کرمانشاه؛ از تاریخ کهن تا طبیعت چشم‌نواز

این استان با داشتن حدود ۴۲۰۰ اثر تاریخی که تاکنون حدود دو هزار اثر آن به ثبت ملی رسیده، سومین استان غنی ایران از نظر تاریخی محسوب می‌شود و از نظر پیشینه تاریخی نیز با محوطه باستانی پیش از تاریخ خود با حدود یک میلیون سال قدمت – محوطه پارینه سنگی موسوم به سنگ معدن- یکی از کهن‌ترین مناطق ایران است. 

در استان کرمانشاه حدود ۷۰۰ محوطه و غار تاریخی مربوط به دوره پارینه سنگی وجود دارد که بیشترین محوطه‌های باستانی مربوط به این دوره در کشور است و آن را به بهشتی برای کاوش‌های باستان شناسی مربوط به دوره پارینه سنگی تبدیل کرده است. 

از جمله محوطه‌های مهم دوره پارینه سنگی در کرمانشاه می‌توان به محوطه باوه یوان اشاره کرد که طی سالهای گذشته کشف یک دندان شیری کودک نئاندرتال در آن در دنیای باستان شناسی خبرساز شد. بعلاوه در سالهای گذشته ردپاهای دیگری از دوران پارینه سنگی در غارهای دو اشکفت، گلیم گوش، کناخرس، شکارچیان، وزمه و بیستون کرمانشاه نیز توسط باستان شناسان بدست آمده است. 

یکی دیگر از ظرفیت‌های تاریخی کرمانشاه، وجود محوطه باستانی گنج دره در شهرستان هرسین است، جایی با قدمت حدود ۱۰ هزار سال که باستان شناسان در آن قدیمی‌ترین مدارک اهلی کردن بُز را توانستند پیدا کنند. گودین تپه، کرتویج، تپه سراب و تپه آسیاب کرمانشاه نیز دیگر محوطه‌های باستانی کرمانشاه هستند که هرکدام رازهای بسیاری را از دنیای باستان در خود نهفته دارند. 

هر چند وقتی نامی از کتیبه‌ها و نقش برجسته‌های باستانی به میان می‌آید، بسیاری از گردشگران در کشورمان به یاد کتیبه بیستون می‌افتند، اما باید گفت در کرمانشاه کتیبه باستانی کمتر شناخته شده دیگری نیز وجود دارد که حدود ۲۳۰۰ سال قبل از کتیبه بیستون ساخته شده و بنظر می‌رسد الگویی برای ساخت کتیبه بیستون بوده است. این کتیبه «آنو بانی‌نی» نام دارد و متعلق به پادشاهی به همین نام از دوره لولوبیان است. 

 اما کتیبه بیستون که شهرتی جهانی دارد، شاخص‌ترین اثر برجای مانده از دوره هخامنشیان در کرمانشاه است که به ثبت جهانی هم رسیده است. این کتیبه ۲۵۰۰ ساله بزرگترین سنگ نوشته جهان و یکی از مهمترین سندهای تاریخ بشریت است که به رمزگشایی خط میخی بسیار کمک کرد. در اطراف این کتیبه باستانی حدود ۱۷ اثر تاریخی شاخص که عمدتا به ثبت ملی نیز رسیده‌اند، قرار دارد. 

یکی دیگر از آثار تاریخی کرمانشاه که آن را قلب تپنده گردشگری این شهر می‌دانند، تاق بستان است. اثری منحصربفرد که آخرین شاهکار هنری ساسانیان به شمار می‌رود. این بنای زیبا با دو تاق کوچک و بزرگ در مقابل سرابی پرآب با درختانی کهنسال قرار گرفته و آنگونه که از تصاویر نقش برجسته مشخص است، گویا این محل منطقه‌ای برای تفرج شاهان این امپراطوری بوده است. 

