داروی ترک اعتیاد؛ معرفی 7 دارو برای ترک اعتیاد

اعتیاد یک بیماری مزمن و پیچیده مغزی است که نه‌تنها سلامت جسم و روان فرد؛ بلکه زندگی اجتماعی و خانوادگی او را نیز تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. روند ترک اعتیاد یک مسیر درمانی چندوجهی است که شامل درمان‌های روان‌شناختی، حمایتی و در بسیاری از موارد، درمان‌های دارویی می‌شود. داروها نقش کلیدی در کاهش علائم ترک، کنترل هوس (کراوینگ)، کاهش احتمال عود و کمک به حفظ پاکی طولانی‌مدت ایفا می‌کنند.

بااین‌حال، باید تأکید کرد که هیچ دارویی به‌تنهایی قادر به درمان کامل اعتیاد نیست؛ دارو فقط یک ابزار کمکی قدرتمند در کنار مشاوره، روان‌درمانی و حمایت‌های اجتماعی است. تصمیم‌گیری در مورد نوع و دوز داروی مناسب باید منحصراً توسط پزشک متخصص صورت گیرد.

دیگران چه می خوانند:

بهترین داروی ترک اعتیاد

بهترین داروی ترک اعتیاد، دارویی است که متناسب با نوع ماده مصرفی، وضعیت سلامت فرد، شدت اعتیاد و شرایط روحی و روانی او توسط پزشک تجویز شود. دارو به‌تنهایی هرگز کافی نیست و یک جایگزین برای تلاش فردی یا درمان‌های روان‌شناختی نیست.

مصرف خودسرانه هر یک از این داروها نه‌تنها خطرناک است؛ بلکه می‌تواند منجر به اعتیاد ثانویه و عوارض جانبی جدی شود. داروهای ترک اعتیاد صرفاً کمک‌کننده هستند تا مسیر پرچالش ترک را برای فرد هموارتر سازند. در ادامه به معرفی برخی از مهم‌ترین و رایج‌ترین داروهای مورداستفاده در درمان اعتیاد به مواد مختلف می‌پردازیم.

بوپرنورفین / نالوکسان (سابوکسون)

بوپرنورفین یک آگونیست نسبی گیرنده‌های مخدر است که ایمنی بالاتری نسبت به متادون دارد و در دوزهای بالا، اثرات سقف‌دار (Ceiling Effect) ایجاد می‌کند که خطر سوءمصرف را کاهش می‌دهد. این دارو اغلب در ترکیب با نالوکسان (که به‌صورت تجاری به نام سابوکسون شناخته می‌شود) استفاده می‌شود.

نالوکسان به‌صورت خوراکی یا زیرزبانی غیرفعال است، اما اگر فرد تلاش کند دارو را تزریق کند، نالوکسان فعال شده و علائم شدید ترک ایجاد می‌کند و این مکانیسم به‌عنوان یک عامل بازدارنده قوی عمل می‌کند. این ترکیب، گزینه‌ای مؤثر برای درمان سرپایی وابستگی به مواد افیونی است.

نالترکسون خوراکی و تزریقی (XR-NTX)

نالترکسون یک داروی آنتاگونیست (مسدودکننده) است، به این معنی که با اشغال گیرنده‌های افیونی مغز، اثرات مواد افیونی را خنثی کرده و مانع از احساس سرخوشی می‌شود. این دارو برخلاف متادون و بوپرنورفین، اعتیادآور نیست. نالترکسون به دو صورت خوراکی و تزریقی طولانی اثر (XR-NTX) در دسترس است.

فرم تزریقی آن که معمولاً به‌صورت ماهانه تزریق می‌شود، به دلیل اطمینان از پایبندی بیمار به درمان و حذف مصرف روزانه، برای بسیاری از افراد مؤثرتر است. نالترکسون برای درمان وابستگی به الکل نیز کاربرد دارد. استفاده از این دارو حتماً باید پس از گذراندن کامل دوره سم‌زدایی و در شرایطی که فرد کاملاً پاک باشد، آغاز شود.

لوفسیدین

لوفسیدین دارویی است که برای کمک به مدیریت علائم حاد ترک مواد افیونی (سم‌زدایی) استفاده می‌شود. این دارو یک آگونیست آلفا-2 آدرنرژیک است و با تأثیر بر سیستم عصبی مرکزی، علائمی مانند اضطراب، تعریق، بی‌خوابی، درد عضلانی و کرامپ‌های شکمی را که از عوارض شایع ترک هستند، کاهش می‌دهد.

