم مدیریت شهری در سال ۱۴۰۰، تعداد این آزمون‌ها به ۱۲ هزار و ۸۱۲ آزمایش رسید و در سال ۱۴۰۳ رکورد بی‌سابقه ۳۳ هزار و ۸۰۰ آزمایش ثبت شد. دلیل؟ رشد فعالیت‌های عمرانی در دوره اخیر مدیریت شهری که بیشترین نمود را در خدمات فنی و عمرانی مناطق شهرداری و اجرای کلان‌پروژه‌های عمرانی به خصوص تکمیل تقاطعات غیرهمسطح داشته است. در کنار تمام این گزاره‌ها، بد نیست این نکته را نیز بدانیم که در همین دوره مجموعه‌ای از تجهیزات نوین آزمایشگاهی به ارزش ۲۰۰۰ میلیارد ریال خریداری و به دارایی‌های فنی معاونت ژئوتکنیک افزوده شده است.

انجام ۲۹۰ سنجه مختلف

مجموعه آزمایشگاه‌های معاونت ژئوتکنیک و مقاومت مصالح آنچنان وسیع است که بازدید از همه فعالیت‌های آن ساعت‌ها طول می‌کشد. سنجش هر نوع از مصالح عمرانی در این آزمایشگاه، بخش جداگانه‌ای دارد.

در آزمایشگاه مکانیک خاک، نمونه‌هایی از گمانه‌های اکتشافی دیده می‌شود. اینجا مشخصات فیزیکی نمونه‌ها نظیر دانه‌بندی، هیدرومتری و تعیین درصد رطوبت سنجیده می‌شود تا خیال مجریان پروژه‌های عمرانی از میزان باربری بستر خاک آسوده شود. چنانچه در آزمایشگاه قیر نیز کیفیت و مشخصات ۳ نوع قیر برای استفاده در زیرسازی، درزگیری و ساخت آسفالت مشخص می‌شود. برای بتن، جوش و فولاد یا حتی آب به کار رفته در پروژه‌های بتنی، در اینجا تجهیزات و آزمون‌هایی ویژه کنترل کیفی تعریف شده است. به عبارت بهتر در این سالن‌های تو در تو، ۲۹۰ نوع مصالح یا فعالیت مختلف عمرانی قابل سنجش است. ناگفته نماند ثبت درخواست برای نمونه‌برداری و آزمایش و ارائه نتایج از طریق سامانه جامع یکپارچه آزمایشگاهی و با استفاده از کد رهگیری انجام ‌می‌شود تا به این ترتیب، شفافیت و سلامت فرآیندهای آزمایشگاهی تضمین شود.

تلاش برای پیوستن به آزمایشگاه‌های معتبر بین‌المللی

تاکنون تعداد معدودی از آزمایشگاه‌های مقاومت مصالح کشور، موفق به دریافت گواهینامه ایزو ۱۷۰۲۵ شده‌اند؛ استانداردی که به دنبال ایجاد یک چارچوب کیفی برای آزمایشگاه‌ها است تا بتوانند نتایج دقیق، معتبر و قابل اعتماد ارائه دهند. نکته جالب توجه آنکه معاونت ژئوتکنیک و مقاومت مصالحِ سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران نیز ضمن انجام ممیزی، به تازگی در مسیر دریافت این استاندارد قرار گرفته است. در جریان این ممیزی، افراد، تجهیزات، شرایط محیطی و الزامات هر یک از آزمون‌ها به دقت مورد بررسی قرار گرفت و میزان انطباق حدود ۱۸۰ آزمون مختلف آزمایشگاهی با استانداردهای ملی و بین‌المللی کنترل شد.

کسب این گواهینامه امکان گسترش بازار کار معاونت ژئوتکنیک و مقاومت مصالح به دیگر شهرداری‌های کشور را فراهم ساخته و از این رو به نظر می‌رسد به زودی فصل جدیدی از دوران فعالیت‌های این معاونت آغاز خواهد شد.

به رکورد ۱۰۰هزار آزمایش رسیدیم

محمدصادق خیرخواه،مدیرعامل سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران:

ما ضامن کیفیت اقدامات و محصولات عمرانی هستیم. در اینجا بیشترین انرژی، صرف کنترل کیفیت می‌شود اما این کیفیت باید برای آینده نیز تضمین شود. متولی ساخت، پروژه را به اجرا رسانده و تحویل می‌دهد اما ما در سازمان مشاور فنی و مهندسی شهرداری تهران در تمام سال‌های بهره‌برداری از پروژه همچنان در قبال آن مسئولیم و از آن مراقبت می‌کنیم. از این منظر، تمام محصولات عمرانی از بوته آزمایش می‌گذرد تا کیفیت آن در صورت اخذ تائیدات مربوطه، تضمین شود.

اخیرا شاهد ثبت ۱۰۰هزارمین سفارش کنترل کیفی در معاونت ژئوتکنیک و مقاومت مصالح بودیم؛ ۱۰۰ هزارمین سفارش ثبت شده از زمان آغاز دوره ششم مدیریت شهری پایتخت. دلیل افزایش کار آزمایشگاه مقاومت مصالح، افزایش پروژه‌های عمرانی در این دوره مدیریتی و همینطور تلاش برای تکمیل و به اتمام رساندن پروژه‌های باقی‌مانده از دوره‌های پیشین است. مثلا پروژه احداث ادامه غربی بزرگراه یادگار امام(ره) به‌دلیل برخورد با معارض متوقف شده بود که در این دوره طی مذاکراتی با ارتش دوباره به جریان افتاد. اکنون کیفیت مصالح به‌کار رفته در این پروژه و همینطور سازه‌های در حال احداث آن زیر نظر معاونت ژئوتکنیک است.

افزایش دارایی‌های شهر

آرش گوهری

معاون ژئوتکنیک و مقاومت مصالح سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران

بزرگ‌ترین بانک اطلاعاتی ژئوتکنیک شهر تهران متعلق به این معاونت است که اطلاعات نمونه‌های برداشت شده از هزاران نقطه را جمع‌آوری و تجمیع کرده است. پس از آزمایشگاه وزارت راه، شهرداری تهران بهترین دستگاه‌های ابزار دقیق را در اختیار دارد و شورای اسلامی شهر تهران هم تامین دستگاه‌های مورد نیاز و ضرورت نظارت این معاونت بر پروژه‌های شهری را تصویب کرده است. کنترل کیفیت در نهایت سرمایه شهر را افزایش می‌دهد. وقتی یک قطعه یا یک سازه به جای ۵ سال ۴۰ سال عمر کند، باعث صرفه‌جویی در هزینه‌های شهر می‌شود. از طرف دیگر اگر یک پل در نتیجه عدم رعایت استانداردها و اصول کیفی فروبریزد خسارات جبران‌ناپذیری را به شهر و شهروندان تحمیل می‌کند.