معبد آناهیتا، دومین بنای بزرگ سنگی کشور پس از تخت جمشید و بنایی پر رمز و راز که هنوز مشخص نیست دقیقا مربوط به دوره اشکانی یا ساسانی است و یا دقیقا چه کاربردی داشته، یکی دیگر از بناهای تاریخی معروف در کرمانشاه است که گردشگران بسیاری آن را می‌شناسند. هر چند در حال حاضر تنها ستون‌هایی ایستاده و شکسته در محوطه این بنا دیده می‌شود، اما بنا به گفته باستان شناسان در گذشته بنایی عظیم و بسیار زیبا بوده که احتمالا به عنوان محلی برای پرستش الهه آبها از آن استفاده می‌شده است. 

تکیه معاون المک با معماری و کاشی‌های هفت رنگ بی نظیر آن یکی دیگر از معروف‌ترین بناهای تاریخی در کرمانشاه است که هر ساله گردشگران زیادی از آن بازدید می‌کنند. این بنای تاریخی به همراه تکیه بیگلربیگی با آئینه کاری‌های بی نظیر خود دو بنای تاریخی دوره قاجاریه در کرمانشاه هستند. 

گوردخمه‌های سه گانه اسحاق وند، دکان داوود، دربند صحنه، روانسر، سان رستم، سرخ ده، دیره، برناج و بردعاشقان از دوره‌های ماد و هخامنشیان، نقش برجسته گودرز، گورستان پارتی، کتیبه ایدین سین در ثلاث باباجانی، قلعه یزگردسوم در دالاهو، آتشکده‌های شیان، پلنگرد، میل میلگه، حسن زوردار، زیچ منیژه و زیج انزل، پل‌های تاریخی خسرو و بیستون، طاق گرا، عمارت بان قلعه، تخت شیرین، دیوار گوری، فرهاد تراش، قلعه مریم، قلعه هرسین، چهارقاپی، عمارت خسرو، کانال آبرسانی ساسانی، مقابر ابودجانه، مساجد تاریخی همچون عبدالله بن عمر، آرامگاه ویس قرنی، کاروانسرای بیستون، بازار سنتی کرمانشاه با ۱۸ راسته بازار و … بخشی دیگر از تاریخ کهن این استان را شامل می‌شوند. 

جاذبه‌های کرمانشاه تنها منحصر به آثار تاریخی آن نیست، بلکه این استان از نظر طبیعی با جاذبه‌های پر شمار خود بهشتی در غرب ایران محسوب می‌شود. کوه‌های سربه فلک کشیده، رودخانه‌های پرآب، سراب‌های جوشان، دره‌های عمیق، جنگل‌های انبوه، دشت‌های وسیع و غارهای عمیق و ناشناخته جاذبه‌های این استان را برای گردشگرانی که به طبیعت علاقمند هستند دوچندان کرده است. 

یکی از زیباترین جاذبه‌های طبیعی این استان، منظر فرهنگی و طبیعی اورامانات است که به ثبت جهانی نیز رسیده است. اورامانات منطقه‌ای رویایی با طبیعتی بکر است که مردمانی میهمان نواز با فرهنگی غنی و آداب و رسومی کهن دارد. 

این منطقه از کشورمان که هرساله گردشگران بی شماری از سراسر ایران از آن بازدید می‌کنند، چند شهرستان شامل روانسر، جوانرود، پاوه و ثلاث باباجانی را در استان کرمانشاه در بر می‌گیرد. از جمله جاذبه‌های مهم این منطقه روستاهای آن هستند که با معماری خاص خود در دامنه کوه‌ها به شکل پلکانی ساخته شده‌اند. 

طی یکی دو دهه اخیر به واسطه رونق گرفتن طبیعت گردی و روستاگردی، اقامتگاه‌های بوم گردی فراوانی در دل روستاهای منطقه اورمانات کرمانشاه ساخته شده‌اند که در ایام سال خصوصا پیک سفر میزبان گردشگرانی از سراسر ایران هستند. 

یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی بسیار معروف در دل اورامانات، غار قوری قلعه است. غاری که گفته می‌شود حدود ۶۵ میلیون سال قدمت دارد و آن را بزرگترین غار آبی آسیا می‌نامند.

طبیعت کرمانشاه تنها منحصر به منطقه اورامانات نیست، بلکه در جای جای این استان چهارفصل می‌توان جاذبه‌های خدادادی را دید که از جمله آنها آبشار پیران در شهرستان سرپلذهاب است، آبشاری که آن را تنها آبشار سه طبقه  در ایران می‌نامند. 