لوفسیدین غیر افیونی است و اعتیادآور نیست و معمولاً برای کاهش ناراحتی در مراحل اولیه ترک، قبل از شروع درمان‌های طولانی‌مدت مانند متادون یا نالترکسون، تجویز می‌شود.

آکامپروسات

آکامپروسات دارویی است که برای کمک به بیماران مبتلا به وابستگی به الکل برای حفظ پرهیز و جلوگیری از عود مصرف پس از سم‌زدایی استفاده می‌شود. مکانیسم دقیق اثر آن مشخص نیست، اما اعتقاد بر این است که با تأثیر بر سیستم انتقال‌دهنده‌های عصبی گلوتامات و گابا در مغز، عدم تعادل شیمیایی ناشی از مصرف طولانی‌مدت الکل را تعدیل می‌کند. این دارو هوس مصرف الکل را کاهش می‌دهد و به فرد کمک می‌کند تا در برابر وسوسه مقاومت کند.

دی‌سولفیرام

دی‌سولفیرام یک داروی بازدارنده است که برای درمان وابستگی به الکل تجویز می‌شود. این دارو با جلوگیری از متابولیسم طبیعی الکل در بدن، باعث تجمع ماده‌ای به نام استالدهید می‌شود. اگر فردی در حین مصرف دی‌سولفیرام، حتی مقادیر کمی الکل مصرف کند، علائم ناخوشایندی مانند برافروختگی صورت، تهوع، استفراغ، سردرد شدید و تپش قلب را تجربه خواهد کرد.

این واکنش‌های فیزیکی شدید به‌عنوان یک عامل بازدارنده قوی برای مصرف الکل عمل می‌کنند. مصرف این دارو نیاز به آگاهی کامل بیمار و نظارت دقیق پزشکی دارد.

بوپروپیون

بوپروپیون یک داروی ضدافسردگی با مکانیسم عمل منحصربه‌فرد است که بر انتقال‌دهنده‌های عصبی دوپامین و نوراپی‌نفرین تأثیر می‌گذارد. این دارو به طور اصلی برای ترک نیکوتین (سیگار) مورداستفاده قرار می‌گیرد و به کاهش علائم ترک و هوس مصرف کمک می‌کند.

همچنین، در برخی مطالعات و شرایط خاص، برای کاهش علائم افسردگی یا کمک به ترک در سوءمصرف‌های دیگر، البته خارج از موارد مصرف اصلی (Off-label)، نیز ممکن است توسط پزشک تجویز شود.

وارنیکلین

وارنیکلین دارویی است که به طور اختصاصی برای کمک به ترک سیگار (نیکوتین) طراحی شده است. این دارو به‌عنوان یک آگونیست نسبی بر گیرنده‌های نیکوتینی عمل می‌کند؛ یعنی با اتصال به این گیرنده‌ها، هم علائم ترک را کاهش می‌دهد و هم در صورت مصرف سیگار، مانع از اتصال نیکوتین و ایجاد لذت می‌شود، بنابراین اثر پاداش‌دهی سیگار را از بین می‌برد. این مکانیسم دوگانه، وارنیکلین را به یکی از مؤثرترین ابزارهای دارویی برای ترک سیگار تبدیل کرده است.

جمع‌بندی

داروهای ترک اعتیاد، طیف وسیعی از ابزارهای درمانی را برای مقابله با این بیماری مزمن ارائه می‌دهند. از متادون و سابوکسون برای جایگزینی مواد افیونی گرفته تا نالترکسون برای جلوگیری از سرخوشی و داروهایی مانند آکامپروسات و دی‌سولفیرام برای مقابله با وابستگی به الکل، هر دارو نقش حیاتی در بخشی از فرایند درمان ایفا می‌کند. موفقیت در این مسیر بستگی به یک رویکرد جامع دارد.

ترک اعتیاد در کلینیک‌های معتبر با تمرکز بر درمان‌های دارویی، روان‌درمانی فردی و گروهی، حمایت خانواده و برنامه‌ریزی برای پیشگیری از عود، اجرا می‌شود تا فرد به بهبودی پایدار دست یابد. به‌خاطر داشته باشید که تصمیم‌گیری در مورد هر دارویی صرفاً باید توسط یک تیم متخصص و بر اساس شرایط فردی شما انجام شود.

منبع: drjavadiclinic.com

داروی ترک اعتیاد؛ معرفی 7 دارو برای ترک اعتیاد