پشت پرده موج جدید مهاجرت کارگران ایرانی به ژاپن

او که خود بنیانگذار خانه کارگر است، می‌گوید وقتی حداقل دستمزد روزانه کارگر ایرانی به زحمت به پنج دلار می‌رسد و خط فقر مدام بالاتر می‌رود، نمی‌توان از کارگری که «صبح تا شام جان می‌کند» انتظار وفاداری صرف به وطن داشت.

کمالی در گفت‌وگو با اقتصادنیوز تأکید می‌کند که این روند الزاماً منفی نیست زیرا…

مشروح گفتگوی با حسین کمالی، دبیرکل حزب اسلامی کار و  وزیر پیشین کار را بخوانید.

****

*آقای کمالی! در سال‌های اخیر مهاجرت نیروی کار ایرانی فقط محدود به پزشکان و دیگر متخصصان حوزه های مختلف نبوده؛ کارگران خدماتی هم به موج مهاجرت پیوسته‌اند. با توجه به تجربه شما، مهم‌ترین دغدغه یا نیاز این گروه چیست که آنها را وادار به مهاجرت کرده است؟

مهاجرت چه برای نیروی متخصص باشد چه کارگر ساده، یک وجه مشترک وجود دارد: نگاه به زندگی بهتر. مردم می‌خواهند درآمد مناسب‌تری داشته باشند تا بتوانند حداقل‌های یک زندگی آبرومند را فراهم کنند. دستمزدها در کشور ما نسبت به بسیاری از کشورهای حتی هم‌تراز هم پایین است.

دستمزد روزانه کارگر ایرانی 5 دلار است

کارگری که از صبح زود تا شام کار می‌کند، بعید است بتواند هزینه‌های زندگی را تأمین کند. وقتی حداقل مزد را حدود ۱۵ میلیون تومان در نظر بگیریم، یعنی کارگر ما روزانه حدود پنج دلار دستمزد می‌گیرد؛ این در سطح بین‌المللی بسیار ناچیز است. در کارهای سخت هم پرداخت‌ها در کشورهای دیگر بسیار بالاتر است. بنابراین تحمل غربت و سختی برای بسیاری از کارگران ما در برابر این اختلاف درآمدی، پذیرفتنی می‌شود.

حقوق کارگر ساده ژاپنی 200 میلیون تومان است حقوق کارگر ایرانی 15 میلیون!

*آمار و فکتی از فاصله دستمزد کارگر ایرانی با دیگر کشورها دارید؟

از گذشته ایرانی‌ها برای کار به کشورهای خلیج فارس، ژاپن، اروپا، آمریکا و کره می‌رفتند. خیلی از آن‌ها متخصص نبودند؛ صرفاً برای دستمزد بیشتر مهاجرت می‌کردند. مثلاً در حال حاضر در ژاپن به یک کارگر ساده ماهانه حدود ۲۰۰۰ دلار می‌دهند که به پول امروز حدود ۲۰۰ میلیون تومان است؛ فاصله‌ای عظیم با ۱۵ میلیون تومان دستمزد داخلی یک کارگر در ایران. حقوق کارگر ژاپنی 200 میلیون تومان، کارگر ایرانی 15 میلیون تومان.

عامل اصلی مهاجرت طبقه متوسط اقتصادی است

*آقای کمالی! عوامل سیاسی یا فرهنگی هم انگیزه مهاجرت است یا صرفاً اقتصاد؟

برای گروه متوسط جامعه در وهله اول عامل اصلی مهاجرت اقتصاد است. شاید آزادی یا سبک زندگی جذاب باشد، اما قبل از هر چیز معیشت مطرح است. حتی در تهران خانواده‌های دو شغله با یک یا دو فرزند نمی‌توانند زندگی را به‌راحتی اداره کنند.

کارگران ترکیه در خارج کار می کنند اما درآمد را به کشور خود منتقل می کنند

*با این شرایط، چه پیشنهاد عملی برای دولت دارید تا خروج نیروی کار کاهش یابد یا مدیریت شود؟

نخست این‌که بدانیم مهاجرت الزاماً منفی نیست. از قدیم کشورهای توسعه‌یافته افراد متخصص خود را به خارج می‌فرستادند و از این مسیر شغل و سرمایه ایجاد می‌کردند. بسیاری از کشورها پایه‌های توسعه اجتماعی خود را با همین نیروهای مهاجر ساختند. به طور نمونه ترکیه را ببینید که کارگرانش در خارج کار می‌کنند ولی همچنان درآمد را به کشور خود منتقل می‌کنند.

بنابراین باید با کارگرانی که برای زندگی بهتر می‌روند رفتار مناسبی داشته باشیم تا همچنان به وطن خود وفادار بمانند و درآمدشان را به کشور بیاورند. اما تا وقتی که کشور خودش به این نیروها نیاز دارد، باید شرایطی فراهم کند که هزینه‌های زندگی و حداقل دستمزد واقعاً پاسخگوی معیشت باشد