تصاویر؛ همه چیز درباره جنگنده سوخو 57 روسی

فرادید| سوخو 57، که با نام‌های PAK FA (T-50)  شناخته می‌شود، یک جنگنده چندمنظوره نسل پنجم  است که توسط دفتر طراحی سوخو در روسیه طراحی و ساخته شد. این هواپیما برای نقش‌های برتری هوایی، حمله زمینی، و عملیات شناسایی با قابلیت‌های پنهان‌کاری، سوپرمانورپذیری  و تسلیحات پیشرفته (مانند موشک‌های R-77 و Kh-69) توسعه یافت.

به گزارش فرادید، سوخو 57 با طراحی دو موتوره، بال ثابت، و ویژگی‌های نسل پنجم مانند رادار AESA و حسگرهای IRST، اولین جنگنده پنهان‌کار روسیه است که برای رقابت با F-22 Raptor و F-35 Lightning II طراحی شد. نسخه Su-57M (ارتقای موتور و avionics) از ۲۰۲۴ در حال توسعه است. تا سپتامبر ۲۰۲۵، حدود ۳۲ فروند (۱۲ پروتوتایپ و ۲۰ تولیدی) ساخته شده و ۱۲ فروند در خدمت نیروی هوافضای روسیه (VKS) هستند. اولین پرواز Su-57 (T-50) در ۲۹ ژانویه ۲۰۱۰ انجام شد و نسخه تولیدی در ۲۰۱۹ وارد خدمت شد. Su-57 در عملیات‌های سوریه (۲۰۱۸) و اوکراین (۲۰۲۲-۲۰۲۵) به طور محدود استفاده شد و نقش کلیدی در استراتژی بازدارندگی روسیه ایفا می‌کند.

تاریخچه ساخت سوخو 57

پروژه Su-57 تحت برنامه PAK FA، در اوایل دهه ۲۰۰۰ آغاز شد تا پاسخ روسیه به جنگنده‌های نسل پنجم غربی (F-22 و F-35) باشد. توسعه در ۲۰۰۲ با بودجه اولیه ۱.۵ میلیارد دلار (معادل حدود ۲.۵ میلیارد دلار ۲۰۲۵) شروع شد و سوخوی با همکاری KnAAPO (کارخانه نووسیبیرسک) و TsAGI طراحی را پیش برد. پروتوتایپ T-50 در ۲۰۱۰ پرواز کرد، اما مشکلات فنی (مانند موتور AL-41F1 و پوشش پنهان‌کار) و بودجه محدود، تولید را تا ۲۰۱۹ به تأخیر انداخت.در ۲۰۱۸، Su-57 در سوریه برای تست رزمی (۲ فروند، مأموریت‌های شناسایی) استفاده شد. در ۲۰۱۹، قرارداد تولید ۷۶ فروند تا ۲۰۲۸ امضا شد.

تا سپتامبر ۲۰۲۵، ۲۰ فروند تولیدی تحویل شده و Su-57M (با موتور Saturn AL-51F1 و avionics ارتقایافته) در حال تست است (اولین پرواز ۲۰۲۴). در جنگ اوکراین (۲۰۲۲-۲۰۲۵)، Su-57 برای شلیک موشک‌های کروز (Kh-69) و شناسایی از فاصله امن (۵۰۰+ کیلومتر) استفاده شد، اما تلفات ۱-۲ فروند گزارش شده است. صادرات به الجزایر (۱۲ فروند، ۲۰۲۳) و مذاکرات با هند (لغو FGFA در ۲۰۱۸) و ترکیه ادامه دارد. Su-57 با نمایش در MAKS ۲۰۲۳ (مسکو) و گشت‌زنی در قطب شمال (۲۰۲۴)، تأثیر روانی بر غرب دارد.

سیستم (سیستم فنی و مهندسی)

Sukhoi Su-57 یک مونوپلان دو موتوره با بال ثابت و طراحی پنهان‌کار (RCS حدود ۰.۱ متر مربع) است. طول آن حدود ۲۰.۱ متر، عرض بال ۱۴.۱ متر، ارتفاع ۴.۶ متر، و وزن خالی حدود ۱۹,۰۰۰ کیلوگرم (حداکثر takeoff حدود ۳۵,۵۰۰ کیلوگرم) است. بدنه از کامپوزیت‌های فیبر کربن (۲۵%) و تیتانیوم با پوشش رادارگریز (RAM) ساخته شده و چرخ‌های فرود جمع‌شونده (هیدرولیک) با ۴ چرخ اصلی و اسکید بینی است. طراحی با دم V شکل (twin canted tails) و بردار رانش سه‌بعدی (3D thrust vectoring) برای سوپرمانورپذیری است.

