سوختگی درجه سه چیست و چگونه درمان می‌شود؟

به گزارش همشهری آنلاین، آسیب‌های پوستی می‌توانند شدت‌های متفاوتی داشته باشند، اما سوختگی درجه سه یکی از عمیق‌ترین و جدی‌ترین انواع آنهاست. بسیاری از افراد هنگام تماس طولانی‌مدت با شعله، مایعات داغ یا برق، ممکن است با چنین آسیبی روبه‌رو شوند و ندانند چگونه باید اقدام کنند. شناخت نشانه‌ها و روش‌های درمان سوختگی درجه سه اهمیت زیادی دارد، زیرا تأخیر در مراقبت می‌تواند پیامدهای خطرناکی به‌دنبال داشته باشد. این نوع سوختگی نه‌تنها لایه‌های سطحی، بلکه بافت‌های عمقی پوست را هم درگیر می‌کند و نیازمند درمان فوری توسط تیم پزشکی است.

تعریف و شناخت سوختگی درجه سه

سوختگی درجه سه به آسیبی گفته می‌شود که همه لایه‌های پوست، از اپیدرم تا درم و حتی بافت‌های زیرین مانند چربی یا عضله را تخریب می‌کند. در این وضعیت، پوست اغلب سفید، قهوه‌ای تیره یا حتی سیاه به‌نظر می‌رسد و گاهی حس درد در محل کاهش می‌یابد، چون پایانه‌های عصبی آسیب می‌بینند. آگاهی از شدت این سوختگی به شما کمک می‌کند سریع‌تر تصمیم بگیرید و مانع از گسترش آسیب شوید.

بیشتر بخوانید: آشنایی با بهترین مکمل‌ها برای درمان سوختگی

علائم و نشانه‌ها

سوختگی درجه سه ویژگی‌های خاصی دارد که آن را از سوختگی‌های سطحی‌تر متمایز می‌کند:

• تغییر رنگ پوست: ممکن است پوست سفید، خاکستری یا قهوه‌ای شود و در موارد شدید ظاهری سوخته و خشک پیدا کند.
• کاهش حس درد: برخلاف سوختگی‌های خفیف، احساس درد در مرکز ضایعه کمتر است، اما اطراف آن می‌تواند دردناک باشد.
• تاول‌های ضخیم یا خشک: گاهی سطح زخم سفت و چرمی‌شکل می‌شود.
• آسیب عمیق بافتی: احتمال درگیری ماهیچه، تاندون یا حتی استخوان وجود دارد.

در صورت مشاهده این علائم، باید آسیب را جدی بگیرید و بلافاصله به دنبال مراقبت تخصصی بروید.

بیشتر بخوانید: درمان خانگی برای سوختگی دست با روغن داغ

دلایل بروز و عوامل خطر

این نوع سوختگی معمولاً به‌دلیل تماس طولانی‌مدت با منبع حرارتی یا شیمیایی ایجاد می‌شود. رایج‌ترین عوامل عبارت‌اند از:

• تماس با شعله مستقیم یا آتش‌سوزی
• ریختن آب یا روغن بسیار داغ روی پوست
• برق‌گرفتگی و سوختگی الکتریکی
• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خورنده
• تماس طولانی‌مدت با سطوح داغ یا بخار

افرادی که در محیط‌های صنعتی، آشپزخانه‌های بزرگ یا کارگاه‌های جوشکاری فعالیت می‌کنند، بیشتر در معرض این خطر قرار دارند.

روش‌های درمان سوختگی درجه سه

درمان سوختگی‌ درجه سه یا سوختگی‌های عمیق به مهارت پزشک و مراقبت مستمر نیاز دارد. هیچ‌گاه نباید چنین آسیبی را در خانه به‌طور کامل درمان کرد، اما اقدامات زیر بخشی از روند درمان است:

• اقدامات فوری: لباس‌های سوخته را بااحتیاط از ناحیه جدا کنید، بدون اینکه به پوست چسبیده را بکشید. ناحیه آسیب‌دیده را با آب خنک (نه یخ) به‌آرامی خنک کنید و بلافاصله به مراکز درمانی مراجعه کنید.
• مراقبت بیمارستانی: تیم پزشکی ممکن است از پانسمان‌های استریل، آنتی‌بیوتیک موضعی و مایعات وریدی برای جلوگیری از عفونت و حفظ حجم مایعات بدن استفاده کند.
• جراحی و پیوند پوست: در سوختگی‌های وسیع، جراحان ممکن است بافت‌های آسیب‌دیده را بردارند و از پیوند پوست برای بازسازی ناحیه کمک بگیرند.
• فیزیوتراپی و توان‌بخشی: پس از ترمیم زخم، حرکات اصلاحی و تمرین‌های کششی برای جلوگیری از خشکی مفاصل و بهبود عملکرد اندام توصیه می‌شود.

بیشتر بخوانید: ۱۳ راهکار موثر برای از بین بردن سوختگی قابلمه و تابه

نکات مراقبتی و اقدامات روزانه

در کنار درمان تخصصی، مراقبت درست نقش مهمی در بهبود و جلوگیری از عفونت دارد:

• زخم را تمیز و خشک نگه دارید و پانسمان را طبق دستور پزشک تعویض کنید.
• از قرار دادن ناحیه آسیب‌دیده در معرض نور مستقیم خورشید خودداری کنید.
• رژیم غذایی سرشار از پروتئین، ویتامین C و روی انتخاب کنید تا ترمیم بافت‌ها سریع‌تر شود.
• مایعات کافی بنوشید و بدن را هیدراته نگه دارید.
• از خاراندن یا کندن پوست ترمیم‌شده پرهیز کنید.

بیشتر بخوانید: ۶ ترفند ساده برای درمان سوختگی سطحی در خانه

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

هر سوختگی که به نظر شما عمیق می‌رسد یا ناحیه وسیعی از بدن را دربر می‌گیرد، نیاز به ارزیابی فوری پزشک دارد. در این شرایط مراجعه سریع ضروری است:

• وجود لکه‌های سفید یا سیاه در مرکز زخم
• از دست دادن حس در ناحیه آسیب‌دیده
• بروز ترشحات بدبو یا علائم عفونت
• ایجاد تب یا لرز پس از سوختگی
• درگیری صورت، دست‌ها، پاها یا اندام تناسلی

تأخیر در مراجعه می‌تواند خطر اسکار، عفونت یا حتی تهدید جان را افزایش دهد.

گام آخر برای ترمیم بهتر

سوختگی درجه سه آسیب جدی و پیچیده‌ای است که نیاز به رسیدگی فوری و مراقبت طولانی‌مدت دارد. شناخت نشانه‌ها و اقدام سریع می‌تواند شانس ترمیم موفق و جلوگیری از عوارضی مانند عفونت یا محدودیت حرکتی را بالا ببرد. اگر شما یا اطرافیانتان با چنین سوختگی روبه‌رو شدید، تماس سریع با مراکز درمانی و پیگیری منظم بهترین راه برای حفظ سلامت پوست و عملکرد اندام است.