سراب نیلوفر، پهنه آبی کوچک با گل‌های باستانی و مقدس نیلوفر که در نزدیکی شهر کرمانشاه قرار  دارد، یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی این استان به شمار می‌رود که مورد توجه گردشگران است. 

تالاب هشیلان، سراب‌های فش، دربند، گلویج، هرسم، دربند، دشت‌های ماهیدشت و ذهاب، کوهستان‌های پرآو و شاهو، جنگل‌های انبوه بلوط در اسلام آبادغرب، جلالوند و عثمانوند، رودخانه‌های الوند و رازآور و… از دیگر جاذبه‌های طبیعی این استان به شمار می‌روند. 

کرمانشاه با داشتن چنین ظرفیت‌هایی در حوزه گردشگری تاریخی و طبیعی می‌تواند به یکی از مقاصد گردشگری در کشورمان و حتی برای گردشگران کشور عراق تبدیل شود. باتوجه به اینکه سالانه حجم زیادی از گردشگران عراقی برای تفریح، زیارت و خصوصا حوزه درمان به ایران سفر می‌کنند، کرمانشاه می‌تواند سهم مهمی را از جذب این گردشگران بویژه در حوزه درمانی داشته باشد. 

این استان به واسطه زیرساخت‌های مناسب درمانی خود و پزشکان حاذقی که دارد، طی سالهای گذشته همواره قطب درمانی غرب ایران بوده و بیمارانی از استان‌های همجوار برای درمان به کرمانشاه سفر می‌کنند، اما باید سهم مناسبی را از بیماران عراقی نیز به خود اختصاص دهیم. 

در حال حاضر چند هتل بیمارستان در کرمانشاه فعالیت دارد و چند پروژه هتل بیمارستانی دیگر نیز در دست احداث است، لذا بیمارانی که به این استان سفر می‌کنند پس از بهبودی می‌توانند برای چند روزی نیز از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی کرمانشاه بازدید داشته باشند. 

در کنار جاذبه‌های تاریخی، طبیعی و ظرفیت‌های توریسم درمانی در کرمانشاه، یکی دیگر از ظرفیت‌های گردشگری در این استان، یادمان‌های دفاع مقدس هستند. کرمانشاه استانی است که در گوشه گوشه آن می‌توان نشانی از دوران هشت ساله دفاع مقدس را دید. 

کرمانشاه در طول دوران دفاع مقدس حدود ۹۸۰۰ شهید را تقدیم این آب و خاک کرده و حدود ۲۰ هزار جانباز و ۱۷۸۰ آزاده سرافراز دارد و در طول دوران دفاع مقدس بارها آماج بمباران‌های رژیم بعث عراق قرار گرفت. 

برای گردشگرانی که علاقمند به دیدن یادگارها و نشانه‌های دوران دفاع مقدس هستند، هشت یادمان شامل یادمان مرصاد، یادمان بازی دراز، یادمان شهید بهشتی، یادمان شهید شیرودی، یادمان پادگان ابوذر، یادمان مطلع الفجر، یادمان شیخ صله و یادمان شهدای پاوه در کرمانشاه آماده بازدید است. 

هر ساله تعداد زیادی از کاروان‌های رهیان نور از سراسر کشور با سفر به کرمانشاه از مناطق عملیاتی و یادمان‌های دفاع مقدس کرمانشاه بازدید می‌کنند و افتتاحیه کاروان‌های راهیان نور از یادمان بازی دراز در شهرستان سرپلذهاب به مناسبت سالگرد این عملیات آغاز می‌شود.

گردشگری تاریخی، فرهنگی، طبیعی، سلامت وجنگ تنها بخشی از جاذبه‌های گردشگری کرمانشاه هستند که نشان می‌دهد این استان برای هر سلیقه‌ای می‌تواند جذابیت داشته باشد و گردشگرانی را با سلائق مختلف از داخل و خارج از کشور به سمت خود جذب کند. 