موتور و پیشرانه:

Su-57: دو موتور Saturn AL-41F1 (توربوفن، afterburning) با ۱۴,۵۰۰ کیلوگرم رانش (۱۰۷ کیلووات) هر کدام (با پس‌سوز).

Su-57M: دو موتور Saturn AL-51F1 (از ۲۰۲۴) با ۱۶,۵۰۰ کیلوگرم رانش و مصرف سوخت ۲۰% بهینه‌تر. مخزن سوخت (حدود ۱۰,۳۰۰ لیتر) برد را به ۳,۵۰۰ کیلومتر (شعاع عملیاتی ۱,۵۰۰ کیلومتر) می‌رساند. سوخت‌گیری هوایی (probe-and-drogue) برد را به ۵,۵۰۰+ کیلومتر افزایش می‌دهد.

طراحی و آیرودینامیک: طراحی با بال دلتا و ضریب درگ ۰.۳۴ سرعت Mach 2 و سوپرمانورپذیری (G-limit +9/-3) را فراهم می‌کند. تسلیحات در خلیج‌های داخلی (۴ محفظه، ۴,۵۰۰ کیلوگرم) و نقاط خارجی (۸ نقطه، ۳,۵۰۰ کیلوگرم) شامل:

• موشک‌ها: ۴-۶ موشک R-77 (هوا به هوا، برد ۱۹۰ کیلومتر)، Kh-38 (هوا به زمین، برد ۴۰ کیلومتر)، Kh-69 (کروز، برد ۳۰۰ کیلومتر)، یا Kh-47M2 Kinzhal (هیپرسونیک، برد ۲,۰۰۰ کیلومتر، تست ۲۰۲۳).
• بمب‌ها: تا ۸,۰۰۰ کیلوگرم (KAB-500 هدایت‌شونده، FAB-250).
• مسلسل‌ها: ۱ توپ GSh-30-1 30mm (۱۵۰ فشنگ) در ریشه بال. کابین برای ۱ نفر (خلبان) با زره سبک (۲۰۰ کیلوگرم) و شیشه مقاوم در برابر لیزر است. ابزارها شامل رادار N036 Byelka (AESA، برد ۴۰۰ کیلومتر)، حسگر IRST 101KS Atoll، نمایشگرهای HUD/MFD، و ECM (Himalaya). سیستم‌های GLONASS/INS و SATCOM استفاده می‌شوند.

ایمنی و دوام: Su-57 با پوشش رادارگریز و ECM، دوام بالایی دارد. مخازن سوخت خود-مهرشونده و سیستم‌های پشتیبان، بقا را افزایش می‌دهند، اما RCS بالاتر از F-22 (۰.۰۱ متر مربع) آسیب‌پذیری را بیشتر می‌کند.

عملکرد سوخو 57

Sukhoi Su-57 عملکردی برجسته برای جنگنده‌های نسل پنجم دارد:

• سرعت: حداکثر ۲,۴۴۰ کیلومتر در ساعت (Mach 2) در ارتفاع ۱۲,۰۰۰ متر.
• برد: حدود ۳,۵۰۰ کیلومتر (شعاع عملیاتی ۱,۵۰۰ کیلومتر)؛ ۵,۵۰۰+ کیلومتر با سوخت‌گیری هوایی.
• سقف پرواز: حدود ۲۰,۰۰۰ متر (۶۵,۶۱۷ فوت).
• نرخ صعود: حدود ۳۳۰ متر بر ثانیه (۶۵,۰۰۰ فوت در دقیقه).
• takeoff/landing run: حدود ۳۵۰-۵۰۰ متر.

Su-57 در برتری هوایی (با R-77) و حمله زمینی (با Kh-69) مؤثر است. موشک Kinzhal با سرعت Mach 10 دقت و نفوذ بالایی دارد. در مقایسه با F-22 Raptor (Mach 2.25، برد ۳,۰۰۰ کیلومتر)، Su-57 برد بیشتر اما پنهان‌کاری کمتری دارد. در سوریه (۲۰۱۸)، Su-57 دو سورتی پرواز آزمایشی انجام داد و در اوکراین (۲۰۲۲-۲۰۲۵)، حدود ۵۰ سورتی پرواز (عمدتاً شناسایی و شلیک کروز) با تلفات ۱-۲ فروند ثبت کرد.

سوپرمانورپذیری (با 3D thrust vectoring) در تست‌های MAKS ۲۰۲۳ نمایش داده شد.Su-57 با تولید محدود (۳۲ فروند تا ۲۰۲۵)، ستون اصلی VKS است و Su-57M آن را مدرن‌تر می‌کند. نمونه‌های آزمایشی در موزه مونینو و نمایشگاه MAKS حفظ شده‌اند، که جایگاه Su-57 را به عنوان اولین جنگنده نسل پنجم روسیه تثبیت کرده است.