آن‌طور که معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کرمانشاه می‌گوید، وجود جاذبه‌های گردشگری متنوع در کرمانشاه این ظرفیت را برای این استان ایجاد کرده تا ماندگاری گردشگران در آن افزایش یابد. 

فهیمه روشن، روز شنبه پنجم مهر به مناسبت روز جهانی گردشگری در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به برخی از ظرفیت‌های گردشگری کرمانشاه اظهار کرد: در حوزه تاریخی آثار شاخصی همچون تاق بستان، بیستون، غارهای تاریخی و بازارهای سنتی را در استان داریم که با تقویت زیرساخت‌های آنها میزان بازدید گردشگران از آنها زیاد می‌شود. 

معاون گردشگری استان تصریح کرد: در حوزه طبیعی نیز به واسطه چهار فصل بودن کرمانشاه تنوع خاصی را در این حوزه داریم و برخی از مناطق گردشگری ما دارای چشم اندازهای بسیار زیبایی هستند، اما برای بهره مندی بیشتر از این ظرفیت به منظور جذب گردشگران باید کمپ‌های اکوتوریسم را توسعه دهیم و به توریسم ورزشی در طبیعت استان نگاه جدی‌تری داشته باشیم. در کنار آن بوم گردی‌ها و صنایع دستی و گردشگری خوراک در طبیعت را نیز مورد توجه قرار دهیم. 

وی در ادامه به ظرفیت‌های گردشگری سلامت در کرمانشاه نیز اشاره‌ای داشت و گفت: کرمانشاه در بین تمام استان‌های کشور در حوزه توریسم سلامت داری گرید A  است و هم اکنون ۱۴ مرکز درمانی آن مجوز ارائه خدمات توریسم درمانی را دارند که نشان می‌دهد استان ما حرف‌های زیادی برای گفتن در این حوزه دارد و ۳۷۱ کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق نیز سبب شده تا زمینه بهره مندی بیشتر از این ظرفیت برای استان فراهم شود، اما این مسئله نیازمند این است که با دفاتر گردشگری عراق رایزنی‌هایی داشته باشیم که خوشبختانه طی ماه‌های اخیر اتفاقات خوبی در این زمینه افتاده است. 

روشن تاکید کرد: گردشگری سلامت به واسطه خدمات وسیع و اشتغالزایی و ارزآوری که می‌تواند برای استان داشته باشد، از بین همه انواع گردشگری در کرمانشاه یکی از انواع پیشرو است که باید بیشتر روی آن تمرکز پیدا کنیم. 

وی در ادامه به ظرفیت‌های کرمانشاه در حوزه گردشگری دفاع مقدس نیز پرداخت و گفت: جنگ از کرمانشاه شروع شد و در این استان هم به پایان رسید و اکنون چندین یادمان از دوره دفاع مقدس در این استان به یادگار مانده که علاقمندان به گردشگری جنگ و  دوره دفاع مقدس می‌توانند از آن بازدید کنند. 

وی در ادامه با بیان اینکه در حال حاضر میانگین ماندگاری گردشگران در کرمانشاه تنها یک روز است، اظهار کرد: اگر بتوانیم بسته‌های سفر را با در نظر گرفتن ظرفیت‌های تاریخی، طبیعی، فرهنگی و جنگ استان تدوین کنیم، می‌توانیم ماندگاری گردشگران را در استان به سه تا چهار روز افزایش دهیم. 

معاون گردشگری استان با بیان اینکه تدوین بسته‌های گردشگری باتوجه به ظرفیت‌های استان در دستور کار قرار دارد، عنوان کرد: با تدوین این بسته‌ها گردشگران می‌توانند ظرف چند روز از جاذبه‌های مختلف تاریخی، طبیعی و گردشگری جنگ استان بازدید داشته باشند. 

وی تاکید کرد: برای افرادی نیز که در قالب توریسم درمانی به کرمانشاه سفر می‌کنند، خصوصا بیماران عراقی نیز چنین بسته‌هایی تدوین می‌شود تا ضمن دریافت خدمات در مراکز درمانی ما، پس از کسب بهبودی از جاذبه‌های استان نیز بازدید داشته باشند. 

منبع: ایسنا